Η Silicon Valley φαίνεται αποφασισμένη να μεταφέρει την επόμενη γενιά τεχνολογικής ανάπτυξης πέρα από τα όρια της Γης. Καθώς η Τεχνητή Νοημοσύνη αυξάνει δραματικά τις ανάγκες σε υπολογιστική ισχύ και ενέργεια, οι μεγάλοι παίκτες της τεχνολογίας στρέφουν το βλέμμα τους σε έναν προορισμό που μέχρι πρόσφατα άνηκε στη σφαίρα της επιστημονικής φαντασίας: τη Σελήνη. Ο Sundar Pichai, ο Jensen Huang, ο Jeff Bezos και ο Elon Musk εμφανίζονται έτοιμοι να ανοίξουν έναν νέο δρόμο, με data centers εκτός Γης, σε τροχιά και σε σεληνιακό έδαφος.
Το πρόβλημα που τους οδηγεί εκεί είναι ταυτόχρονα απλό και ανησυχητικό. Μόνο το 2024, τα data centers που στηρίζουν την εκρηκτικά αναπτυσσόμενη αγορά της ΑΙ κατανάλωσαν περίπου το 1,5% της παγκόσμιας ηλεκτρικής ενέργειας, με την καμπύλη να συνεχίζει ανοδικά. Η διαθεσιμότητα ενέργειας, η έλλειψη χώρου για νέες εγκαταστάσεις και οι τεράστιες ανάγκες ψύξης απειλούν να φρενάρουν την πρόοδο της τεχνητής νοημοσύνης.
Έτσι γεννιέται η ιδέα: αν οι ανάγκες ξεπερνούν τα όρια του πλανήτη, ίσως η λύση βρίσκεται πέρα από αυτόν. Η Google έκανε το πιο ηχηρό βήμα με το Project Suncatcher, μια φιλόδοξη πρωτοβουλία για την ανάπτυξη ηλιακά τροφοδοτούμενων data centers σε τροχιά. Το σκεπτικό είναι σαφές. Η ΑΙ χρειάζεται τεράστια ποσά ενέργειας· το Διάστημα προσφέρει άφθονη και σταθερή ηλιακή ακτινοβολία, χωρίς σύννεφα, χωρίς νύχτα και χωρίς απώλειες. Οι ανάγκες ψύξης που στη Γη απαιτούν εκατομμύρια λίτρα νερού, στο Διάστημα ικανοποιούνται από το ίδιο το κενό.
Η Google σχεδιάζει την αποστολή δύο δορυφορικών πρωτοτύπων έως το 2027, ανοίγοντας τον δρόμο για έναν εντελώς νέο τύπο ψηφιακής υποδομής.
Νέοι παίκτες και τεχνολογικά ορόσημα
Την ίδια στιγμή, μικρότερες εταιρείες όπως η Starcloud, η Lonestar Data Holdings και η Axiom Space επιταχύνουν τα δικά τους σχέδια. Η Lonestar έχει ήδη γράψει ιστορία: έστειλε στη Σελήνη έναν μικροσκοπικό server, ο οποίος λειτούργησε και επικοινώνησε με τη Γη, αποδεικνύοντας ότι η ιδέα είναι εφικτή. Η Starcloud, σε συνεργασία με τη Nvidia, προγραμματίζει την εκτόξευση δορυφόρου εξοπλισμένου με GPU υψηλής απόδοσης, που φιλοδοξεί να αποτελέσει το ισχυρότερο υπολογιστικό σύστημα σε τροχιά.
Στο εγχείρημα συμμετέχει ενεργά και ο Elon Musk. Η SpaceX παρέχει ήδη εκτοξεύσεις για πολλά από αυτά τα προγράμματα, ενώ η χρήση επαναχρησιμοποιούμενων πυραύλων έχει μειώσει δραστικά το κόστος. Για τον Musk, κάθε νέα υποδομή στο Διάστημα φέρνει πιο κοντά το μακροπρόθεσμο όραμά του για μια πολυπλανητική ανθρωπότητα. Η συνεργασία της SpaceX με τη Google στο Project Suncatcher ενισχύει ακόμη περισσότερο αυτή την προοπτική.
Ο ρόλος του Bezos και οι νομικές προκλήσεις
Ο Jeff Bezos υπενθυμίζει διαρκώς ότι η Γη δεν μπορεί να αντέξει επ’ άπειρον την κατανάλωση ενέργειας και θερμότητας που απαιτεί η τεχνολογία. Με τη φράση «Δεν υπάρχει Plan B — πρέπει να σώσουμε τη Γη», υποστηρίζει πως η Σελήνη προσφέρει ιδανικές συνθήκες: χαμηλή βαρύτητα, άφθονη ηλιακή ενέργεια και δυνατότητα επέκτασης χωρίς επιβάρυνση του πλανήτη. Η Blue Origin, η διαστημική εταιρεία του, αναπτύσσει συστήματα προσαρμοσμένα σε αυτές τις ανάγκες.
Ωστόσο, δίπλα στις τεχνολογικές προκλήσεις αναδύονται και νομικά ζητήματα. Το διεθνές δίκαιο του Διαστήματος ορίζει ότι κάθε αντικείμενο που εκτοξεύεται ανήκει νομικά στο κράτος που το έστειλε, όπως μια «πρεσβεία που αιωρείται στο κενό». Αυτό δημιουργεί νέα ερωτήματα για την κυριαρχία, τη διαχείριση δεδομένων και την κυβερνοασφάλεια. Η επεξεργασία δεδομένων σε τροχιά ή στο σεληνιακό έδαφος θα απαιτήσει νέες συμφωνίες και κανονισμούς που σήμερα δεν υπάρχουν.
Το μέλλον της υπολογιστικής ισχύος
Παρά τις δυσκολίες, η ιδέα δείχνει πλέον περισσότερο αναπόφευκτη παρά εξωτική. Η ασταμάτητη επέκταση της ΑΙ ωθεί τη βιομηχανία να κοιτάξει ψηλότερα και να επαναπροσδιορίσει τα όρια του τι θεωρούμε «γήινη» τεχνολογία. Οι πρώτοι σεληνιακοί servers είναι ακόμη μικροσκοπικοί και πειραματικοί, όμως οι τεχνολογικοί κολοσσοί φαίνονται αποφασισμένοι: το μέλλον της υπολογιστικής ισχύος ενδέχεται να βρίσκεται όχι στη Γη, αλλά λίγες εκατοντάδες χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά, πάνω στη φωτεινή πλευρά του φεγγαριού.
tanea.gr
