Home Νίκος Κωνσταντίνου Homo Deus – Άνθρωπος Θεός

Homo Deus – Άνθρωπος Θεός

Για χιλιάδες χρόνια, σύμφωνα με τον Γιουβάλ Χαράρι στο πρόσφατο βιβλίο του Homo Deus,  ο Homo Sapiens είχε τρία βασικά προβλήματα. Για αναρίθμητες γενιές, ο άνθρωπος πάλευε με την πείνα, την αρρώστια και τον πόλεμο. Ωστόσο, “Για πρώτη φορά στην ιστορία,” γράφει ο Χάραρι, “περισσότεροι άνθρωποι πεθαίνουν σήμερα από το πολλή φαγητό παρά από το λίγο. Περισσότεροι άνθρωποι πεθαίνουν από τη γήρανση από όσους πεθαίνουν από μολυσματικές ασθένειες. Και περισσότεροι άνθρωποι αυτοκτονούν από όσους σκοτώνονται από στρατιώτες, τρομοκράτες και εγκληματίες μαζί.”

Παρόλο που αυτά τα τρία προβλήματα δεν έχουν εξαλειφθεί εντελώς, η μεγάλη διαφορά σήμερα βρίσκεται στον τρόπο που τα αντιμετωπίζουμε. Ενώ παλαιότερα ο άνθρωπος θεωρούσε την πείνα, την αρρώστια και τον πόλεμο μέρος της ζωής ή θέλημα θεού, σήμερα, κάθε φορά που βρίσκεται αντιμέτωπος με ένα από αυτά τα τρία προβλήματα τα αντιμετωπίζει ως τεχνικές δυσκολίες. Θεωρεί πως κάτι έχει γίνει λάθος ή κάτι δεν γνωρίζουμε. Έτσι, ψάχνει το λάθος και το διορθώνει.

Με αυτή την νοοτροπία και έχοντας μειώσει τους θανάτους από την πείνα, τις ασθένειες και τους πολέμους, υποστηρίζει ο Χαράρι, η ανθρωπότητα μπορεί πλέον να στρέψει το βλέμμα της σε άλλους, υψηλότερους στόχους. Αιώνια ευτυχία. Αιώνια ζωή. Θεϊκές δυνάμεις. «Αναζητώντας την ευδαιμονία και την αθανασία», γράφει, «οι άνθρωποι στην πραγματικότητα προσπαθούν να αναβαθμιστούν σε θεούς».

Η αργή αλλά συνεχώς αυξανόμενη στροφή προς την καινούργια αυτή ζωή με «θεϊκές δυνάμεις» έχει ήδη αρχίσει και κινείται, σύμφωνα με τον Χαράρι, με όλο και πιο γρήγορους ρυθμούς. Τουλάχιστον τρεις δυνάμεις τροφοδοτούν αυτή την αλλαγή.

Η πρώτη, είναι η δυνατότητα την επιστήμης να επέμβει στο ανθρώπινο γονιδίωμα. “Σχετικά μικρές αλλαγές στα γονίδια, τις ορμόνες και τους νευρώνες ήταν αρκετές για να μεταμορφώσουν τον Homo Erectus – ο οποίος το πιο εντυπωσιακό εργαλείο που έχει φτιάξει είναι το μαχαίρι – σε Homo Sapiens, ο οποίος έχει φτιάξει διαστημόπλοια και ηλεκτρονικούς υπολογιστές.» Και αναρωτιέται ο Χαράρι ποιες θα είναι η δυνατότητες ενός είδους που θα προκύψει από αλλαγές στο γονιδίωμα του Homo Sapiens.

Η δεύτερη, είναι η συγχώνευση του οργανικού σώματος με μη-βιολογικές συσκευές, όπως τα βιονικά χέρια, τα τεχνητά μάτια ή εκατομμύρια νανο-ρομπότ που θα κυκλοφορούν στο αίμα μας, θα αναγνωρίζουν προβλήματα και θα αποκαθιστούν βλάβες. Ένα τέτοιο σώμα, το οποίο ο Χαράρι ονομάζει «cyborg», θα μπορούσε να έχει ικανότητες πολύ πιο πέρα από εκείνες οποιουδήποτε οργανικού σώματος.

Η τρίτη, είναι η δημιουργία ηλεκτρονικών αλγορίθμων οι οποίοι μπορούν όχι μόνο να επεξεργάζονται τεράστιες ποσότητες δεδομένων, αλλά πλέον να ερμηνεύουν τα δεδομένα αυτά με τρόπο που τους επιτρέπει να παίρνουν αποφάσεις που είναι πολύ καλύτερες από αυτές που μπορεί να πάρει ο Homo Sapiens.

Εξοπλισμένος με αυτές τις δυνάμεις ο Homo Sapiens, υποστηρίζει ο Χαράρι, δε θα σταματήσει όταν εξαλείψει την πείνα, την αρρώστια και τον πόλεμο. Θα συνεχίσει αναβαθμίζοντας τον εαυτό του μέχρι να γίνει θεός. Μέχρι να γίνει ένας Homo Deus, σηματοδοτώντας το τέλος του Homo Sapiens.