Έληξε πανηγυρικά η εικοσαετής περιπέτεια του ρομποτικού διαστημικού οχήματος Cassini, μιας κοινής αποστολής της NASA, της ESA και της ιταλικής ASI, αφού εισήλθε στην ατμόσφαιρα του πλανήτη του ηλιακού μας συστήματος, Κρόνου.
Σε απόσταση περίπου 1.3 δισεκατομμυρίων χιλιομέτρων από τη Γη, το Cassini έστειλε το τελικό αντίο και την ελπίδα για τη συνέχιση της εξερεύνησης του διαστήματος. Το Cassini ήταν τα “μάτια” μας στην μακρινή και ανεξερεύνητη γειτονιά του Κρόνου και των δορυφόρων του. Οι μοναδικές φωτογραφίες που έστειλε κατά καιρούς από τα παγωμένα φεγγάρια του Κρόνου και των πρωτόγνωρων σχηματισμών, έκαναν το γύρο του κόσμου. Τα δεδομένα που λάβαμε είναι εξαιρετικά και βοήθησαν να γνωρίσουμε αυτούς τους μακρινούς αυτούς κόσμους λίγο καλύτερα.
Ας δούμε όμως την αξιοθαύμαστη πορεία του και τις ανακαλύψεις του τα τελευταία 20 χρόνια.
15 Οκτωβρίου 1997, ημέρα εκτόξευσης του Cassini με κατεύθυνση τον Κρόνο. Μετά από 7 ολόκληρα χρόνια πορείας μέσω του ηλιακού μας συστήματος, το Cassini μπαίνει την 1η Ιουνίου 2004 σε τροχιά γύρω από τον Κρόνο και γίνεται το πρώτο διαστημικό όχημα που τίθεται σε τροχιά γύρω από τον μακρινό πλανήτη. Ταυτόχρονα μεταφέρει το «Huygens», το συνοδευτικό σκάφος σχεδιασμένο από την ESA. Στις 25 Δεκεμβρίου του 2004 το Huygens αποχωρίζεται το Cassini με αποστολή του την προσεδάφιση στον δορυφόρο του Κρόνου, Τιτάνα, το μεγαλύτερο φυσικό δορυφόρο του Κρόνου και τον δεύτερο μεγαλύτερο στο ηλιακό μας σύστημα. 14 Ιανουαρίου 2005 επιτυγχάνεται η προσεδάφιση. Για πρώτη φορά μετά την προσεδάφιση στη Σελήνη το 1969 μας δίνεται η δυνατότητα να εξερευνήσουμε την επιφάνεια ενός φεγγαριού, ενός δορυφόρου άλλου πλανήτη του ηλιακού μας συστήματος.
2 Ιουλίου 2009, επιβεβαιώνεται η ύπαρξη υγρού στην επιφάνεια του Τιτάνα. Παρατηρώντας αυτές τις λίμνες από μεθάνιο, το Cassini αποκαλύπτει το 2013 την ύπαρξη οργανικής ύλης η οποία δημιουργείται από την αλληλεπίδραση μεθανίου και αζώτου στην ατμόσφαιρα του Τιτάνα, πραγματοποιώντας για πρώτη φορά «ωκεανογραφία» σε δορυφόρο άλλου πλανήτη του ηλιακού μας συστήματος εκτός της Γης.
Και αυτές δεν ήταν οι μόνες πρωτιές. 23 Οκτωβρίου 2013 η ανακάλυψη από το Cassini ότι η επιφάνεια στο νότιο πόλο του Εγκέλαδου, δορυφόρου του Κρόνου, εξατμίζεται. Η ανακάλυψη αυτών των πιδάκων οι οποίοι αποτελούνται από υδρατμούς και σύνθετους υδρογονανθράκες ωθούν τους επιστήμονες να προγραμματίσουν διελεύσεις για το Cassini από τον Εγκέλαδο ώστε να τους μελετήσουν όσο το δυνατόν καλύτερα. Στις 28 Οκτωβρίου 2015 το Cassini βρίσκεται σε απόσταση 49 χιλιομέτρων από την επιφάνεια του δορυφόρου στέλνοντας μοναδικές πληροφορίες για τη σύσταση των πιδάκων καθώς και υπέροχες φωτογραφίες.Το απροσδόκητο, η ανακάλυψη νερού κάτω από την παγωμένη επιφάνεια αυτού του μακρινού φεγγαριού. Αυτό σημαίνει ότι η πιθανότητα να υπάρξει ζωή σε ένα ηλιακό σύστημα δεν περιορίζεται στη ζώνη βιωσιμότητας (μια περιοχή γύρω από ένα αστέρι που υπάρχουν χημικά στοιχεία απαραίτητα για τη δημιουργία ζωής και στο δικό μας ηλιακό σύστημα περιλαμβάνει τη Γη και τον πλανήτη Άρη). Αντιθέτως είναι πιθανό να υπάρξει ζωή σε άλλους ανεξερεύνητους κόσμους παρόμοιους με τη Γη που βρίσκονται εκτός αυτής της ζώνης. Ξένους κόσμους σαν τους Τιτάνα και Εγκέλαδο.
26 Απριλίου 2017, η αρχή του τέλους. Το Cassini θυσιάζεται στο βωμό της επιστήμης. Αρχίζει μια πορεία δίχως αίσιο τέλος για το διαστημικό όχημα. Αυτή η θυσία θα δώσει τη δυνατότητα στους επιστήμονες για πρώτη φορά να μελετήσουν την ατμόσφαιρα του πλανήτη Κρόνου καθώς το Cassini εισέρχεται σε αυτή, μέχρι γίνει ένα “πεφταστέρι” και να χαθεί για πάντα. Θα μεταδίδει δηλαδή δεδομένα μέχρι την τελευταία στιγμή, πριν καταστραφεί λόγω της βίαιης εισόδου του, με ταχύτητα περίπου 124.000 χιλιομέτρων την ώρα, στην ατμόσφαιρα του Κρόνου.
«Θα μπορούσαμε να στείλουμε το Cassini μακριά από τον Κρόνο, αλλά τα επιστημονικά δεδομένα ήταν τόσο συναρπαστικά που δε το κάναμε…Αυτό σφράγισε τη μοίρα του. Αλλά τα καταφέραμε. Έχουμε όλα αυτά τα μοναδικά επιστημονικά αποτελέσματα», αναφέρει επιστήμονας λίγα λεπτά πριν το Cassini εισέλθει στην ατμόσφαιρα του Κρόνου.
15 Σεπτεμβρίου 2017, το τέλος της αποστολής, το μοιραίο τέλος του Cassini. 20 χρόνια από τη στιγμή της εκτόξευσης, 30 χρόνια η ολική διάρκεια της αποστολής (περίπου όσο διαρκεί μία περιφορά του Κρόνου γύρω από την ήλιο). «Κοιτώντας πίσω σε αυτά που προγραμματίσαμε να κάνουμε τα 4 πρώτα χρόνια της αποστολής, πήγαμε πολύ πιο πέρα», αναφέρουν φανερά συγκινημένοι επιστήμονες κατά τη διάρκεια της τελευταίας ζωντανής μετάδοσης πριν το τελικό σάλτο μορτάλε του Cassini.
«Η αποστολή ήταν σχεδιασμένη ώστε να στέλνει δεδομένα μέχρι την τελευταία στιγμή. Είμαστε εδώ για να πανηγυρίσουμε καθώς το Cassini φτάνει στο τέλος. Ποιος ξέρει πόσα διδακτορικά και φοιτητές θα μελετήσουν αυτά τα τελευταία δευτερόλεπτα του Cassini», προσθέτει ένας συνάδελφος.
Γιατί δόθηκε τέλος στο Cassini;
Ο λόγος για τον οποίο οι επιστήμονες αποφάσισαν να δώσουν τέλος στο ερευνητικό ταξίδι του Cassini στον Κρόνο ήταν το γεγονός ότι τα καύσιμα του διαστημικού οχήματος έφταναν στο τέλος τους. Ο τρόπος όμως που επέλεξαν να τερματίσουν την αποστολή ήταν για να προστατεύσουν τους Τιτάνα και Εγκέλαδο από μόλυνση του φυσικού περιβάλλοντος, καθώς είναι οι βασικοί υποψήφιοι για να υποστηρίξουν ζωή. Παρόλα αυτά, όπως τόνισε ένας επιστήμονας της NASA, «οι κόσμοι αυτοί είναι αφιλόξενοι για τη ζωή όπως την ξέρουμε για αυτό πρέπει να εκτιμούμε το μοναδικό κόσμο στον οποίο ζούμε».
Το εντυπωσιακό αποτέλεσμα της αποστολής: 2,5 εκατομμύρια εκτελεσμένες εντολές, 635 GB ο όγκος των επιστημονικών δεδομένων, 6 νέοι δορυφόροι, 162 προσχεδιασμένες διελεύσεις από τους δορυφόρους του Κρόνου, 27 συμμετέχοντα Κράτη, 7,9 δισεκατομμύρια χιλιόμετρα διανυμένης απόστασης από τη στιγμή της εκτόξευσης, 3.948 δημοσιευμένα επιστημονικά άρθρα, 294 συμπληρωμένες τροχιές, 360 διορθώσεις πορείας, 453.048 φωτογραφίες.
Μερικά ενδιαφέροντα στοιχεία για την εικοσαετή αποστολή του Κασσίνι στον Κρόνο. Το πρωτότυπο στα αγγλικά στο σύνδεσμο της NASA.
Αντίο Cassini. Μας έμαθες πολλά και μας ταξίδεψες μακριά. Η κληρονομιά που αφήνεις θα βοηθήσει τις επόμενες γενιές στην εξερεύνηση όχι μόνο του ηλιακού μας συστήματος αλλά και του σύμπαντος. Και όσα με τη βοήθειά του ανακαλύψαμε, καθώς και οι υπέροχες φωτογραφίες που έστειλε εμπεριέχονται στο ηλεκτρονικό βιβλίο της NASA αφιερωμένο στο Cassini.
«Σχεδόν όλα όσα ξέρουμε για τον Κρόνο προέρχονται από το Cassini. Οι ανακαλύψεις είναι τόσο μοναδικές που πρέπει να ξαναπάμε. Θα ξαναπάμε», αναφέρει επιστήμονας της αποστολής 10 λεπτά πριν το τέλος.
Γιατί ένα τέλος δεν είναι παρά μια ευκαιρία για μια νέα αρχή, με περισσότερες γνώσεις και μια αστείρευτη δίψα για εξερεύνηση.
Πηγές: NASA, Cassini Saturn Mission, Cassini, Cassini’s Grant Finale
