Σε ένα ημιορεινό χωριό κάπου στις πλαγιές της Κύπρου, τρεις μέρες το χρόνο τα βουνά παίρνουν ανάσα και τα χωριά ξυπνούν από τον ήλιο και τα πνευστά. Στα Κατύδατα, ο χρόνος γεμίζει με ήχους, χρώματα και ζωή. Εκεί, οι δρόμοι μοσχοβολούν γιασεμί, τα πνευστά παίρνουν τον λόγο, κι ένα φεστιβάλ γίνεται η αφορμή για συνάντηση, μουσική, ανθρώπινη, κι αυθεντική. Το Windcraft Music Festival δεν είναι μια ακόμη διοργάνωση. Ιίναι μια εμπειρία. Ένα ταξίδι σε μια άλλη εκδοχή του καλοκαιριού, όπου η τέχνη βρίσκει καταφύγιο στην καρδιά της φύσης και οι στιγμές γράφονται με ήχους.
Μιλήσαμε με τον άνθρωπο πίσω από αυτή τη γιορτή για όσα δεν χωρούν σε ανακοινώσεις, την Έλλη Μιχαήλ. Λίγες μέρες πριν από το φετινό φεστιβάλ, την βρήκαμε ανάμεσα σε soundchecks, λίστες, μουσικούς και τενεκέδες και της ζητήσαμε να μας πει γιατί φέτος δεν πρέπει να το χάσουμε με τίποτα. Κουβεντιάσαμε για τις προκλήσεις, τα όνειρα, τις μαγικές μικρές λεπτομέρειες που κάνουν το Windcraft τόσο ξεχωριστό, αλλά και για το μεράκι και την πίστη στο όραμα ότι η μουσική μπορεί να ζωντανέψει έναν τόπο και να τον μεταμορφώσει. Στη συνέντευξη που ακολουθεί, γνωρίζουμε καλύτερα αυτό το ξεχωριστό φεστιβάλ και ανακαλύπτουμε όσα δεν λένε οι αφίσες…
Αν έπρεπε να περιγράψεις το Windcraft Music Festival σε κάποιον που δεν έχει ιδέα τι είναι, τι θα του έλεγες σε μία πρόταση;
Μια μουσική γιορτή με πρωταγωνιστές τα πνευστά σε ένα ημιορεινό χωριό της Κύπρου, όπου μπορείς να ακούσεις ζωντανή μουσική, να συμμετέχεις σε εργαστήρια και άλλες δράσεις, να εξερευνήσεις το χωριό και να απολαύσεις ένα διασκεδαστικό τριήμερο με καλή παρέα.
Από τους «αέρινους πρωταγωνιστές», ποιο είναι το πιο περίεργο μουσικό όργανο που θα δούμε φέτος ή έχουμε δει στο παρελθόν;
Φέτος, ένα από τα πιο περίεργα και ιδιαίτερα όργανα που θα ακούσουμε είναι το slide didgeridoo που χρησιμοποιούν οι Oratnitza. Πρόκειται για παραλλαγή του παραδοσιακού οργάνου των ιθαγενών της Αυστραλίας, το οποίο συνήθως παράγει έναν μόνο συνεχόμενο ήχο (drone). Στην περίπτωση αυτή, έχει προσαρμοστεί με έναν μετακινούμενο σωλήνα, επιτρέποντάς του να αποδίδει χρωματικές νότες, κάτι ασυνήθιστο για το συγκεκριμένο όργανο.
Παράλληλα, θα δούμε και περίεργους τρόπους εκτέλεσης πάνω σε πιο «συμβατικά» όργανα. Ο Robinson Khoury, για παράδειγμα, αποδομεί το τρομπόνι και παίζει με μεμονωμένους σωλήνες του, ενώ ο Νίκος Δημηνάκης εφαρμόζει τεχνικές beatbox παίζοντας σαξόφωνο και άλλα πνευστά, δημιουργώντας πρωτόγνωρους ηχητικούς συνδυασμούς.
Μεταξύ συμβατικού και αντισυμβατικού, αβίαστα θα έλεγε κανείς ότι πρόκειται για ένα αντισυμβατικό φεστιβάλ. Αυτό συνεπάγεται και προκλήσεις. Ποια είναι η μεγαλύτερη πρόκληση που αντιμετωπίζεις όταν οργανώνεις ένα φεστιβάλ σε ένα μικρό χωριό, μακριά από τα μεγάλα αστικά κέντρα;
Η μεγαλύτερη πρόκληση είναι ότι τα πάντα πρέπει να στηθούν από το μηδέν, σε έναν χώρο που δεν διαθέτει τις απαραίτητες υποδομές για μια τέτοια διοργάνωση. Από τις σκηνές, τα καθίσματα και τις ηλεκτρικές εγκαταστάσεις μέχρι την πρόνοια για σίτιση, αφού το χωριό δεν έχει ούτε καν ένα εστιατόριο.
Ένα επιπλέον ζήτημα είναι η έλλειψη καταλυμάτων. Στα Κατύδατα δεν υπάρχει καμία επιλογή διαμονής, γεγονός που δυσκολεύει τους επισκέπτες που θέλουν να μείνουν για περισσότερες από μία μέρες. Η μόνη τους επιλογή είναι να βρουν κατάλυμα σε γειτονικά χωριά ή να κατασκηνώσουν – κάτι που για κάποιους είναι κομμάτι της εμπειρίας, αλλά για άλλους αποτελεί ανασταλτικό παράγοντα.
Φέτος, τι να περιμένει κάποιος που θα έρθει για πρώτη φορά; Ποια είναι η «κρυφή μαγεία» του Windcraft που δεν φαίνεται στις αφίσες;
Από τις πιο μαγικές στιγμές του φεστιβάλ είναι τα μεταμεσονύκτια jam sessions που στήνονται στον Καφενέ, αφού τελειώσει το επίσημο πρόγραμμα των συναυλιών. Εκεί σμίγουν μουσικοί και κοινό από όλο τον κόσμο σε μια αυθόρμητη μουσική συνεύρεση που κρατά μέχρι τις πρωινές ώρες.
Πώς καταφέρνεις να ισορροπήσεις το όραμα του Windcraft με ενδεχόμενους περιορισμούς του προϋπολογισμού; Υπάρχουν στιγμές που το σαξόφωνο πρέπει να μπει στη θέση του για να βγει το κόστος;
Πολλά άτομα εργαζόμαστε εθελοντικά ώστε να συνεχίσει το Windcraft να διοργανώνεται. Είμαι πολύ τυχερή που έχω δίπλα μου ταλαντούχα και ικανά άτομα που πίστεψαν στο όραμα του Windcraft και συμβάλλουν με μεράκι στο φεστιβάλ, καθένας με την τέχνη του, ώστε να ανταπεξέλθουμε στους περιορισμούς του προϋπολογισμού.
Και από τους περιορισμούς στους προϋπολογισμούς, οι γραφειοκρατικές «μάχες» που πρέπει να δώσεις προτού και αφού βγει στην σκηνή το πρώτο όργανο, είναι πολλές;
Είναι αρκετές οι γραφειοκρατικές διαδικασίες που προηγούνται του φεστιβάλ, με πιο σημαντική τη διαδικασία αιτήσων για την εξασφάλιση χορηγιών. Έπειτα ακολουθούν αρκετές μάχες, από την προετοιμασία συμβολαίων μέχρι την εξασφάλιση αδειών διοργάνωσης της εκδήλωσης, και τέλος την διαδικασία του οικονομικού απολογισμού και της αξιολόγησης του φεστιβάλ.
Πόσο δύσκολο είναι να βρεις χορηγούς ή υποστηρικτές που να πιστεύουν σε ένα φεστιβάλ με τόσο εναλλακτικό χαρακτήρα;
Δεν είναι εύκολο να εξασφαλίσεις χορηγίες από ιδιωτικές εταιρείες για ένα φεστιβάλ που δεν ακολουθεί την κλασική εμπορική συνταγή και απευθύνεται σε ένα πιο εναλλακτικό κοινό. Παρ’ όλα αυτά, είμαστε ευγνώμονες για την εμπιστοσύνη που δείχνουν θεσμικοί φορείς όπως το Υφυπουργείο Πολιτισμού, ο Οργανισμός Νεολαίας Κύπρου, πρεσβείες και ευρωπαϊκά πολιτιστικά ιδρύματα. Αναγνωρίζουν την ποιότητα της εκδήλωσης και τη σημασία της για τον σύγχρονο πολιτισμό, και η συμβολή τους είναι καταλυτική για την υλοποίησή της.
Ιδιαίτερα σημαντική είναι η στήριξη από το πρόγραμμα ΚΥΠΡΙΑ του Τμήματος Σύγχρονου Πολιτισμού του Υφυπουργείου Πολιτισμού, που τα τελευταία τρία χρόνια μας έδωσε τη δυνατότητα να αναβαθμίσουμε τη διοργάνωση τόσο στο καλλιτεχνικό της σκέλος όσο και στις υποδομές. Επιπλέον, για δύο συνεχόμενες χρονιές εξασφαλίσαμε την ευρωπαϊκή χορηγία EFFEA, μέσω της οποίας υλοποιήσαμε προγράμματα φιλοξενίας και χτίσαμε γέφυρες συνεργασίας με άλλα ευρωπαϊκά φεστιβάλ.
Φυσικά, γνωρίζουμε καλά πως η διεκδίκηση χορηγιών – κυρίως μέσω ανταγωνιστικών προγραμμάτων – δεν είναι ποτέ δεδομένη. Η αβεβαιότητα αυτή δυσκολεύει σημαντικά τον σχεδιασμό και την οργάνωση του προϋπολογισμού. Γι’ αυτό και η διατήρηση της ποιότητας της εκδήλωσης, σε συνδυασμό με τη συνεχή αναζήτηση νέων πόρων, είναι για εμάς μια σταθερή πρόκληση.
Υπήρξε κάποιο περιστατικό ή εμπόδιο που σχεδόν σε έκανε να θες να τα παρατήσεις, αλλά τελικά βρήκες τον τρόπο να το ξεπεράσεις;
Θυμάμαι αρκετές χρονιές που βρεθήκαμε μπροστά σε ξαφνικές δυσκολίες, ιδιαίτερα με την άφιξη ξένων καλλιτεχνών και των αποσκευών τους. Ακυρώσεις λόγω ασθένειας, καθυστερημένες πτήσεις που ανέτρεπαν το πρόγραμμα την τελευταία στιγμή, ή χαμένες βαλίτσες που περιείχαν βασικά μουσικά όργανα.
Σε τέτοιες στιγμές το ενδεχόμενο ακύρωσης έμοιαζε πολύ κοντινό. Όμως, κάθε φορά καταφέρναμε να βρούμε λύσεις – είτε με αντικατάσταση μουσικών, είτε με δανεικά όργανα, είτε με δημιουργικές ανατροπές στο πρόγραμμα. Και αυτό χάρη στην ευελιξία της ομάδας, την αλληλεγγύη των συνεργατών, αλλά και την πίστη ότι το φεστιβάλ πρέπει να συνεχίσει με τον ένα τρόπο ή τον άλλο!
Σε μια εποχή που όλα γίνονται online και με απίστευτα γρήγορους ρυθμούς, γιατί αξίζει κάποιος να αφιερώσει χρόνο και να ανηφορίσει μέχρι το χωριό για το φεστιβάλ;
Γιατί το φεστιβάλ είναι μια ευκαιρία να αποσυνδεθείς από την οθόνη και να επανασυνδεθείς με τους ανθρώπους. Μέσα στο φιλόξενο περιβάλλον του χωριού, με τη φιλική ατμόσφαιρα και τη ζωντανή μουσική που δεν σταματά, βρίσκεις κάτι που λείπει από την καθημερινότητα: την αυθεντική επικοινωνία, τη χαλάρωση και την αυθόρμητη διασκέδαση. Το φεστιβάλ προσφέρει μια μικρή απόδραση, μια ανάσα από τους εντατικούς ρυθμούς της καθημερινότητας και ταυτόχρονα μια ολοκληρωμένη καλλιτεχνική εμπειρία – που ψυχαγωγεί, εμπνέει και καλλιεργεί.
Αν έπρεπε να φτιάξεις το απόλυτο «survival kit» για το Windcraft, τι θα έβαζες μέσα;
Αντίσκηνο για να κατασκηνώσει το τριήμερο και έτσι να μην χάσει ούτε στιγμή από το φεστιβάλ. Καπελάκι για τον ήλιο και άνετα ρούχα και παπούτσια για να περπατήσει κάθε γωνιά του χωριού. Κάποιο μουσικό όργανο, αν παίζει, για να συμμετέχει στα jams και στα εργαστήρια. Χαλάκι για γιόγκα αν ξυπνά νωρίς τις Κυριακές. Και κυρίως καλή διάθεση!
Υπάρχει κάποιο μικρό «inside joke» ή φεστιβαλικό μυστικό που μπορείς να αποκαλύψεις; (Υπόσχεση, δεν θα το πούμε σε κανέναν… εκτός από όλους όσους διαβάσουν τη συνέντευξη!)
Το αστείο είναι ότι, πολλοί καλλιτέχνες έρχονται να παίξουν στο φεστιβάλ μόνο και μόνο για να φάνε τα υπεροχα φαγητά που φτιάχνει η μαμά μου!
Τι συμβουλή θα έδινες σε κάποιον που θέλει να οργανώσει ένα δικό του φεστιβάλ από το μηδέν;
Θα πρέπει να γνωρίζει ότι η διοργάνωση ενός φεστιβάλ δεν γίνεται από τη μια μέρα στην άλλη. Είναι μια διαδικασία που κρατά ολόχρονα, απαιτεί πολλή αφοσίωση, μεθοδικότητα και ενέργεια. Σε κάποιον που μόλις ξεκινά να διοργανώνει ένα φεστιβάλ θα έδινα μια βασική συμβουλή: “start small before you go big”. Ξεκίνα με ένα διαχειρίσιμο φεστιβάλ μικρής κλίμακας που μπορείς να στηρίξεις με ασφάλεια και ποιότητα. Δώσε του χώρο και χρόνο να αναπτυχθεί οργανικά – αν και όσο θέλεις.
Και τέλος, αν ο κόσμος φύγει από το φεστιβάλ παίρνοντας μαζί του ένα πράγμα (εκτός από αναμνηστικά ποτήρια και ήλιο από το χωριό), τι θα ήθελες να είναι αυτό;
Κάτι που να μην μπορεί να αναλωθεί ποτέ, γι’αυτό δεν θα διάλεγα κάτι υλικό αλλά μάλλον θα έλεγα να πάρει μαζί του όμορφες αναμνήσεις, μουσικές ανακαλύψεις και νέες φιλίες.
Το Windcraft Music Festival είναι κάτι περισσότερο από ένα μουσικό γεγονός. Είναι μια ανοιχτή πρόσκληση να συνδεθούμε ξανά με τον ήχο, με τη φύση, αλλά κυρίως με τους ανθρώπους. Μέσα από τα αυθόρμητα jams, εργαστήρια, αυλές γεμάτες γέλια και δρόμους γεμάτους νότες, το φεστιβάλ μας θυμίζει πόσο πολύτιμη είναι η ζωντανή εμπειρία. Αν αναζητάς κάτι αληθινό, χειροποίητο και με ψυχή, οδηγήσου στα Κατύδατα. Το Windcraft σε περιμένει, με μουσικές που δεν τελειώνουν και μια κοινότητα που σε αγκαλιάζει από την πρώτη στιγμή. Πάρε το καπέλο σου, το όργανο σου ή απλώς την καλή σου διάθεση και ανηφόρισε για μια ανάσα. Αν δεις κάποιον να περπατά με τρομπόνι στον ώμο, μην τρομάξεις. Ακολουθήστε τον. Το φεστιβάλ αρχίζει εκεί που τελειώνει το WiFi.
Ραντεβού στα στενά λοιπόν. Κι αν ακούσεις σαξόφωνο πίσω από τις ελιές, καλά πας!
Γράφει η δρ. Άντρη Χατζηανδρέου, Συντονίστρια του UoL Talks
