Τους τελευταίους μήνες ζούμε μια πανδημία που προκάλεσε ένας μυστηριώδης ιός από το ζωικό βασίλειο.
Κανείς δεν ξέρει πραγματικά από πού προήλθε. Εξετάζουμε την προέλευση του COVID-19 και διερευνούμε αν πρέπει να προετοιμαστούμε για την επόμενη πανδημία στο Unreported Europe.
Η προέλευση του ιού
Το πρώτο ερώτημα είναι εάν αυτός ο ιός εχει 100% φυσική προέλευση. Απαντήσεις βρήκαμε στο Ελβετικό Ινστιτούτο ιολογίας και Ανοσολογίας.
Αυτή η εγκατάσταση κοντά στη Βέρνη ήταν ένα από τα πρώτα μέρη στην Ευρώπη που έλαβε ένα ζωντανό δείγμα του νέου κοροναϊού, που επισήμως ονομάζεται SARS-CoV-2. Μέσα σε λίγες εβδομάδες κατάφεραν να φτιάξουν ένα τεχνητό αντίγραφο.
«Ίσως φαίνεται λίγο περίεργο σε αυτό το ωραίο περιβάλλον, αλλά ναι, εδώ έχουμε τον SARS, τον κλωνοποιημένο ιό SARS», τονίζει ο καθηγητής Κριστιάν Γκριό,επικεφαλής του Ινστιτούτου Ιολογίας και Ανοσολογίας του Πανεπιστημίου της Βέρνης.
Ο κλώνος είναι το ίδιο θανατηφόρος με τον πραγματικό ιό, οπότε δεν μπορούμε να προχωρήσουμε περισσότερο.
Οι κλώνοι γίνονται εδώ επειδή είναι χρήσιμοι στην ανάπτυξη εμβολίων για νέους ιούς.Οι ειδικοί χρησιμοποίησαν μια καινοτόμο τεχνική για να δημιουργήσουν ένα αντίγραφο του SARS-CoV-2 σε λίγες μόνο εβδομάδες.
Τζέρεμι Γουίλκς, Euronews:Το γεγονός ότι δημιουργήσατε έναν κλωνοποιημένο ιό εδώ – δεν σας επιτρέπει επίσης να καταλήξετε στο συμπέρασμα ότι ίσως ο αρχικός ιός δημιουργήθηκε σε ένα εργαστήριο σαν αυτό;
Καθηγητής Κριστιάν Γκριό:«Υπήρξαν κάποιες εικασίες σχετικά με αυτό, ότι προέρχεται από το εργαστήριο Ουχάν, ένα εργαστήριο που συμμετέχει επίσης στην έρευνα για το SARS.Νομίζω ότι αυτές είναι απλώς εικασίες και αυτή τη στιγμή νομίζω ότι δεν υπάρχει καμία ισχυρή απόδειξη ότι αυτό έχει βάση».
Ο ρόλος των νυχτερίδων
Ποια είναι, σύμφωνα με τον καθηγητή Γκριό, η προέλευση του ιού που προκαλεί τον COVID-19;
«Πιθανότατα ο ιός προήλθε από τις νυχτερίδες.Κατόπιν βρισκόταν σε μια δεξαμενή, ή σε έναν ενδιάμεσο ξενιστή -που δεν γνωρίζουμε ποιο ζώο ήταν και στη συνέχεια μεταδόθηκε στους ανθρώπους».
Οι νυχτερίδες ήταν η πηγή του πρώτου ιού SARS το 2002 και του MERS το 2012. Τώρα τα ιπτάμενα θηλαστικά είναι τα υπ’αριθμόν ένα ύποπτα στην αναζήτηση για την προέλευση του SARS-CoV-2.
Νυχτερίδες όπως αυτές στη Γαλλία έχουν μοναδικά ανθεκτικά ανοσοποιητικά συστήματα που τους επιτρέπουν να ανέχονται ιούς που μπορούν εύκολα να σκοτώσουν άλλα ζώα, σύμφωνα με τον επιδημιολόγο Dominique Pontier του Πανεπιστημίου της Λυών 1.
«Αυτό που είναι πραγματικά αξιοσημείωτο είναι ότι η πλειοψηφία αυτών των θηλαστικών( νυχτερίδες), είναι ασυμπτωματική. Δεν θα παρουσιάσουν συμπτώματα – στην περιπτωση της λύσσας,του SARS-CoV-2, του Έμπολα, της Νίπα, της Χέντρα και του MERS – ο ιός κυκλοφορεί, αλλά φαίνεται ότι δεν προκαλεί βλάβη στις νυχτερίδες, δεν έχει ορατό αντίκτυπο».
Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι ένας ιός παρόμοιος με το SARS-CoV-2 υπήρχε σε πληθυσμούς νυχτερίδων εδώ και δεκαετίες.
Και έτσι η εμφάνιση αυτού του νέου κορανοϊού πιθανότατα προήλθε από διαρκή επαφή μεταξύ διαφορετικών ειδών, με τη μία ή την άλλη μορφή:
«Σε κάποιο σημείο, στις ανταλλαγές που πραγματοποιούνται, μπορεί να υπάρχει ο σωστός γενετικός συνδυασμός, τόσο του ιού όσο και του ανθρώπινου είδους, και τότε γίνεται η μετάδοση. Η εμφάνιση δεν συμβαίνει ακριβώς έτσι, με μια αστραπιαία κίνηση. Είναι μια μακρά διαδικασία, και συνήθως η αιτία είναι η ανθρώπινη φυλή».
Ο ρόλος των ανθρώπων και των…παγκολίνων στην εμφάνιση του _SARS-CoV-2
Στο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας του Παρισιού, ο ερευνητής Αλεξάντρ Ασανίν προσπαθεί να κατανοήσει ακριβώς αυτή τη διαδικασία – τον ρόλο των ανθρώπων και άλλων ζώων στην εμφάνιση του SARS-CoV-2.
Ορισμένα γονίδια του νέου ιού τον συνδέουν με τους παγκολίνους – ένα ζώο που διακινείται παράνομα στη αγορά και χρησιμοποιείται στην κινεζική ιατρική.
«Το ερώτημα είναι πώς αυτοί οι παγκολίνοι κατάφεραν να κολλήσουν – αυτό είναι το βασικό ερώτημα. Αξίζει να σημειωθεί ότι αυτοί οι ιοί έχουν εντοπιστεί μόνο σε αιχμαλωτισμένα ζώα, που κατασχέθηκαν από τα κινεζικά τελωνεία και προς το παρόν δεν υπαρχε παρομοιος ταυτοποιημενος ιός στους παγκολίνους στην άγρια φύση».
Εξετάζεται λεπτομερώς ο ρόλος των ανθρώπων στην μετάδοση.Ισως οι παγκολίνοι των οποίων γινόταν λαθραί εμπόριο από τη Νοτιοανατολική Ασία να μολύνθηκαν από νυχτερίδες σε κινεζική αγορά.
Ωστόσο, δεν είναι τόσο απλό. Ο ιός που βρίσκεται στους παγκολίνους αντιστοιχεί μόνο στο 90% με αυτό που βρίσκεται στον άνθρωπο – για να φτάσει στο 100% θα απαιτούσε περίπου 50 χρόνια εξελικτικής αλλαγής. Έτσι, το μυστήριο βαθαίνει.
«_Αυτό που ψάχνουμε τώρα είναι ένας ιός που βρίσκεται πολύ κοντά στον ανθρώπινο ιό σε ένα άγριο ζώο.Αυτό που είναι περίεργο για άλλη μια φορά είναι ότι όλα συγκλίνουν προς τη Νοτιοανατολική Ασία, και τα νότια της Κίνας, όχι την Γιουχάν. Και σαφώς ο ρόλος του εμποριου εμπορίας ζώων μου φαίνεται αρκετά ξεκάθαρος – ο ιός είτε προήλθε από ένα ζώο που πωλήθηκε σε μια αγορά, ή τουλάχιστον ήταν υπό αιχμαλωσία, ή πέρασε από ένα εργαστήριο. Σε κάθε περίπτωση όμως, η προέλευση είναι πραγματικά το εμπόριο ζώων». _
Ωστόσο, αν αυτός ο νέος κορωνοϊός πέρασε από τα ζώα στον άνθρωπο,σκεφτεται κανείς ποια είναι η σχέση μας με τον κόσμο των ζώων και ποιοι κίνδυνοι υπάρχουν μελλοντικά;
Κανείς δεν γνωρίζει τα ζώα καλύτερα από τους κτηνιάτρους όπως ο Michel Pépin από το κολέγιο VetAgro Sup κοντά στη Λυών .Επισημείνει ότι οι κορωνοϊοί, συχνά από νυχτερίδες, είναι κυριολεκτικά παντού:
«Πρακτικά κάθε είδος ζώου φιλοξενεί έναν κορωνοϊό – γνωρίζουμε ότι υπάρχουν σε γάτες, σε σκύλους, σε χοίρους, σε βοοειδή, σε άλογα,τουλάχιστον σε ό, τι αφορά την έρευνα».
Η εύρεση της προέλευσης του SARS-CoV-2 είναι σημαντική, επειδή ο αριθμός των ιών που περνούν το φράγμα των ειδών – γνωστοί ως ζωονόσοι – έχει αυξηθεί.
Γιατί συμβαίνει αυτό? Στην συγκεκριμένη περίπτωση στην Κίνα φαίνεται ότι ευθύνεται το κυνήγι και το παράνομο εμπόριο άγριων ζώων.
Άλλοι παράγοντες εμφάνισης μολυσματικών ασθενειών
Υπάρχουν όμως και πολλοί άλλοι παράγοντες:
«Η κλιματική αλλαγή έχει αντίκτυπο, αλλά δεν είναι απαραίτητα ο κύριος παράγοντας στην εμφάνιση μολυσματικών ασθενειών. Όλα έχουν σχέση με τις συνθήκες – γεωργικές πρακτικές, άρδευση, αποψίλωση δασών, επαφή με την άγρια φύση. Ο οικοτουρισμός – το γεγονός ότι οι τουρίστες θέλουν να πλησιάσουν όσο το δυνατόν πιο κοντά στη φύση σημαίνει ότι σε κάποιο σημείο έρχονται σε επαφή με ιούς που μέχρι εκείνο το σημείο περιορίζονταν στα δάση με την άγρια πανίδα».
Σήμερα δίνουμε μάχη με τον SARS-CoV-2 – αλλά μέσα στις επόμενες δεκαετίες αυτοί οι επιστήμονες θα μπορούσαν να ασχοληθούν με τα μελλοντικά ξαδέλφια του – SARS-CoV-3, SARS-CoV-4 και ούτω καθεξής.
«Νομίζω ότι υπάρχουν πάρα πολλοί άλλοι ιοί εκεί έξω που ξαφνικά μπορούν να εμφανιστούν και στη συνέχεια να περάσουν στον ανθρώπινο πληθυσμό»,επισημαίνει ο καθηγητής Γκριό.
Θανατηφόροι ιοί;
«Το 70% των αναδυόμενων νόσων έχουν μεταπηδήσει από ζώα σε ανθρώπους, και μεγάλος αριθμός τους έχουν σημαντική επίδραση στον άνθρωπο. Μερικές από αυτές είναι φονικές».
Ο τρόπος αντιμετώπισης των αναδυόμενων ασθενειών είναι τα τεστ – οι επιστήμονες λένε ότι πρέπει να δοκιμάσουν περισσότερους ιούς σε περισσότερα ζώα για να δημιουργήσουν μια πιο ολοκληρωμένη εικόνα και να είναι καλύτερα προετοιμασμένοι για την επόμενη πανδημία
Από Euronews
