Τα θαλάσσια «λιβάδια» με ανοιχτοπράσινα φυτά στον πυθμένα του ωκεανού φιλοξενούν κάθε είδους ζωή: χελώνες, ψάρια, καλαμάρια, ιππόκαμπους, ανεμώνες και καβούρια.
Στις αχανείς εκτάσεις του θαλάσσιου κόσμου δεν γνωρίζουμε ακόμη πόσα τέτοια λιβάδια εκτείνονται – όχι μόνο γύρω από τις μακρινές ατόλες, αλλά ακόμη και κατά μήκος των ακτών ορισμένων από τις καλύτερα χαρτογραφημένες χώρες της Γης.
Τα θαλάσσια λιβάδια εκτείνονται για εκατοντάδες ή και χιλιάδες χιλιόμετρα και σε περιοχές με διαυγή νερά που επιτρέπουν στο ηλιακό φως να εισχωρήσει μπορούν να αναπτυχθούν πολύ βαθύτερα από όσο καταδύονται άνθρωποι με ειδικό εξοπλισμό. Ετσι, όταν ο Austin Gallagher, επιστήμονας των θαλασσών, θέλησε να διερευνήσει με την ομάδα του πόσο εκτεταμένα είναι αυτά τα λιβάδια στις Μπαχάμες, ζήτησε βοήθεια από μερικούς από τους καλύτερους δύτες του κόσμου: τους καρχαρίες τίγρεις.
Τοποθετώντας κάμερες σε αυτούς τους θαλάσσιους θηρευτές που καταδύονται βαθιά, η ομάδα διαπίστωσε προς μεγάλη της έκπληξη ότι οι Μπαχάμες φιλοξενούν μεγαλύτερα θαλάσσια λιβάδια από οποιοδήποτε άλλο μέρος στη Γη.
Τα βίντεο, διάρκειας αρκετών ωρών, από τις κάμερες που τοποθετήθηκαν σε καρχαρίες, αποκάλυψαν ότι τα θαλάσσια λιβάδια καλύπτουν τουλάχιστον 25.000 τετραγωνικά μίλια. Με αυτές τις παρατηρήσεις, οι γνωστές καταγεγραμμένες εκτάσεις παγκοσμίως αυξήθηκαν κατά 41%. Οι ερευνητές υποψιάζονται ότι τα λιβάδια σε αυτή την περιοχή είναι πολύ μεγαλύτερα – και είναι πιθανό να καλύπτουν μια περιοχή στο μέγεθος της Πορτογαλίας, περίπου 36.000 τετραγωνικά μίλια, σύμφωνα με τη μελέτη στο Nature Communications.
Κοιτάζοντας τα πλάνα, «μπορούσαμε να δούμε αυτά τα μεγάλα εκτεταμένα υποβρύχια λιβάδια», λέει ο Gallagher, διευθύνων σύμβουλος της επιστημονικής ομάδας Beneath the Waves για τη διατήρηση της θάλασσας, που ηγήθηκε της έρευνας, και το 2020-21 ήταν εξερευνητής του National Geographic.
Ζώα με κάμερες
Ο Gallagher μελετά τη θαλάσσια ζωή στις Μπαχάμες για περισσότερο από μια δεκαετία και έχει γοητευτεί από τους εξαιρετικά κινητικούς καρχαρίες τίγρεις. Είχε τοποθετήσει και στο παρελθόν κάμερες στους καρχαρίες, αποκαλύπτοντας την καθημερινότητα των θαλάσσιων θηρευτών.
Οι καρχαρίες τίγρεις στις Μπαχάμες σχηματίζουν αγέλες, όπως οι λύκοι στο Εθνικό Πάρκο Γέλοουστοουν. «Αυτά τα λιβάδια είναι ουσιαστικά η σαβάνα, και εκεί βρίσκονται όλα τα μεγάλα αρπακτικά», λέει ο Gallagher. Υπάρχουν κι άλλα είδη καρχαριών, όπως σφυροκέφαλοι καρχαρίες, αλλά οι καρχαρίες τίγρεις είναι ο κορυφαίος θηρευτής.
Η χρήση δορυφορικών δεδομένων μπορεί ορισμένες φορές να είναι παραπλανητική για τη μελέτη του υποβρύχιου περιβάλλοντος. Αν το θαλάσσιο λιβάδι είναι πολύ βαθύ ή το νερό είναι θολό, ενδέχεται να μην είναι ορατό από ψηλά. Χρειάζεται επιβεβαίωση με αυτοψία κάτω από το νερό.
Η ομάδα του Gallagher διεξήγαγε περισσότερες από 2.500 επιτόπιες έρευνες, τόσο με δύτες όσο και με σκάφη. Επίσης, εξόπλισε οχτώ καρχαρίες τίγρεις με συσκευές δορυφορικού εντοπισμού στα ραχιαία πτερύγιά τους, που βοήθησαν στη χαρτογράφηση των περιοχών που κινούνταν. Παράλληλα οι επιστήμονες τοποθέτησαν κάμερες σε επτά άλλους καρχαρίες, συμπεριλαμβανομένης μιας κάμερας με γωνία λήψης 360 μοιρών, η οποία κατέγραψε πολλές ώρες βίντεο σε έρευνες αρκετών ετών. Αναλύοντας όλες αυτές τις πληροφορίες, αποδείχθηκε ότι τα θαλάσσια λιβάδια ήταν πολύ μεγαλύτερα απ’ ό,τι εκτιμούσε έως τότε η επιστημονική κοινότητα.
Δεν είναι η πρώτη φορά που θαλάσσια ζώα χρησιμοποιούνται για τη μελέτη των θαλάσσιων λιβαδιών. Το 2015, κάμερες τοποθετημένες σε θαλάσσιες χελώνες αποκάλυψαν μια μαζική υποχώρησή τους στα ανοιχτά της δυτικής Αυστραλίας, ύστερα από ένα κύμα καύσωνα. Το 2018, οι ερευνητές παρατήρησαν ότι θαλάσσιες χελώνες με συσκευές εντοπισμού συνέκλιναν όλες σε ένα σημείο στον Ινδικό Ωκεανό. Ακολούθησαν τα ζώα και ανακάλυψαν ένα άγνωστο, έως τότε, θαλάσσιο λιβάδι, στην περιοχή Great Chagos Bank του ωκεανού.
Τα θαλάσσια λιβάδια, εκτός του ότι φιλοξενούν πολλά είδη, αποθηκεύουν και τεράστιες ποσότητες άνθρακα, συμβάλλοντας στην καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής. Σε ορισμένα μέρη, είναι πιο σημαντικά για τον άνθρωπο από τους κοραλλιογενείς υφάλους.
Σε μια πρόσφατη έρευνα σε χίλιους κατοίκους από 147 παράκτια χωριά στην Τανζανία, τη Σρι Λάνκα, την Ινδονησία και την Καμπότζη, διαπιστώθηκε ότι οι περισσότεροι ντόπιοι προτιμούσαν να ψαρεύουν σε θαλάσσια λιβάδια παρά σε κοραλλιογενείς υφάλους. Ενώ υπάρχουν περισσότερα ψάρια και μεγαλύτερη ποικιλία στους κοραλλιογενείς υφάλους, τα ψάρια που ζουν σε υποβρύχια «λιβάδια» είναι στην πραγματικότητα πιο θρεπτικά για τους ανθρώπους.
«Μόλις τώρα αρχίζουμε να συνειδητοποιούμε πόσο σημαντικά είναι τα θαλάσσια λιβάδια» λέει ο Benjamin Jones, συνιδρυτής του Project Seagrass. «Ως εκ τούτου, γίνεται όλο και πιο σημαντικό να καταλάβουμε πόσα από αυτά υπάρχουν και πού».
Πήγη: National Geographic
