Ο Νταγκ Γουίτνεϊ, ένας άνδρας γύρω στα εβδομήντα από τις Ηνωμένες Πολιτείες, αποτελεί ένα από τα πιο αινιγματικά πρόσωπα στη σύγχρονη έρευνα για το Αλτσχάιμερ. Η οικογένειά του φέρει μια σπάνια γενετική μετάλλαξη που σχεδόν εγγυάται την εμφάνιση πρώιμης άνοιας σε ηλικία περίπου 50 ετών. Η μητέρα του, τα αδέλφια του και πολλοί συγγενείς του υπέφεραν από τη νόσο. Εκείνος, όμως, παρέμεινε πνευματικά ακμαίος — παρά το γεγονός ότι, σύμφωνα με κάθε επιστημονική πρόβλεψη, θα έπρεπε να έχει εκδηλώσει τη νόσο εδώ και 25 χρόνια.
Η περίπτωση του Γουίτνεϊ έχει κινήσει το ενδιαφέρον κορυφαίων ερευνητών στον τομέα των νευροεκφυλιστικών νοσημάτων. Οι επιστήμονες εξετάζουν το DNA του, προσπαθώντας να ανακαλύψουν τι είναι αυτό που τον προστατεύει από τη μοίρα που φαίνεται να ήταν προδιαγεγραμμένη. Ορισμένοι ειδικοί υποθέτουν ότι ο οργανισμός του διαθέτει μια δεύτερη, «αντισταθμιστική» μετάλλαξη, η οποία λειτουργεί σαν φυσικό φράγμα έναντι της συσσώρευσης των β-αμυλοειδών πρωτεϊνών — των ουσιών που προκαλούν τις γνωστές πλάκες στον εγκέφαλο των ασθενών με Αλτσχάιμερ.
Η ιδέα ότι ένα άτομο μπορεί να διαθέτει «γενετική ασπίδα» δεν είναι νέα, αλλά η περίπτωση του Γουίτνεϊ είναι εξαιρετικά σπάνια και πολύτιμη. Αν οι επιστήμονες κατορθώσουν να εντοπίσουν με ακρίβεια ποιος βιολογικός μηχανισμός τον προστατεύει, τότε ίσως ανοίξει ο δρόμος για θεραπείες που θα μπορούσαν να επιβραδύνουν ή ακόμα και να αποτρέψουν την εκδήλωση της νόσου σε εκατομμύρια ανθρώπους.
Σύμφωνα με το Ινστιτούτο Αλτσχάιμερ, περίπου 55 εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο ζουν σήμερα με κάποια μορφή άνοιας, και ο αριθμός αυτός αναμένεται να τριπλασιαστεί μέχρι το 2050. Οι υπάρχουσες θεραπείες επικεντρώνονται κυρίως στην επιβράδυνση της εξέλιξης της νόσου, χωρίς να προσφέρουν πραγματική πρόληψη ή ίαση. Η κατανόηση του γιατί ο εγκέφαλος του Νταγκ Γουίτνεϊ αντιστέκεται θα μπορούσε να αλλάξει ριζικά αυτή την πραγματικότητα.
Ο ίδιος αντιμετωπίζει την κατάσταση με γαλήνη και περιέργεια. «Ξέρω ότι κάτι μέσα μου με προστατεύει, και αν αυτό βοηθήσει άλλους ανθρώπους, τότε αξίζει κάθε εξέταση, κάθε δείγμα αίματος», έχει δηλώσει σε συνεντεύξεις του. Ερευνητές τον παρακολουθούν εδώ και χρόνια, καταγράφοντας αλλαγές στον εγκέφαλο, τη μνήμη, ακόμη και στον τρόπο ζωής του, προσπαθώντας να κατανοήσουν αν η προστασία του σχετίζεται αποκλειστικά με τα γονίδια ή και με περιβαλλοντικούς παράγοντες, όπως η διατροφή, η φυσική δραστηριότητα ή η κοινωνική του ζωή.
Η υπόθεση του Γουίτνεϊ δίνει μια νότα αισιοδοξίας στην επιστημονική κοινότητα. Αντί να εστιάζει μόνο στη θεραπεία της νόσου, μεταφέρει το ενδιαφέρον στην ανθεκτικότητα του ανθρώπινου εγκεφάλου. Ίσως τελικά το κλειδί για το Αλτσχάιμερ δεν βρίσκεται μόνο στην εξάλειψη των αιτιών του, αλλά και στην κατανόηση του πώς ορισμένοι εγκέφαλοι κατορθώνουν να παραμένουν υγιείς, κόντρα σε κάθε πρόβλεψη.
Ο Νταγκ Γουίτνεϊ ζει σήμερα με τη γνώση ότι το σώμα του ίσως κρατά απαντήσεις που η επιστήμη αναζητά εδώ και δεκαετίες. Και όσο η έρευνα προχωρά, η ιστορία του υπενθυμίζει ότι μέσα στις εξαιρέσεις μπορεί να κρύβεται η ελπίδα για το μέλλον της ιατρικής.
tanea.gr
