Τελικά τι ακριβώς είναι η ηρεμία; Μία παθητική κατάσταση κατά την οποία επιλέγεις να αφήσεις στην άκρη τα προβλήματά σου ή μία αίσθηση η οποία στις μέρες μας είναι δυσεύρετη;
To BBC παρουσιάζει μερικές ιδέες σχετικά με την ηρεμία και προτείνει τρόπους για το πως θα την βρούμε, αν την έχουμε χάσει.
Στωική γαλήνη
«Μείνετε ήρεμοι και γαλήνιοι, ανεξάρτητα από ό,τι σας ρίχνει η ζωή», συμβούλευε ο Ρωμαίος φιλόσοφος Μάρκος Αυρήλιος.
Ακούγεται πιο εύκολο να το λες παρά να το κάνεις, θα έλεγε κανείς. Αλλά στην πραγματικότητα, ο Αυρήλιος είχε ένα ταλέντο στο να βρίσκει εύκολα την ηρεμία του.
Το περίφημο έργο του Αυρήλιου «Διαλογισμοί», σύμφωνα με τον Τζον Σέλαρς – συγγραφέα και αναγνώστη στο Royal Holloway του Πανεπιστημίου του Λονδίνου – σχετίζεται με το πως να διαχειρίζεται κανείς τις καθημερινές έγνοιες και ανησυχίες του.
Πιο συγκεκριμένα ως αυτοκράτορας της Ρώμης, ο Αυρήλιος αντιμετώπιζε τεράστιες πιέσεις, αλλά, όπως λέει ο Σέλαρς «συχνά υπενθύμιζε στον εαυτό του πόσο σύντομη είναι η ζωή του σε σύγκριση με την απεραντοσύνη του χρόνου και πόσο μικρή είναι σε σύγκριση με ολόκληρο το σύμπαν.
Ο Αυρήλιος υπενθύμιζε επίσης στον εαυτό του συνεχώς ότι «όποια απογοήτευση ή αρνητικά συναισθήματα μπορεί να νιώθει, είναι τελικά προϊόν των δικών του κρίσεων ή ερμηνειών για τις καταστάσεις, και άρα, κατά συνέπεια, τα πράγματα μπορούν να αλλάξουν.
Ωστόσο είναι πραγματικά τόσο σημαντικό να βρούμε την ηρεμία μας;
Όπως γράφει ο Αυρήλιος στους Διαλογισμούς: «Ο άνθρωπος που έχει ήρεμο μυαλό έχει και δύναμη».
«Η ηρεμία είναι απαραίτητη για να ζει κανείς μια καλή, ευτυχισμένη ζωή. Αυτό συμβαίνει επειδή ένας ταραγμένος άνθρωπος δεν πρόκειται να είναι σε θέση να λάβει λογικές, ορθολογικές αποφάσεις. Το άτομο που βρίσκεται στη μέγκενη βίαιων συναισθημάτων, για παράδειγμα, κυριολεκτικά δεν σκέφτεται καθαρά. Έχει κυριευτεί και μπορεί να ενεργήσει παρορμητικά ή βίαια. Για να πάρουμε σωστές αποφάσεις χρειαζόμαστε μια ήρεμη ψυχική κατάσταση», επεξηγεί ο Σέλαρς.
Άλλωστε όπως επισημαίνει ο φιλόσοφος Επίκτητος : «Όταν είμαστε απογοητευμένοι, θυμωμένοι ή δυστυχισμένοι, ποτέ δεν θεωρούμε κανέναν άλλον υπεύθυνο εκτός από τον εαυτό μας».
Μουσική, τέχνες, ιαπωνική ποίηση
Μία γνωστή τακτική για να ηρεμήσει μάλιστα κάποιος είναι η μουσική.
Η ηλεκτρονική, η garage και η house μουσική αποτελούν εδώ και δεκαετίες μια μορφή απόδρασης, που αναπτύχθηκε αρχικά από περιθωριοποιημένες κοινωνικές ομάδες και στη συνέχεια διαδόθηκε παντού. Ωστόσο οι ήχοι που ηρεμούν κάποιον είναι αποκλειστικά προσωπικό γούστο.
Ηρεμία μπορεί να βρει κάποιος και στην εικαστική τέχνη. Επίσης η παραδοσιακή μορφή ιαπωνικής ποίησης, το χαϊκού, που αποτελείται από 17 συλλαβές σε τρεις γραμμές, θεωρείται ευρέως ότι έχει ηρεμιστική επίδραση στον αναγνώστη. Η δομή του χαϊκού ακολουθεί έναν αυστηρό αριθμό συλλαβών και ενθαρρύνει τον ποιητή να επικεντρωθεί σε μια μόνο εικόνα ή στιγμή, η οποία από μόνη της έχει διαλογιστική επίδραση. Η χρήση εικόνων της φύσης στα χαϊκού προκαλεί επίσης συναισθήματα γαλήνης και ειρήνης. Η συντομία και η απλότητα των χαϊκού επιτρέπει στον αναγνώστη να συλλογιστεί και να εξετάσει το νόημα και τις εικόνες χωρίς να αισθάνεται ότι κατακλύζεται από υπερβολικές ιδέες.
Βρείτε τη ροή σας
Σε κάθε περίπτωση, η ηρεμία αντιμετωπίζεται από ορισμένους με καχυποψία, καθώς την θεωρούν μία κατάσταση παθητικότητας ή ακόμη χειρότερα μία κοινωνιοπαθητική αποσύνδεση.
Αλλά το να είσαι ήρεμος δεν χρειάζεται να εξισώνεται με το να είσαι παθητικός ή «απαθής».
Όταν είμαστε απορροφημένοι σε κάτι που αγαπάμε – μουσική, κηπουρική, ζωγραφική, πλέξιμο, γράψιμο, ό,τι κι αν είναι αυτό – μπορούμε να εισέλθουμε σε μια κατάσταση ηρεμίας που μοιάζει σχεδόν με έκσταση.
Όπως υποστηρίζει η συγγραφέας ονόματι Mitsuhashi στο βιβλίο της για το ikigai, η εμβάθυνση στη φύση ή σε μια συγκεκριμένη δραστηριότητα μας κάνει να εστιάζουμε σε αυτό που έχουμε μπροστά μας, απελευθερώνοντας το μυαλό μας από άλλα πράγματα και επιτρέποντάς μας να βρούμε την ηρεμία που αναζητούμε.
Τέλος ο συγγραφέας Mihaly Csiksezentmihalyi υποστηρίζει ότι αυτό που πραγματικά μας κάνει να νιώθουμε ήρεμοι,γαλήνιοι και χαρούμενοι, είναι το να είμαστε καλά με τον εαυτό μας. Αυτή την κατάσταση ο ίδιος την αποκαλεί «ροή». Όπως επισημαίνει ο καθένας από εμάς βρίσκει τη ροή του με διαφορετικούς τρόπους, και κατ’ επέκταση την ηρεμία του.
