Πρόσφατα η διαδικτυακή έκδοση της New York Times κυκλοφόρησε ένα διαδραστικό άρθρο όπου θα μπορούσες να δεις σε οποιαδήποτε πόλη στο κόσμο, πόσες θερμές μέρες (με θερμοκρασία άνω των 32οC) εμφανίζονταν ετησίως και σε καλούσε να συγκρίνεις τον αριθμό αυτών των ημερών στο έτος που γεννήθηκες, με τον σημερινό αριθμό και όταν γίνεις 80 χρονών. Παίρνοντας σαν παράδειγμα την Λευκωσία, το 1981 που γεννήθηκα καταγράφηκαν 31 θερμές μέρες. Σήμερα έχουμε ως μέσο όρο 64 θερμές μέρες ετησίως, ενώ μέχρι τα 80 μου αυτός ο αριθμός αναμένεται να κυμαίνεται μεταξύ 74 και 104 ημερών ετησίως. Το κλίμα αλλάζει και αλλάζει πολύ περισσότερο στην ευρύτερη περιοχή μας, όπως καταδεικνύουν έρευνες από διεθνή αλλά και εγχώρια πανεπιστήμια και ερευνητικά κέντρα. Μεγαλύτερες θερμοκρασιακές διαφορές μέσα στο χρόνο, παρατεταμένη ανομβρία, νέφη σκόνης και καταρρακτώδεις πλημμύρες είναι φαινόμενα που αρχίσαμε να συνηθίζουμε να βλέπουμε, αλλά ακόμα προσπαθούμε να κατανοήσουμε το αυξανόμενο κόστος που θα έχουν στην διαχείριση του φυσικού και δομημένου περιβάλλοντος μας, στην οικονομία μας και την υγεία μας. Η πρόσφατη έρευνα της PwC Κύπρου κατέδειξε ότι για τους διευθύνοντες συμβούλους των κυπριακών επιχειρήσεων, η κλιματική αλλαγή αποτελεί τον τρίτο μεγαλύτερο κίνδυνο για την κερδοφορία των επιχειρήσεων τους. Η αντιμετώπιση λοιπόν των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής είναι ένα σύνθετο πρόβλημα που χρειάζεται συστημική καινοτομία για την εξεύρεση λύσεων σε διάφορες πτυχές όπως την εκπαίδευση, την βιομηχανία και την δημιουργία πολιτικών. Συστημική καινοτομία ορίζεται ως η μετάβαση από ένα κοινωνικό-τεχνικό σύστημα σε ένα άλλο και ως παραδείγματα κάποιος μπορεί να αναφέρει την αγροτική και την βιομηχανική επανάσταση που άλλαξαν τα δεδομένα και έφεραν κοινωνική πρόοδο. Για την αειφόρο διαβίωση και ανάπτυξη των κοινωνιών μας σε ένα πλανήτη με πεπερασμένους πόρους, θα πρέπει να προχωρήσουμε με συστημική καινοτομία ώστε να προσαρμοστούμε στην κλιματική αλλαγή και να μετριάσουμε τις επιπτώσεις της.
Στο πλαίσιο αυτό, το Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο Κύπρου, πέρα από την παραγωγή έρευνας και γνώσης για τις επιπτώσεις τις κλιματικής αλλαγής, το 2016 διεκδίκησε και πέτυχε στην στρατηγική ένταξη του στην Κοινότητα Γνώσης και Καινοτομίας για την Κλιματική Αλλαγή (EIT Climate-KIC) που δημιουργήθηκε υπό το Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο Καινοτομίας και Τεχνολογίας (ΕΙΤ) της Ε.Ε., με στόχο την μετάβαση της Ευρώπης σε ένα αειφόρο μέλλον. Το κυπριακό δίκτυο του EIT Climate-KIC, που πέραν από το Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο απαρτίζεται από το Ενεργειακό Γραφείο Κυπρίων Πολιτών και την Chrysalis LEAP, τα τελευταία 3 χρόνια έχει επιδείξει σημαντικό έργο σε δράσεις καινοτομίας, επιχειρηματικότητας και μελέτες πολιτικών για την ανάδειξη της Κύπρου ως Κλιματικό Κέντρο Καινοτομίας και Επιχειρηματικότητας στην Ανατολική Μεσόγειο, αντλώντας ετήσια χρηματοδότηση πέραν των 400 χιλιάδων Ευρώ με αυξητική τάση καθώς αυξάνονται οι δράσεις και οι πρωτοβουλίες που αναλαμβάνονται.
Συγκεκριμένα στην εκπαίδευση τα τελευταία 3 χρόνια το Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο Κύπρου έχει διεκδικήσει και κερδίσει την συν-διοργάνωση του Climate-KIC Journey, του μεγαλύτερου θερινού εκπαιδευτικού προγράμματος για μεταπτυχιακούς φοιτητές στην κλιματική καινοτομία και επιχειρηματικότητα, δίδοντας έτσι την ευκαιρία σε Κύπριους φοιτητές όλων των εγχώριων πανεπιστημίων και ερευνητικών κέντρων να διεκδικήσουν μια θέση με υποτροφία σε ένα από τα Journey που διεξάγονται σε άλλες χώρες. Έχουμε διεκδικήσει και διεκπεραιώσει δράσεις καινοτομίας για το πως θα μπορούσαν οι κυπριακές επιχειρήσεις να υπολογίσουν τους ρύπους τους, πως οι μετανάστες θα μπορούσαν να δημιουργήσουν ή/και να εμπλακούν σε καινοτόμες κλιματικές λύσεις καθώς και τρόπους εισαγωγής της κυκλικής οικονομίας στην οικοδομική βιομηχανία. Πέραν του Τεχνολογικού Πανεπιστημίου, η Chrysalis LEAP ως επιταχυντής επιχειρηματικών ιδεών έχει εκπαιδεύσει πάνω από 100 νεοφυείς επιχειρήσεις σε Κύπρο και Ελλάδα, ενώ το Ενεργειακό Γραφείο εκπαιδεύει νέους επαγγελματίες σε μεθόδους συστημικής καινοτομίας και συμμετέχει σε δράσεις καινοτομίας για το αστικό περιβάλλον, την τοπική αυτοδιοίκηση και την περιβαλλοντική εκπαίδευση.
Στηριζόμενοι στην μελέτη για την δημιουργία κόμβου κλιματικής καινοτομίας στην χώρα, κτίζουμε πολύ-επίπεδες σχέσεις με φορείς στην Κύπρο και στο εξωτερικό και προοδευτικά δημιουργούμε συνεργασίες σε νέους τομείς που εντάσσονται στο στρατηγικό προγραμματισμό έξυπνης εξειδίκευσης της Κύπρου όπως την ναυτιλία, το αστικό περιβάλλον, την αγροτική ανάπτυξη και την ενέργεια, έχοντας ως κύριο στόχο την αειφόρο ανάπτυξη. Σε αυτό το πλαίσιο, στο τέλος Ιουνίου διοργανώσαμε το συνέδριο για την δημιουργία οικοσυστημάτων κλιματικής καινοτομίας με την στήριξη του Υπουργείου Οικονομικών και την παρουσία διεθνών ομιλητών καθώς και την Ημερίδα Ενημέρωσης για το Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο Καινοτομίας και Τεχνολογίας, ώστε τόσο νέοι επιστήμονες, επιχειρηματίες αλλά και φορείς από την Κύπρο, να εκμεταλλευθούν ευκαιρίες δημιουργίας νέων προοπτικών και συνεργασιών, μέσω της ένταξης στις κοινότητες του ΕΙΤ.
Πολλές φορές το μέγεθος της αγοράς της Κύπρου μοιάζει αποτρεπτικό για την υιοθέτηση καινοτόμων λύσεων. Όμως στο πλαίσιο ενός μεγαλύτερου πανευρωπαϊκού δικτύου, με ‘προίκα’ ένα νέο ερευνητικό δυναμικό, απομονωμένα δίκτυα υποδομών και τις εμφανείς επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, η Κύπρος μπορεί να καταστεί το εφαλτήριο δοκιμασίας νέων πρακτικών και λύσεων, συνεισφέροντας έμπρακτα στις προσπάθειες τις Ευρωπαϊκής Ένωσης να δημιουργήσει ένα αειφόρο μέλλον για όλους τους πολίτες της.
Σημειώσεις:
Το Climate-KIC είναι μια από τις 8 Κοινότητες Γνώσης και Καινοτομίας που δημιουργήθηκε το 2010 από το Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο Καινοτομίας και Τεχνολογίας (EIT), το ευρωπαϊκό όργανο υπεύθυνο για τη δημιουργία βιώσιμης ευρωπαϊκής ανάπτυξης που παράλληλα ασχολείται και με τις παγκόσμιες προκλήσεις της εποχής μας (www.climate-kic.org) (http://eit.europa.eu). Από τον Οκτώβριο 2016 η Κύπρος εντάχθηκε στο δίκτυο με αναδόχους το Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο Κύπρου, το πρώτο κυπριακό επιταχυντή πράσινων επιχειρηματικών ιδεών Chrysalis LEAP (www.chrysalisleap.com) και το Ενεργειακό Γραφείο Κυπρίων Πολιτών (www.cea.org.cy).
Επικοινωνία και περισσότερες πληροφορίες.
Dr Stelios Yiatros e: [email protected] / +357 25 002094
Επίκουρου Καθηγητή του Τμήματος Πολιτικών Μηχανικών και Μηχανικών Γεωπληροφορικής του Τεχνολογικού Πανεπιστήμιου Κύπρου και Υπεύθυνου δράσεων εκπαίδευσης Κόμβου Climate-KIC Κύπρου.
