Στο Τμήμα Επικοινωνίας και Σπουδών Διαδικτύου του Τεχνολογικού Πανεπιστημίου Κύπορυ στα πλαίσια του Μαθήματος «Έρευνα στο Διαδίκτυο» ομάδα φοιτητών (Αντρέας Δημητρίου, Νίκανδρος Ιωαννίδης, Ρεβέκκα Ιωάννου, Μαριάμη Πασισβίλη, Άντρια Ραγιά) με Διδάσκουσα την Επίκουρη Καθηγήτρια Αγγελική Γαζή διεξήγαγαν έρευνα ως προς την «Παρουσίαση των κυπριακών κοινωνικών κινημάτων στο Facebook».
Σε αριθμούς αναφέρουν ότι:
- Οι ιστοσελίδες κοινωνικής δικτύωσης αποτελούν πλέον αναπόσπαστο σημείο του σύγχρονου τρόπου ζωής.
- Facebook: 2 δισεκατομμύρια ενεργούς χρήστες ανά μήνα
- 94% των Κυπρίων χρηστών του διαδικτύου διατηρούν σελίδα στο Facebook
Ενώ σε ότι αφορά τα τους χρήστες του Facebook στην Ευρώπη:
1. Το θεωρητικό υποβαθρο της έρευνας βασίστηκε στα:
- Κοινωνικά κινήματα: συλλογικότητες που συγκροτούνται με σκοπό να έρθουν σε μερική ή ολική αντιπαράθεση με κάποια υφιστάμενη θεσμική κανονικότητα, όπου κρίνεται λειτουργικά ανεπαρκής, άδικη ή δυσλειτουργική και επιθυμούν να την μετατρέψουν ή καταργήσουν
- Συνεχή σύγκρουση με την πολιτική ελίτ και τις επίσημες αρχές, καθώς η σύγκρουση με αυτές είναι ο μόνος δρόμος επίτευξης των σκοπών τους
2. Ως βασική θεωριά χρησιμοποιήθηκε η Θεωρία Κινητοποίησης πόρων:
- Η κοινωνική δράση αποτελεί ένα σύνολο ορθολογικών συλλογικών δράσεων.
- Συλλογική δράση: ορθολογιστική πολιτική πρακτική και όχι αντανακλαστική απόκριση στην αδικία που είναι συναισθηματικά φορτισμένη
- Στόχος του κινήματος: να δράσει οργανωμένα, αξιοποιώντας με τον καλύτερο δυνατό τρόπο τους διαθέσιμους πόρους
- «Πόροι»: το κίνημα επιδιώκει να τους αξιοποιήσει για να ενεργοποιήσει τη κοινή γνώμης και να ασκήσει πίεση στης πολιτική εξουσία
- Τα άτομα προβαίνουν σε συλλογική δράση αν πιστεύουν ότι αυτή θα είναι αποτελεσματική η εντύπωση αυτή δίνεται αν οι ανάλογοι πόροι που χρειάζονται για την πλήρης υλοποίηση της δράσης, είναι διαθέσιμοι.
- Οι πόροι δεν χρειάζονται μόνο για την υλοποίηση των δράσεων του κινήματος αλλά και για την ίδια την έναρξη του, καθώς η ύπαρξη τους μπορεί νοητά να επιβεβαιώσει την αποτελεσματικότητα της δράσης
3. Ενώ σύμφωνα με τον γνωστό κοινωνιολόγο Manuel Castells τα κοινωνικά κινήματα και το διαδίκτυο:
- δεν έχουν μια απλή τυπική σχέση
- Η μορφή των νέων κοινωνικών κινημάτων ταιριάζει με τα χαρακτηριστικά του διαδικτύου
- Τα κοινωνικά κινήματα υιοθέτησαν το διαδίκτυο ως κύριο συστατικό στην δομή τους για τρεις λόγους: Επαναπροσδιορισμός υλικών αξιών, Κρίση στις οργανώσεις με ιεραρχημένη κάθετη μορφή, Αντίδραση απέναντι στην διεθνή μορφή της εξουσίας
4. Ιστορικό υπόβαθρο των κινημάτων που αναδύθηκαν μέσω ιστοσελίδων κοινωνικής δικτύωσης:
- Κίνημα Ρόζενμπεργκ (Γουατεμάλα) (2009)
- Αραβική Άνοιξη (2009)
- Αγανακτισμένοι (2011)
- Occupy Wall Street (2011)
5. Ερευνητικά ερωτήματα
Καμιά από τις προηγούμενες έρευνες δεν ασχολείται με τον τρόπο με τον οποίο τα κοινωνικά κινήματα χρησιμοποιούν τις δυνατότητες που τους παρέχονται από το Facebook, κατά περιόδους απουσίας σημαντικής δράσης
Με ποιο τρόπο και σε ποιο βαθμό οι σελίδες των κοινωνικών κινημάτων στο Facebook χρησιμοποιούν τις δυνατότητες που τους παρέχονται;
6. Μεθοδολογία
- Ποσοτική μεθοδολογία
- Ανάλυση 20 Κυπριακών και 13 Ελληνικών κινημάτων
- Εργαλεία συλλογής δεδομένων: sociograph.io και likealyzer.com
- Κίνημα είναι: «μια χαλαρά οργανωμένη αλλά συνεχής εκστρατεία που υποστηρίζει έναν κοινωνικό σκοπό, χαρακτηριστικά είτε την εφαρμογή είτε την πρόληψη μιας μεταβολής στη δομή ή στις αξίες μιας κοινωνίας. Αν και διαφέρουν σε μέγεθος, είναι όλα ουσιαστικά συλλογικά. Δηλαδή είναι το αποτέλεσμα της περισσότερο ή λιγότερο αυθόρμητης συγκέντρωσης ανθρώπων, οι σχέσεις των οποίων δεν καθορίζονται από κανόνες και διαδικασίες και οι οποίοι απλώς μοιράζονται μια κοινή άποψη για την κοινωνία» (Αλεξανδρόπουλος, 2001)
7. Ευρήματα
- Οι αναρτήσεις στις σελίδες των κυπριακών κοινωνικών κινημάτων κατά 35% είναι φωτογραφίες, 11% βίντεο, 34% συνδέσμοι, 9% Statuses και κατά 11% εκδηλώσεις. Σε σύγκριση με τα ελληνικά κινήματα ο μέσος όρος συνδέσμων είναι μεγαλύτερος κατά 14 μονάδες από αυτόν των κυπριακών, ενώ ο μέσος όρος φωτογραφιών είναι μικρότερος κατά 12 μονάδες.
- Σε κάθε ανάρτηση στις σελίδες των κυπριακών κινημάτων γίνονται κατά μέσο όρο 15.10 αντιδράσεις («reactions») και 4.05 σχόλια («comments»), ενώ κάθε ανάρτηση κατά μέσο όρο κοινοποιείται κατά 0.50.
- Για τα κυπριακά κινήματα, ο μέσος όρος του Post per day είναι 0.71 και ο μέσος όρος του Influence rate είναι 3.07. Για τα ελληνικά είναι 1.08 και το Influence rate στο 3.90.
- Θετική σχέση μεταξύ του Total Page Likes και του μέσου όρου του Post Per Day
8. Συμπεράσματα
Αν και 94% των Κυπρίων χρηστών του διαδικτύου έχουν σελίδα στο Facebook, ο μέσος όρος αντιδράσεων στις αναρτήσεις των κινημάτων είναι σχεδόν ίδιος με αυτόν των Ελλαδιτών, αν και 70% των χρηστών του διαδικτύου διατηρούν σελίδα στο Facebook.
Τα κυπριακά κινήματα προτιμούν να αναρτούν φωτογραφίες και βίντεο (46%) παρά statuses και συνδέσμους (41%). Αντίθετα με τα ελληνικά που προτιμούν statuses/ συνδέσμους (57%) έναντι φωτογραφιών/ βίντεο (34%).
Ο μέσος όρος των Post Per Day των κυπριακών κινημάτων έναντι των ελληνικών αποδεικνύει πως τα κυπριακά κινήματα στην πλειοψηφία τους αποδίδουν μικρότερη σημασία στις δυνατότητες του Facebook από ότι τα Ελληνικά
Τα κυπριακά κινήματα παρουσιάζουν μια πιο σποραδική χρήση του Facebook, μέσα από τα Screenshots που παρατηρήσαμε.
Για αρκετά κυπριακά κινήματα είναι φανερό πως το Facebook αποτελεί ένα συμπληρωματικό εργαλείο. Δεν το χρησιμοποιούν συχνά, παρά μόνο όταν υπάρχει κάτι σημαντικό που θέλουν να κοινοποιήσουν
Η θετική σχέση μεταξύ του Total Page Likes του Post Per Day, επιβεβαιώνουν την θεωρία κινητοποίησης πόρων: Όσο περισσότερα άτομα (ανθρώπινοι πόροι) εμπλέκονται σε ένα κίνημα, τόσο μεγαλύτερη είναι διάχυση των ιδεών και αξιών του.
*δεν συμπεριλαμβάνεται αυτούσια ολόκληρη η Έρευνα …
