Ποιες είναι οι πιθανότητες να επιστρέψει κάποιος το πορτοφόλι που βρήκε στο δρόμο;
Νέα πρωτότυπη διεθνή έρευνα από Αμερικάνους και Ελβετούς ερευνητές απαντά στο ερώτημα με ένα μάλλον απρόσμενο αποτέλεσμα, ότι δηλαδή όσο πιο μεγάλο ποσό μπορεί να βρει κάποιος σε ένα χαμένο πορτοφόλι, τόσο πιο πολύ αυξάνεται το ψυχολογικό κόστος που μπορεί να επιδείξει έτσι ώστε με ισχυρό το αίσθημα τιμιότητας να το επιστρέψει. Αν δεν ανταποκριθεί στο συναίσθημα αυτό το άτομο δέχεται πλήγμα ως προς την προσωπική του εικόνα και τείνει να νιώθει ανέντιμο.
Οι επιστήμονες που ασχολήθηκαν με την έρευνα αυτή έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό «Science» όπου εξηγούν ότι πραγματοποίησαν ένα τεράστιο πείραμα με -υποτίθεται- χαμένα πορτοφόλια σε 355 πόλεις 40 χωρών, μεταξύ των οποίων αρκετές πόλεις της Ελλάδας. Οι ερευνητές παρέδωσαν 17.303 «χαμένα» πορτοφόλια (με διαφορετικά ποσά χρημάτων, από μηδενικά έως 94 δολάρια) σε ρεσεψιόν ξενοδοχείων, τράπεζες, μουσεία, θέατρα, ταχυδρομεία, αστυνομικά τμήματα κ.α. Κάθε πορτοφόλι περιείχε μια κάρτα με τα στοιχεία του ιδιοκτήτη ή το e-mail του, καθώς και μια λίστα με ψώνια (για να είναι πιο αληθοφανής η απώλεια).
Οι ερευνητές μελέτησαν κατά πόσο ειδοποιήθηκαν οι ιδιοκτήτες των πορτοφολιών (στην πραγματικότητα οι ίδιοι οι ερευνητές) για να τα παραλάβουν ή τα πορτοφόλια κατακρατήθηκαν και ποτέ δεν επιστράφηκαν. Τα ποσοστά τιμιότητας διαφέρουν πολύ από χώρα σε χώρα, αλλά η βασική διαπίστωση με σχεδόν παγκόσμια ισχύ (στις 38 από τις 40 χώρες όπου έγινε το πείραμα) είναι ότι πορτοφόλια με μικροποσά είναι ευκολότερο να μην επιστραφούν ποτέ, αντίθετα όσα περιέχουν πολλά χρήματα, είναι πιθανότερο να ξαναγυρίσουν στην τσέπη του ιδιοκτήτη. Σε διεθνές επίπεδο, οι μισοί άνθρωποι (51%) στους οποίους παραδόθηκε ένα χαμένο πορτοφόλι με μικροποσό χρημάτων, το επέστρεψαν, ενώ όταν το πορτοφόλι περιείχε περισσότερα χρήματα, τότε σχεδόν τρεις στους τέσσερις (72%) το επέστρεψαν.
Με τα αποτελέσματα της συγκεκριμένης έρευνας αλλάζει η κλασική οικονομική θεωρία που προβλέπει ότι οι άνθρωποι -ως πρωτίστως ορθολογικά (δηλαδή ωφελιμιστικά) και όχι ηθικά όντα- θα κρατήσουν ένα χαμένο πορτοφόλι και μάλιστα όσο μεγαλύτερη είναι η αξία του λόγω των χρημάτων που περιέχει, τόσο μεγαλύτερο είναι και το οικονομικό κίνητρο για να μην το επιστρέψουν.
