21/09/2025

Τα βραδύπορα, «αρκουδάκια του νερού», αποδεικνύουν ότι η φύση κρύβει ακόμη μυστικά που ξεπερνούν κάθε ανθρώπινη φαντασία

Ακόμη και εάν τα ψήσετε, τα παγώσετε, τα εκτοξεύσετε με όπλο ή τα στείλετε στο Διάστημα, τα περίφημα βραδύπορα – γνωστά και ως «αρκουδάκια του νερού» – θα συνεχίσουν να ζουν.

Αυτά τα οκτάποδα μικροσκοπικά ζώα, μήκους μόλις ενός χιλιοστού, θεωρούνται από πολλούς επιστήμονες οι πιο ανθεκτικοί οργανισμοί στον πλανήτη και πιθανοί «τελευταίοι επιζώντες» όταν ο Ήλιος μας σβήσει, όπως επισημαίνει σε ρεπορτάζ του το BBC.

Σχεδόν αθάνατοι

Για τον άνθρωπο, ένα ταξίδι στο Διάστημα χωρίς προστασία θα ήταν μοιραίο. Τα βραδύπορα, όμως, έχουν αντέξει κάτι τέτοιο – και μάλιστα το 2007 κάποια επιβίωσαν και γέννησαν υγιείς απογόνους μετά την επιστροφή τους στη Γη.

Το 2019 βρέθηκαν και στο ισραηλινό σκάφος Beresheet που συνετρίβη στη Σελήνη, με τους επιστήμονες να αναρωτιούνται αν κατάφεραν να ζήσουν ακόμη κι εκεί.

Η έρευνα δείχνει πως μπορούν να επιβιώσουν σε θερμοκρασίες έως 150 βαθμούς Κελσίου ή σχεδόν στο απόλυτο μηδέν, σε ακτινοβολία 1.000 φορές πιο θανατηφόρα για τον άνθρωπο, αλλά και σε ταχύτητες μεγαλύτερες από μια σφαίρα.

Το μυστικό της «παύσης ζωής»

Το μεγάλο τους όπλο είναι η ικανότητα να μπαίνουν σε κατάσταση αναστολής λειτουργιών. Όταν το σώμα τους αφυδατώνεται, μαζεύουν τα πόδια και το κεφάλι και ο μεταβολισμός τους πέφτει σχεδόν στο μηδέν. Σε αυτή τη μορφή μπορούν να παραμείνουν δεκαετίες, για να «αναστηθούν» μόλις βρουν ξανά νερό, όπως εξηγεί το BBC.

Αυτό το φαινόμενο είχε παρατηρηθεί ήδη από τη δεκαετία του 1920, όταν Γερμανοί επιστήμονες ξαναζωντάνεψαν δείγματα που έμοιαζαν νεκρά. Ακόμη πιο εντυπωσιακό: το 1948, ένα μουσειακό δείγμα που είχε ξεμείνει σε σκόνη για πάνω από 120 χρόνια έδειξε σημάδια ζωής μόλις προστέθηκε νερό.

Οι πρωτεΐνες – ασπίδες

Η επιβίωση δεν εξηγείται μόνο από την ικανότητα αναστολής λειτουργιών. Το 2017, ερευνητές εντόπισαν μια ομάδα πρωτεϊνών που παράγονται μόνο από βραδύπορα, τις λεγόμενες TDPs (tardigrade-specific intrinsically disordered proteins). Αυτές σχηματίζουν ένα «δίχτυ» μέσα στο κύτταρο, κρατώντας τα ευαίσθητα μόρια στη θέση τους ακόμη και χωρίς νερό.

Μάλιστα, όταν οι επιστήμονες μετέφεραν αυτά τα γονίδια σε μαγιά και βακτήρια, η αντοχή τους στην αφυδάτωση αυξήθηκε εκατό φορές. Άλλες έρευνες έδειξαν ότι συγκεκριμένες πρωτεΐνες, όπως η Dsup, λειτουργούν σαν ασπίδα γύρω από το DNA, προστατεύοντάς το από την καταστροφική ακτινοβολία.

Από τα εργαστήρια στη Γη και το Διάστημα

Αυτές οι ιδιότητες δεν είναι απλώς επιστημονική περιέργεια. Ερευνητές σε ΗΠΑ και Ιαπωνία εξετάζουν το πώς μπορούν να αξιοποιηθούν για την προστασία καρκινοπαθών που υποβάλλονται σε ακτινοθεραπεία, ώστε οι υγιείς ιστοί να μην καταστρέφονται μαζί με τους όγκους.

Άλλες εφαρμογές αφορούν τη διατήρηση εμβολίων και φαρμάκων σε θερμοκρασία δωματίου – κάτι που θα μπορούσε να αλλάξει τα δεδομένα σε χώρες χωρίς ψυκτικές αλυσίδες.

Η NASA μελετά τους μικροσκοπικούς επιζώντες για να δει αν μπορούν να βοηθήσουν στην αποθήκευση τροφίμων και φαρμάκων σε μελλοντικά ταξίδια στον Άρη ή ακόμη πιο μακριά.

Πώς ανέπτυξαν «υπερδυνάμεις»;

Παραμένει μυστήριο γιατί τα μυστήρια ανέπτυξαν τέτοια «υπερδυνάμεις». Μια θεωρία είναι ότι, λόγω του πολύ μικρού μεγέθους τους, συχνά μεταφέρονται με τον άνεμο σε περιβάλλοντα ακραία – είτε καυτά, είτε παγωμένα, είτε με έλλειψη νερού.

Για να επιβιώσουν σε αυτά τα τυχαία ταξίδια, έπρεπε να αναπτύξουν μηχανισμούς αντοχής που φτάνουν στα όρια του αδιανόητου.

Παρά την εκπληκτική ανθεκτικότητά τους, δεν είναι εντελώς άτρωτα. Ορισμένα είδη φαίνεται να μην αντέχουν θερμοκρασίες άνω των 37 βαθμών Κελσίου, αν δεν προλάβουν να μπουν σε αναστολή λειτουργίας. Κάτι που σημαίνει ότι ακόμη κι αυτά μπορεί να κινδυνεύουν από την κλιματική αλλαγή.

Όμως η μελέτη τους μπορεί να αποκαλύψει λύσεις που σώζουν ζωές – από την υγεία έως την εξερεύνηση του Διαστήματος. Τα αρκουδάκια του νερού αποδεικνύουν ότι η φύση κρύβει ακόμη μυστικά που ξεπερνούν κάθε ανθρώπινη φαντασία.

naftemporiki.gr

Τα μαγνητικά πεδία «χορεύουν» στην πρώτη μαύρη τρύπα που κατάφερε η ανθρωπότητα να φωτογραφήσει απευθείας

Τον Απρίλιο του 2019 δόθηκε στην δημοσιότητα η πρώτη φωτογραφία μιας κολοσσιαίας μαύρης τρύπας η οποία ήταν προϊόν απευθείας παρατήρησης και λήψης εικόνων. Το επίτευγμα χαιρετίστηκε από τους πάντες και όσοι συμμετείχαν σε αυτή την προσπάθεια κέρδισαν φήμη, πολλά βραβεία και φυσικά τον σεβασμό όλων. Οι επόμενες εικόνες που ελήφθησαν από αυτή τη μαύρη τρύπα δείχνουν αντιστροφή των μαγνητικών πεδίων της ανακάλυψη που ανοίγει νέους δρόμους στη κατανόηση της φύσης των μαύρων τρυπών.

Σε απόσταση 55 εκατ. ετών φωτός βρίσκεται ο γαλαξίας M87 στο κέντρο του οποίου βρίσκεται μια μαύρη τρύπα που υπολογίζεται ότι έχει μάζα 6,5 δισ. φορές μεγαλύτερη από αυτή του Ήλιου. Η μαύρη τρύπα έλαβε την ονομασία Μ87* και ερευνητική ομάδα με δημοσίευση της στην επιθεώρηση «Astronomy & Astrophysics» παρουσιάζει τα ευρήματα της μελέτης που έκανε σε απευθείας εικόνες που ελήφθησαν από τη μαύρη τρύπα σε διάστημα 4 ετών από την λήψη της πρώτης φωτογραφίας.

Οι ερευνητές αναφέρουν ότι οι εικόνες δείχνουν πώς η πόλωση των μαγνητικών πεδίων δηλαδή η διεύθυνση ή προσανατολισμός των μαγνητικών πεδίων γύρω από τη μαύρη τρύπα αντιστράφηκε σε διάστημα τεσσάρων ετών από την λήψη της πρώτης εικόνας. Οι παρατηρήσεις δείχνουν επίσης τα χαρακτηριστικά σημάδια ενός πίδακα ύλης που εκτοξεύεται από την περιοχή γύρω από τη μαύρη τρύπα με τη βάση του συνδεδεμένη με το φωτεινό δαχτυλίδι γύρω από το εξωτερικό όριό της τον αποκαλούμενο «ορίζοντα γεγονότων».

Οι εικόνες αυτές θα μπορούσαν να βοηθήσουν τους επιστήμονες να αναπτύξουν περαιτέρω θεωρίες για το πώς συμπεριφέρεται η ύλη στα ακραία περιβάλλοντα γύρω από υπερμεγέθεις μαύρες τρύπες, αντικείμενα με μάζες εκατομμυρίων ή ακόμη και δισεκατομμυρίων ηλιακών μαζών που βρίσκονται στους πυρήνες όλων των μεγάλων γαλαξιών.

Η μελέτη των εικόνων της μαύρης τρύπας Μ87* στη διάρκεια τεσσάρων ετών αποκαλύπτουν την κοσμική της δραστηριότητα. πηγή φωτό. ((Image credit: EHT Collaboration))

«Το γεγονός ότι το μοτίβο πόλωσης αντιστράφηκε από το 2017 έως το 2021 ήταν εντελώς απρόσμενο. Αμφισβητεί τα μοντέλα μας και δείχνει ότι εξακολουθούμε να έχουμε πολλά που δεν κατανοούμε κοντά στον ορίζοντα γεγονότων» αναφέρει ο Τζόνγκο Παρκ ερευνητής στο Πανεπιστήμιο Kyunghee στη Νότια Κορέα, μέλος της ερευνητικής ομάδας.

Ως «ορίζοντας γεγονότων» αναφέρεται η περιοχή, το όριο, πέρα από το οποίο τίποτα ούτε καν το φως δεν μπορεί να ξεφύγει από τη βαρύτητά μιας μαύρης τρύπας.

Naftemporiki.gr

Γιατί οι γυναίκες στρέφονται κατά του αντισυλληπτικού χαπιού και προς τους ανιχνευτές γονιμότητας

Οι αρνητικές παρενέργειες και η παραπληροφόρηση από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης κάνουν τις νεαρές γυναίκες να μην εμπιστεύονται το αντισυλληπτικό χάπι. Είναι όμως οι φυσικές μέθοδοι στις οποίες στρέφονται ασφαλέστερες;

Όταν πρωτοεμφανίστηκε τη δεκαετία του 1960, το χάπι ήταν επαναστατικό για την αναπαραγωγική αυτονομία και την ενδυνάμωση των γυναικών. Τα τελευταία χρόνια, ωστόσο, έχει γίνει πηγή δυσπιστίας, καθώς οι γυναίκες αναφέρουν ότι αισθάνονται περισσότερο επιβαρυμένες παρά απελευθερωμένες από τους πιθανούς κινδύνους.

«Λόγοι για να κόψετε το χάπι» γράφει ο τίτλος ενός βίντεο στο TikTok, το οποίο έχει 18.000 προβολές και απαριθμεί τις αρνητικές εμπειρίες μιας γυναίκας, συμπεριλαμβανομένης της απώλειας της σεξουαλικής ορμής.

Τέτοια βίντεο αναδεικνύουν μια ευρύτερη πολιτισμική αλλαγή που είναι τόσο κατανοητή όσο και ανησυχητική. Καθώς η απογοήτευση για την ανεπαρκή γυναικεία υγειονομική περίθαλψη οδηγεί τις γυναίκες στην αναζήτηση λύσεων στο διαδίκτυο, τις καθιστά επίσης πιο ευάλωτες στην παραπληροφόρηση.

«Οι νεότερες γυναίκες είναι πιο επιφυλακτικές απέναντι στη φαρμακευτική αγωγή γενικά και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ενισχύουν ιστορίες για παρενέργειες όπως η αύξηση του βάρους, οι αλλαγές στη διάθεση ή σπάνιοι αλλά σοβαροί κίνδυνοι όπως οι θρόμβοι αίματος», δήλωσε στο Euronews Health η Ying Cheong, καθηγήτρια αναπαραγωγικής ιατρικής στο Πανεπιστήμιο του Σαουθάμπτον στο Ηνωμένο Βασίλειο.

Ποια είναι λοιπόν τα γεγονότα; Είναι πράγματι επικίνδυνο το χάπι; Και ποιοι είναι οι κίνδυνοι από τη χρήση φυσικών εναλλακτικών λύσεων για αντισύλληψη; Το Euronews Health μίλησε με ορισμένους ειδικούς για να μάθει.

Ποιοι είναι οι διαφορετικοί τύποι αντισυλληπτικών χαπιών;

Περίπου μία στις πέντε γυναίκες χρησιμοποιούν αντισυλληπτικά από το στόμα στην Ευρώπη, σύμφωνα με την Statistica, με δύο κύριους τύπους διαθέσιμους: το συνδυασμένο χάπι (που συχνά αναφέρεται ως “το χάπι”) και το χάπι που περιέχει μόνο προγεσταγόνα (επίσης γνωστό ως “μίνι χάπι”).

Το συνδυασμένο χάπι περιέχει τόσο οιστρογόνα όσο και προγεσταγόνα και λειτουργεί σταματώντας τις ωοθήκες από το να απελευθερώνουν ένα ωάριο κάθε μήνα. Οι σύγχρονες εκδόσεις του περιέχουν πολύ χαμηλότερες δόσεις οιστρογόνου από τις εκδόσεις των αρχών της δεκαετίας του 1960, δήλωσε η Cheong, γεγονός που μειώνει τον κίνδυνο πρόκλησης θρόμβων στο αίμα.

Το χάπι μόνο με προγεσταγόνο έχει παρόμοιο μηχανισμό, αλλά συχνά χορηγείται σε γυναίκες που δεν μπορούν να λάβουν οιστρογόνα.

Και τα δύο είναι πάνω από 99 % αποτελεσματικά, σύμφωνα με την Εθνική Υπηρεσία Υγείας (NHS) του Ηνωμένου Βασιλείου, αλλά μόνο αν λαμβάνονται σωστά την ίδια ώρα κάθε μέρα. Μπορούν επίσης να βοηθήσουν στις βαριές περιόδους και στην ενδομητρίωση, αν και το συνδυασμένο χάπι είναι πιο αποτελεσματικό στη βελτίωση της ακμής και των συμπτωμάτων του προεμμηνορροϊκού συνδρόμου (PMS).

Ποιες παρενέργειες μπορεί να προκαλέσουν;

Και οι δύο τύποι χαπιών ενέχουν τον κίνδυνο παρενεργειών. Στο συνδυασμένο χάπι, αυτές μπορεί να είναι ναυτία, στομαχόπονοι, πονοκέφαλοι, πόνος στο στήθος και ακανόνιστη αιμορραγία – η οποία επηρεάζει περίπου μία στις πέντε χρήστριες, σύμφωνα με το Εθνικό Ινστιτούτο Αριστείας για την Υγεία και τη Φροντίδα (NICE) του Ηνωμένου Βασιλείου.

Δεν υπάρχουν αποδείξεις ότι η λήψη του συνδυασμένου χαπιού σας κάνει να παίρνετε βάρος ή αλλάζει τη σεξουαλική σας ορμή, αναφέρει το NHS.

Η Cheong σημείωσε επίσης ότι μπορεί να υπάρχουν κάποιοι σπάνιοι, αλλά πιο σοβαροί πιθανοί κίνδυνοι. Αυτοί περιλαμβάνουν θρόμβους αίματος, προβλήματα καρδιάς και κυκλοφορίας και ορισμένους καρκίνους.

«Υπάρχει μια μικρή αύξηση του κινδύνου καρκίνου του μαστού και του τραχήλου της μήτρας κατά τη λήψη του [συνδυασμένου] χαπιού», εξήγησε η Cheong, αναφερόμενος σε δεδομένα του NICE.

«Ο κίνδυνος καρκίνου του μαστού εξαφανίζεται μέσα σε 10 χρόνια από τη διακοπή, και ο κίνδυνος καρκίνου του τραχήλου της μήτρας πέφτει επίσης στο φυσιολογικό. Από την άλλη πλευρά, το χάπι μειώνει τον κίνδυνο καρκίνου των ωοθηκών, της μήτρας και του εντέρου, και αυτή η προστατευτική επίδραση μπορεί να διαρκέσει για χρόνια μετά τη διακοπή».

Γιατί οι γυναίκες στρέφονται κατά του χαπιού;

Με την έλευση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και των influencers ευεξίας παρατηρήθηκε έξαρση του περιεχομένου που σχετίζεται με την υγεία – ειδικά σε θέματα που δεν έχουν ερευνηθεί επαρκώς, όπως η ενδομητρίωση και η εμμηνόπαυση.

«Η υγεία των γυναικών είναι χρόνια υποχρηματοδοτούμενη. Όταν οι προϋπολογισμοί των νοσοκομείων περικόπτονται, η γυναικολογία είναι συνήθως η πρώτη στη σειρά, αφήνοντας τις γυναίκες με απαράδεκτα μεγάλες αναμονές», δήλωσε η Cheong.

«Η έρευνα έχει επίσης μείνει πίσω- παρά τις νέες στρατηγικές και τις λευκές βίβλους, οι πραγματικές επενδύσεις και η δράση εξακολουθούν να είναι πολύ αργές».

Αυτό, μαζί με την παραπληροφόρηση από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, έχει οδηγήσει σε αύξηση της χρήσης εφαρμογών παρακολούθησης της περιόδου, οι οποίες βοηθούν στον εντοπισμό των σημείων του κύκλου στα οποία οι γυναίκες είναι πιο γόνιμες.

«Έχουμε δει μια απότομη αύξηση στη χρήση των μεθόδων που βασίζονται στην ευαισθητοποίηση σχετικά με τη γονιμότητα, ιδίως μεταξύ της γενιάς Z, όπου η χρήση αυξήθηκε κατά 12,4% μεταξύ 2022-2024», δήλωσε στο Euronews Health η Dr. Helen O’Neill, ιδρύτρια της Hertility Health, ενός σετ ορμονικών και γονιμοποιητικών εξετάσεων για γυναίκες.

«Η απήχηση είναι σαφής, οι μέθοδοι αυτές δεν περιέχουν ορμόνες και αποφεύγουν τις παρενέργειες. Υπάρχει όμως μια σημαντική προειδοποίηση: ενώ οι ορμονικές μέθοδοι είναι 91-99% αποτελεσματικές, οι φυσικές μέθοδοι μπορεί να φέρουν έως και 24% πιθανότητα εγκυμοσύνης, ιδίως αν δεν ακολουθούνται αυστηρά», πρόσθεσε η ίδια.

Νωρίτερα φέτος, μια μελέτη διαπίστωσε ότι ένας αυξανόμενος αριθμός ασθενών με άμβλωση είχε χρησιμοποιήσει μεθόδους παρακολούθησης της περιόδου. Ενώ αποτελούν μια χρήσιμη εναλλακτική λύση για τις γυναίκες που επιθυμούν να αποφύγουν τις ορμόνες και να κατανοήσουν καλύτερα τον κύκλο τους, οι αλγόριθμοι που βασίζονται στην πρόβλεψη είναι τελικά λιγότερο αξιόπιστοι ως αντισύλληψη, εξήγησε η Cheong.

«Το χάπι έχει κινδύνους, αλλά είναι μικροί σε σύγκριση με τους κινδύνους για την υγεία και τους κοινωνικούς κινδύνους της ανεπιθύμητης εγκυμοσύνης», δήλωσε η Cheong.

«Παραμένει μία από τις ασφαλέστερες, πιο αποτελεσματικές και ενδυναμωτικές επιλογές που έχουμε. Αυτό που χρειάζεται δεν είναι απόρριψη, αλλά περισσότερη έρευνα, περισσότερες επενδύσεις και περισσότερες επιλογές, μεταξύ άλλων και για τους άνδρες.

Σήμερα, μπορεί να βλέπουμε τις γυναίκες να αμφισβητούν το χάπι, όχι επειδή είναι αναποτελεσματικό, αλλά επειδή, παρά τον χαμηλό κίνδυνο και την υψηλή αποτελεσματικότητά του, δεν το αισθάνονται πλέον αποδεκτό χωρίς καλύτερες εναλλακτικές λύσεις», πρόσθεσε.

Ολική έκλειψη Σελήνης την Κυριακή – Ορατό το «Ματωμένο Φεγγάρι» από την Κύπρο

Την Κυριακή 7 Σεπτεμβρίου, ο ουρανός της Κύπρου θα χαρίσει ένα σπάνιο και εντυπωσιακό θέαμα: την ολική έκλειψη της Σελήνης, γνωστή και ως «Ματωμένο Φεγγάρι».

Το φαινόμενο θα είναι πλήρως ορατό από τη χώρα μας και αναμένεται να προσελκύσει το ενδιαφέρον επιστημόνων αλλά και φίλων της αστρονομίας.

Σύμφωνα με τα αστρονομικά δεδομένα, η έκλειψη θα ξεκινήσει στις 18:28 με την είσοδο της Σελήνης στη σκιά της Γης. Η ανατολή της Σελήνης στην Κύπρο θα γίνει γύρω στις 18:59, ήδη μερικώς «φαγωμένη». Η μερική φάση θα ξεκινήσει στις 19:28, ενώ η ολικότητα θα διαρκέσει από τις 20:30 μέχρι τις 21:52, με το μέγιστο του φαινομένου να σημειώνεται στις 21:11. Η Σελήνη θα εξέλθει πλήρως από τη σκιά της Γης στις 23:55.

Κατά τη διάρκεια της ολικότητας, το φεγγάρι θα αποκτήσει χαρακτηριστική κόκκινη απόχρωση, αποτέλεσμα της διάθλασης του φωτός από την ατμόσφαιρα της Γης. Το θέαμα θα είναι ορατό με γυμνό μάτι, χωρίς να απαιτείται ειδικός εξοπλισμός, αν και τα κιάλια ή ένα μικρό τηλεσκόπιο μπορούν να ενισχύσουν την εμπειρία.

Οι ειδικοί συνιστούν παρατήρηση από σημεία με καθαρό ορίζοντα προς ανατολή και περιορισμένη φωτορύπανση, ώστε το «Ματωμένο Φεγγάρι» να φανεί σε όλο του το μεγαλείο. Ήδη οργανώνονται εκδηλώσεις παρατήρησης σε διάφορα σημεία της Κύπρου, όπως το Αστεροσκοπείο Τροόδους και το Πλανητάριο Κίτιον.

Η συγκεκριμένη έκλειψη θεωρείται από τα σημαντικότερα αστρονομικά φαινόμενα του 2025 και δίνει την ευκαιρία στο κοινό να συνδεθεί με τη μαγεία του νυχτερινού ουρανού. Όπως λένε οι αστρονόμοι, πρόκειται για μια εμπειρία που «δεν πρέπει να χάσει κανείς».

Bright Minds at UoL: «Πόσα βλέπεις όταν κοιτάς;»

Σε αυτό το επεισόδιο, η Δρ Κυριακή Μικελλίδου, Επίκουρη Καθηγήτρια Ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο Λεμεσού, μας ξεναγεί στον συναρπαστικό κόσμο της οπτικής αντίληψης και της γνωστικής νευροεπιστήμης.

  • Πώς ο εγκέφαλος γεμίζει τα κενά όταν κοιτάμε τον κόσμο;
  • Πώς οι προηγούμενες εμπειρίες μας επηρεάζουν όσα νομίζουμε ότι «βλέπουμε»;
  • Και πώς η αιχμή της επιστήμης συναντά την καθημερινότητά μας, από την εκπαίδευση και την τεχνολογία μέχρι την έρευνα στην Κύπρο;

Μιλάμε για εικονική πραγματικότητα, τεχνητή νοημοσύνη, αλλά και για τις προκλήσεις και ευκαιρίες για νεαρούς επιστήμονες στο κυπριακό πλαίσιο. Μια κουβέντα για το πώς «βλέπουμε» τον κόσμο και πώς μπορούμε να τον κατανοήσουμε λίγο καλύτερα.

Παρακολουθήστε ολόκληρο το επεισόδιο εδώ: https://youtu.be/YIQSSG-xpYY?si=QWuXrIYki1Ppt2Z6.

Με την Δρ. Άντρη Χατζηανδρέου, συντονίστρια του UoL Talks και διευθύντρια του UoL Center for DEI.

ΠΗΓΗ: uol.ac.cy

To ChatGPT-5 είναι εδώ! Το νέο μοντέλο ΤΝ προσφέρει χαρακτηριστικά διδακτορικού.

Η Open AI, δημιουργός του ChatGPT κυκλοφόρησε και παρουσίασε την πολυαναμενόμενη τελευταία έκδοση του chatbot τεχνητής νοημοσύνης GPT-5 λέγοντας πως μπορεί να προσφέρει εξειδίκευση σε επίπεδο διδακτορικού.

O Sam Altman, διευθύνων σύμβουλος και συνιδρυτής της OpenAI χαρακτήρισε τη νέα έκδοση ως την έναρξη μιας νέας εποχής για το ChatGPT.  “Κάτι σαν το GPT-5 θα ήταν αδιανόητο σε οποιαδήποτε άλλη στιγμή της ανθρώπινης ιστορίας”, δήλωσε λίγο πριν την κυκλοφορία του. Ο Altman είπε επίσης πως το νέο μοντέλο OpenAI θα εμφανίζει λιγότερες “παραισθήσεις” – το φαινόμενο δηλαδή κατά το οποίο μεγάλα γλωσσικά μοντέλα δημιουργούν λανθασμένες απαντήσεις -κάνοντας το λιγότερο παραπλανητικό.

 

Τι προσφέρει το GPT-5

Η OpenAI τόνισε την ικανότητα του GPT-5 να δημιουργεί ένα ολοκληρωμένο λογισμικό στο σύνολό του και να επιδεικνύει καλύτερες ικανότητες συλλογισμού, με απαντήσεις που δείχνουν την πορεία σκέψης, τη λογική πίσω από την απαντήσεις του και τα συμπεράσματα στα οποία καταλήγει. Η εταιρεία ισχυρίζεται ότι το μοντέλο έχει εκπαιδευτεί ώστε να είναι πιο ειλικρινές, να δίνει στους χρήστες πιο ακριβείς απαντήσεις και ότι, συνολικά, “μοιάζει περισσότερο με άνθρωπο”.

 Σύμφωνα με τον Σαμ Άλτμαν, το μοντέλο είναι “σημαντικά καλύτερο” από τους προκατόχους του.  Το GPT-3 μου έδινε την αίσθηση ότι μιλούσα με έναν μαθητή λυκείου… το 4 ήταν σαν να μιλάς με φοιτητή”, είπε στην προγραμματισμένη ενημέρωση. “Το GPT-5 είναι η πρώτη φορά που πραγματικά μοιάζει να μιλάς με έναν ειδικό σε οποιοδήποτε θέμα, σε επίπεδο διδακτορικού”.

Παράλληλα, η OpenAI ανακάλυψε μια άλλη προσέγγιση για πιο “έξυπνη” ΤΝ, την οποία ονόμασε “test-time compute” — μια μέθοδος που επιτρέπει στο μοντέλο να αφιερώνει περισσότερη υπολογιστική ισχύ για να “σκέφτεται” κάθε ερώτηση, ώστε να μπορεί να λύνει δύσκολες εργασίες όπως μαθηματικά προβλήματα ή πολύπλοκες λειτουργίες που απαιτούν προχωρημένη συλλογιστική και λήψη αποφάσεων, όπως αναφέρει το Reuters. Το GPT-5 λειτουργεί ως “δρομολογητής”, που σημαίνει ότι αν ένας χρήστης του θέσει ένα ιδιαίτερα δύσκολο πρόβλημα, θα αξιοποιήσει το test-time compute για να απαντήσει. Είναι η πρώτη φορά που το ευρύ κοινό θα έχει πρόσβαση στην τεχνολογία test-time compute της OpenAI, κάτι που, σύμφωνα με τον Σαμ Άλτμαν, είναι σημαντικό για την αποστολή της εταιρείας, δημιουργώντας ΤΝ προς όφελος όλης της ανθρωπότητας.

Η ανθρώπινη σκέψη (ακόμη) υπερέχει.

Ωστόσο, για την καθηγήτρια Carissa Véliz από το Ινστιτούτο Ηθικής στην Τεχνητή Νοημοσύνη, η κυκλοφορία του GPT-5 μπορεί να μην είναι τόσο σημαντική όσο υποδηλώνει το μάρκετινγκ. Όπως σημειώνει, παρά τις εντυπωσιακές του δυνατότητες, το μοντέλο – όπως και οι προκάτοχοί του – δεν έχει αποδειχθεί πραγματικά κερδοφόρο και μπορεί μόνο να μιμείται, όχι να αναπαράγει πλήρως, την ανθρώπινη σκέψη. Η διευθύντρια του Ινστιτούτου Ada Lovelace, Gaia Marcus, τόνισε πως όσο τα μοντέλα αυτά εξελίσσονται, η ανάγκη για σαφές και ολοκληρωμένο ρυθμιστικό πλαίσιο γίνεται πιο επιτακτική. Η κυκλοφορία του GPT-5 έχει επίσης επιπτώσεις για τις εμπορικές επιχειρήσεις που ανησυχούν για τη χρήση του περιεχομένου τους. “Καθώς το περιεχόμενο που παράγεται από την ΤΝ γίνεται πιο πειστικό, πρέπει να αναρωτηθούμε – προστατεύουμε τους ανθρώπους και τη δημιουργικότητα πίσω από όσα βλέπουμε κάθε μέρα;” είπε ο Grant Farhall, επικεφαλής προϊόντων της Getty Images. “Η αυθεντικότητα έχει σημασία – αλλά δεν είναι δωρεάν”. Ο Farhall είπε ότι είναι σημαντικό να εξετάσουμε προσεκτικά πώς εκπαιδεύονται τα μοντέλα ΤΝ και να διασφαλίσουμε ότι οι δημιουργοί αποζημιώνονται εάν χρησιμοποιείται η δουλειά τους.

xr:d:DAFnGiFgYCQ:1027,j:5411485056421302134,t:23112312

Ο ανταποκριτής τεχνητής νοημοσύνης του BBC, Marc Cieslak, που είχε αποκλειστική πρόσβαση στο GPT-5 πριν την επίσημη κυκλοφορία, ανέφερε ότι, πέρα από κάποιες μικρές αισθητικές αλλαγές, η εμπειρία χρήσης θυμίζει σε μεγάλο βαθμό τα προηγούμενα chatbots: οι χρήστες του δίνουν εντολές ή κάνουν ερωτήσεις πληκτρολογώντας κείμενο. Το νέο στοιχείο είναι το λεγόμενο “μοντέλο συλλογισμού”, το οποίο στοχεύει στην πιο εντατική σκέψη για την επίλυση προβλημάτων. Ωστόσο, αυτό μοιάζει περισσότερο με σταδιακή βελτίωση παρά με ριζική αλλαγή. Το ChatGPT προχωρά σε επιπλέον αλλαγέςΠαράλληλα, η OpenAI φέρνει αλλαγές στο ChatGPT ώστε να μην δίνει οριστικές απαντήσεις σε προσωπικά ζητήματα, αλλά να βοηθά τον χρήστη να σκεφτεί τα υπέρ και τα κατά. Σε ανάρτηση στο blog της ανέφερε: “Η ΤΝ μπορεί να φαίνεται πιο άμεση και προσωπική από προηγούμενες τεχνολογίες, ειδικά για ευάλωτα άτομα που βιώνουν ψυχική ή συναισθηματική πίεση”. Η εταιρεία σημείωσε ότι δεν θα δίνει πλέον οριστικές απαντήσεις σε ερωτήσεις όπως: “Πρέπει να χωρίσω με τον σύντροφό μου;”. Αντί για γρήγορες καταφατικές απαντήσεις, θα “βοηθά τον χρήστη να το σκεφτεί – θέτοντας ερωτήσεις, ζυγίζοντας τα υπέρ και τα κατά”, σύμφωνα με την ανάρτηση. Τον Μάιο, η OpenAI απέσυρε μια ευρέως επικριθείσα ενημέρωση που, σύμφωνα με τον Sam Altman, έκανε το ChatGPT “υπερβολικά κολακευτικό”. Σε πρόσφατο επεισόδιο του δικού της podcast, ο κ. Altman είπε ότι σκέφτεται τον τρόπο με τον οποίο οι άνθρωποι αλληλεπιδρούν με τα προϊόντα της εταιρείας. “Δεν θα είναι όλα θετικά, θα συνεχίσουν να υπάρχουν προβλήματα”, ανέφερε. “Οι άνθρωποι θα αναπτύξουν αυτές τις κάπως προβληματικές – ή ίσως πολύ προβληματικές σχέσεις (με την ΤΝ). Η κοινωνία θα πρέπει να βρει νέες δικλείδες ασφαλείας. Όμως τα οφέλη θα είναι τεράστια”. Τις επόμενες ημέρες θα φανεί πολύ πιο ξεκάθαρα αν είναι πράγματι τόσο καλό όσο ισχυρίζεται ο Altman

Γιώργος Τσαγγάρης – Ο άνθρωπος πίσω από το Animafest Cyprus

Πώς μπορεί ένα μικρό χωριό της κυπριακής υπαίθρου να γίνει σημείο αναφοράς για το διεθνές animation;

Στο σημερινό επεισόδιο του UoL Connect, ταξιδεύουμε στη Σαλαμιού και γνωρίζουμε τον Γιώργο Τσαγγάρη, τον άνθρωπο που έφερε το Animafest στην καρδιά της φύσης και απέδειξε πως ο πολιτισμός δεν έχει σύνορα.

Μιλάμε για το όραμα, τις δυσκολίες, την πρόκληση της ανεύρεσης χορηγιών, αλλά και για τη σημασία των τοπικών κοινοτήτων που αγκαλιάζουν τέτοιες ιδέες.

Ο Γιώργος μάς ξεναγεί στις φετινές προβολές, στα μυστικά του φεστιβάλ και μοιράζεται τις πιο δυνατές του στιγμές, μαζί με τις σκέψεις του για το μέλλον του animation στην Κύπρο.

Ένα επεισόδιο για όσους πιστεύουν ότι οι ωραιότερες ιστορίες γεννιούνται εκεί που δεν το περιμένεις. Αλλά και για όσους και όσες συνεχίζουν να πιστεύουν στη δύναμη του πολιτισμού.

Παρακολουθήστε το εδώ: https://youtu.be/ZmTzjO556mU

Με τη δρ Άντρη Χατζηανδρέου, συντονίστρια του UoL Talks και διευθύντρια του UoL Center for DEI.

ΠΗΓΗ: uol.ac.cy

Αμβρακικός: Ένα καταφύγιο σπάνιας μεγαπανίδας και φυσικής ομορφιάς απειλείται

Ένα από τα πιο σημαντικά καταφύγια μοναδικής ομορφιάς, το οποίο φιλοξενεί σπάνια είδη της μεγαπανίδας «κρύβεται» μία ανάσα από την Πρέβεζα, αποτελώντας ένα «κόσμημα» για την περιοχή: Ο λόγος για τον Αμβρακικό Κόλπο, «μία από τις πιο σημαντικές οικολογικά περιοχές στη Μεσόγειο και ο μεγαλύτερος υγρότοπος της Ελλάδας» όπως τονίζει στο CNN Greece ο υπεύθυνος διατήρησης στην Περιβαλλοντική Οργάνωση iSea, Ιωάννης Γιώβος.

Μιλώντας για τη σημασία του Αμβρακικού Κόλπου, ο κ. Γιώβος σημειώνει πως «τα Δέλτα που σχηματίζουν οι ποταμοί Λούρος και Άραχθος οδηγούν στον σχηματισμό 20 διαφορετικών λιμνοθαλασσών, αλλά και άλλων σημαντικών οικοτόπων, όπως οι εκτενείς καλαμιώνες και οι αλμυρόβαλτοι».

Χάρη σε αυτούς τους ιδιαίτερους σχηματισμούς η περιοχή έχει μετουσιωθεί σε ένα από τα πιο πολύπλοκα μωσαϊκά υγροτόπων στη χώρα μας.

ambrakikos, amvrakikos
Ο Αμβρακικός ΚόλποςΑΠΕ ΜΠΕ/Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία/Roula Trigou

Ένα από τα τελευταία καταφύγια μεγαπανίδας

Πρόκειται, όμως, ταυτόχρονα, για ένα «από τα τελευταία καταφύγια μεγαπανίδας στην Ελλάδα» με τα είδη που συνθέτουν τη βιοποικιλότητα της περιοχής να είναι εντυπωσιακά.

Όπως εξηγεί ο υπεύθυνος διατήρης της οργάνωσης iSea, «ο Αμβρακικός φιλοξενεί περίπου 150 ρινοδέλφινα (Tursiops truncatus), ενώ αποτελεί σημαντική περιοχή όπου τρέφονται θαλάσσιες χελώνες Caretta caretta, και μόλις πρόσφατα επιβεβαιώθηκε η παρουσία και πράσινων χελωνών».

DELFINIA, AMBRAKIKOS

Επιπλέον, φιλοξενεί περίπου το 16% των συνολικών πληθυσμών υδρόβιων πουλιών που διαχειμάζουν στην Ελλάδα και μία από τις παλαιότερες αποικίες του Αργυροπελεκάνου. Συνολικά 290 διαφορετικά είδη πουλιών καταγράφονται στην περιοχή, 75 εκ των οποίων απειλούνται με εξαφάνιση.

Μάλιστα τα τελευταία τρία χρόνια, κατόπιν ερευνών της iSea έχει επιβεβαιωθεί πως ο Αμβρακικός αποτελεί μια από τις πιο σημαντικές περιοχές για απειλούμενα είδη καρχαριών και σαλαχιών στη Μεσόγειο, ενώ φιλοξενεί σημαντικούς πληθυσμούς από εννέα είδη σαλαχιών (Aetomylaeus bovinus, Bathytoshia lata, Dasyatis pastinaca, Dasyatis tortonesei, Dasyatis marmorata, Gymnura altavela, Myliobatis aquila, Torpedo marmorata, Torpedo torpedo) και τουλάχιστον ένα είδος καρχαρία (Mustelus mustelus).

Ποιους κινδύνους διατρέχει η βιοποικιλότητά του Αμβρακικού και γιατί;

Παρά την πλούσια και μοναδική αυτή βιοποικιλότητα οι επιστήμονες κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου για την επιβίωση της. Γιατί; Απαντώντας στο ερώτημα αυτό ο κ. Γιωβός επισημαίνει ότι ο Αμβρακικός «αποτελεί ένα ευτροφικό θαλάσσιο οικοσύστημα του οποίου η κατάσταση επιδεινώνεται ραγδαία κυρίως από τις ανθρωπογενείς δραστηριότητες όπως η γεωργία, η βιομηχανία και οι ιχθυοκαλλιέργειες με τις επιπτώσεις να εντείνονται λόγω κλιματικής κρίσης».

Ως αποτέλεσμα, η επιβάρυνση του κόλπου «επηρεάζει άμεσα την εύθραυστη ζωή στον ημίκλειστο αυτόν Κόλπο απειλώντας τόσο την άγρια ζωή που φιλοξενεί, όσο και τις παράκτιες κοινότητές που στηρίζονται στην αλιεία για την επιβίωσή τους».

Φυτοφάρμακα και βιομηχανικά απόβλητα «σκοτώνουν» τη ζωή του

Όπως υπογραμμίζει ο ίδιος, η μείωση των αποθεμάτων γλυκού νερού, η σημαντική επιβάρυνση της θάλασσας με φυτοφάρμακα, βιομηχανικά απόβλητα αλλά απόβλητα από τις μονάδες ιχθυοκαλλιέργιας επηρεάζουν το κύκλο ζωής των υδρόβιων πτηνών, των δελφίνιων, των καρχαριών και των σαλαχιών αλλά και εμπορικών ειδών ψαριών όπως για παράδειγμα της γαρίδας Αμβρακικού.

Την ίδια ώρα, όμως, ένας από τους βασικότερους παράγοντες που οδηγεί στην υποβάθμιση του Κόλπου και στην ένταξή του στον κατάλογο των «νεκρών ζωνών» της Μεσογείου, αποτελεί η εισροή οργανικής ύλης και ρύπων που προέρχεται από την αγροτική παραγωγή, τα αστικά λύματα και τις εντατικές ιχθυοκαλλιέργειες του Κόλπου.

ygrotopoi, flamingo
Φλαμίνγκο στον ΑμβρακικόΑΠΕ ΜΠΕ/Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία/Rea Papadopoulou

Τα αυξημένα επίπεδα μίας χημικής χλωριούχου ένωσης – που ονομάζεται διαφορετικά DDT – τα οποία έχουν ανιχνευθεί στα δελφίνια για παράδειγμα υποδεικνύουν την ένταση του προβλήματος αλλά και την διάρκεια καθώς το DDT έχει απαγορευτεί από το 1960 αλλά εντοπίζεται ακόμα σε οργανισμούς στον Αμβρακικό.

Ταυτόχρονα, τα ίχνη βαρέων μετάλλων που έχουν εντοπιστεί στους ανώτερους θηρευτές θέτουν την άγρια ζωή σε κίνδυνο.

Τι είναι τα φαινόμενα υποξίας και ανοξίας;

Παράλληλα, οι παράγοντες αυτοί σε συνδυασμό με τη μορφολογία του ημίκλειστου Κόλπου και την περιορισμένη φυσική σύνδεση του με το Ιόνιο Πέλαγος οδηγούν στα φαινόμενα υποξίας και ανοξίας. Τα φαινόμενα αυτά με τη σειρά τους περιορίζουν τη θαλάσσια ζωή και αναγκάζουν τους αλιείς να δραστηριοποιούνται σε ολοένα και μικρότερα αλιευτικά πεδία.

Πληγή για την επιβίωση των σπάνιων ειδών που φιλοξενεί ο Κόλπος συνιστά και η παρεμπίπτουσα αλιεία. Ως παρεμπίπτουσα αλιεία ορίζεται η ακούσια αλίευση μη επιλέξιμων ειδών όπως δελφίνια, φάλαινες, καρχαρίες, θαλάσσιες χελώνες στην προσπάθεια αλίευσης συγκεκριμένων επιτρεπόμενων εμπορικών ειδών και μεγεθών της θαλάσσιας πανίδας.

Η πρακτική αυτή, λοιπόν, επηρεάζει σημαντικά τους καρχαρίες και τα σαλάχια του Κόλπου, όπως και τα δελφίνια και τις θαλάσσιες χελώνες.

Παράνομες δραστηριότητες

«Αν και ο Αμβρακικός Κόλπος αποτελεί φωτεινό παράδειγμα αρμονικής συμβίωσης του ανθρώπου με το περιβάλλον, παράνομες και εντατικές δραστηριότητες απειλούν την άγρια ζωή και επηρεάζουν την ευημερία των κοινοτήτων που ιστορικά βασίζονται στον φυσικό πλούτο και τους πόρους της περιοχής» συμπληρώνει ο επιστήμονας.

Φέρνει, δε, ως παράδειγμα, την απώλεια φυσικών ενδιαιτημάτων, την παράνομη θήρα, κυνήγι δηλαδή, καθώς και οι συγκρούσεις με καλώδια ηλεκτροδότησης θέτουν σε κίνδυνο τα υδρόβια πτηνά, ενώ η παράνομη αλιεία με συρόμενα εργαλεία που έχουν απαγορευτεί στον Αμβρακικό επηρεάζουν τόσο τη βιοποικιλότητα του, όσο και την επιβίωση των ίδιων των παράκτιων κοινοτήτων.

Πώς μπορεί να προστατευτεί ο φυσικός αυτός παράδεισος;

Με τους κινδύνους που ελλοχεύουν για την επιβίωση του πολύτιμου αυτού οικοσυστήματος, και με σκοπό την ανάδειξη και την προστασία της φυσικής και πολιτιστικής κληρονομιάς του Εθνικού Πάρκου Αμβρακικού Κόλπου έχει συγκροτηθεί η Συμμαχία για τον Αμβρακικό.

Η συγκεκριμένη συμμαχία αποτελεί μια συνεργασία μεταξύ των οργανώσεων iSea, Tethys Research Institute, Ελληνικής Ορνιθολογικής Εταιρείας, Αρχέλων, Oceanus-Lab και του Τμήματος Αλιείας και Υδατοκαλλιέργειας του Πανεπιστημίου Πατρών, καθώς και του Blue Marine Foundation με την υποστήριξη του Οργανισμού Φυσικού Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής (ΟΦΥΠΕΚΑ).

Στόχος είναι η συμβολή των φορέων αυτών στην αποτελεσματική διαχείριση του Αμβρακικού και η συνδρομή στο έργο της Μονάδας Διαχείρισης με «όπλα» την έρευνα και την ενημέρωση.

Ώρα ευθύνης για τον Αμβρακικό Κόλπο

Με τον Αμβρακικό Κόλπο να παραμένει επί σειρά ετών απροστάτευτος απέναντι στις ανεξέλεγκτες ανθρωπογενείς δραστηριότητες, οι οποίες δεν έχουν θέση σε ένα Εθνικό Πάρκο, είναι σημαντική η κατάρτιση Σχεδίων Δράσης που στοχεύουν στη βελτίωση της διαχείρισης των περιοχών του δικτύου NATURA 2000 στη χώρα.

«Δυστυχώς, τα Σχέδια Δράσης έχουν καθυστερήσει σημαντικά» σημειώνει ο κ. Γιώβος, αναφέροντας πως «η πραγματικότητα καταδεικνύει ότι η προστασία του οικοσυστήματος εξακολουθεί να υφίσταται μόνο στα χαρτιά».

Ο ίδιος εκφράζει την ανησυχία του για την κατασκευή φραγμάτων «σε έναν ημίκλειστο κόλπο με ελάχιστη ανανέωση υδάτων (…) που εμποδίζουν την είσοδο οξυγονωμένου νερού». Την ίδια ώρα, επισημαίνει πως η διενέργεια έργων «στην έξοδο του κόλπου προς την ανοιχτή θάλασσα επιδεινώνουν ακόμη περισσότερο τον ρυθμό ανακύκλωσης των νερών», ενώ αγκάθι αποτελούν οι ιχθυοκαλλιέργειες, οι οποίες, σύμφωνα με τον επιστήμονα υπεύθυνο διατήρησης «αυξάνουν σημαντικά το οργανικό φορτίο στα νερά». Ακόμη «απουσιάζει η οργανωμένη πολιτική περιορισμού της χρήσης λιπασμάτων, με αποτέλεσμα, κατά τις πρώτες βροχοπτώσεις, να καταλήγουν όλα τα υπολείμματα στον κόλπο, εντείνοντας το φαινόμενο της ανοξίας».

Κίνδυνος οικολογικής κατάρρευσης

Αγωνία, δε, αποτελεί επίσης η ζώνη ανοξίας, που ενώ 50 χρόνια πριν, σύμφωνα με τον κ. Γιώβο εκτεινόταν από τον πυθμένα έως τα 30 μέτρα βάθος, σήμερα φτάνει τα 20 μέτρα. Να σημειωθεί ότι, ανοξία είναι η κατάσταση κατά την οποία ένα φυτό βρίσκεται υπό συνθήκες πλήρους έλλειψης οξυγόνου.

«Το φαινόμενο αυτό έχει οδηγήσει στην εξαφάνιση πολλών ειδών μεσαίων θηρευτών, με συνέπεια την αλλαγή στη διατροφική συμπεριφορά των ανώτερων θηρευτών» εξηγεί, για να συμπληρώσει πως χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι τα δελφίνια του Αμβρακικού, τα οποία πλέον τρέφονται σχεδόν αποκλειστικά με σαρδέλες, λόγω της απώλειας των φυσικών θηρευτών της σαρδέλας.

Επομένως, προειδοποιεί πως «η εικόνα ενός «πλούσιου οικοσυστήματος» είναι, λοιπόν, παραπλανητική και εύθραυστη. Αν δεν ληφθούν άμεσα και ουσιαστικά μέτρα, κινδυνεύουμε με οριστική οικολογική κατάρρευση».

«Στο τέλος της ημέρας, ο Αμβρακικός Κόλπος είναι Εθνικό Πάρκο. Ως χώρα έχουμε δεσμευτεί να τον προστατεύσουμε. Ήρθε η ώρα αυτή η δέσμευση να γίνει πράξη» καταλήγει στο μήνυμά του ο κ. Γιώβος.

ΠΗΓΗ: cnn.gr

Η Γη μεταμορφώθηκε κάποτε σε… παγάκι και μάλλον βρήκαμε τον ένοχο

Η Γη ήταν κάποτε μια χιονόμπαλα.πηγή φωτό.( Huyue Song/)REUTERS)

Εντοπίστηκαν τα γεωλογικά ίχνη της μετατροπής του πλανήτη μας σε ένα απόλυτα παγωμένο κόσμο

Τα τελευταία χρόνια σειρά μελετών έχει υποδείξει την εμφάνιση μιας κρυογονικής περιόδου στη Γη που πάγωσε κυριολεκτικά ολόκληρο τον πλανήτη. Μια νέα μελέτη προσφέρει μια εξήγηση για αυτή την δραματική για τον πλανήτη μας περίοδο της ύπαρξης της.
Η Γη έχει ηλικία περίπου 4,5 δισ. ετών και σε αυτή την μακρά περίοδο της ζωής της βιώνει συνεχείς μεταβολές των γεωατμοσφαρικών της συνθηκών. Η στεριά μετακινείται και μετασχηματίζεται ανά μερικές δεκάδες ή εκατοντάδες εκατ. έτη ενώ συνεχείς είναι και οι κλιματικές μεταβολές. Από τη στιγμή που έκανε την εμφάνιση της η ζωή στη Γη αποδείχθηκε «πολύ σκληρή για να πεθάνει» αφού κατάφερε να επιβιώσει και να προσαρμοστεί σε κάθε περιβάλλον που δημιουργήθηκε στον πλανήτη όσο αντίξοο και μη φιλικό στη ζωή μπορεί να ήταν.

Η Γη βίωσε περιόδους πολύ έντονης ηφαιστειακής δραστηριότητας, αυξημένων θερμοκρασιών αλλά και εποχές παγετώνων και σε κάθε περίπτωση η ζωή κατάφερνε κάθε φορά να βρει τρόπους να επιζήσει και όταν οι συνθήκες άλλαζαν και γίνονταν πιο φιλικές σε αυτή προκαλούνταν κάθε φορά μια έκρηξη εμφάνισης νέων ειδών με νέα οικοσυστήματα να κάνουν την εμφάνιση τους σε θάλασσα και στεριά.

Πριν από περίπου 720 εκατ. έτη έκανε την εμφάνιση της στη Γη η αποκαλούμενη από τους επιστήμονες «Κρυογονική Περίοδος» κατά την οποία ο πλανήτης πάγωσε σε ποσοστό σχεδόν 100%. Η Γη μετατράπηκε σε μια «χιονόμπαλα» όπως την έχουν χαρακτηρίσει οι ειδικοί. Είναι ενδεικτικό ότι εκείνη την περίοδο οι περιοχές του ισημερινού της Γης είχαν θερμοκρασίες μείον 20 βαθμών Κελσίου.

Με δημοσίευση της στην επιθεώρηση «Journal of Geophysical Research: Planets» ερευνητική ομάδα αποτελούμενη από επιστήμονες των Πανεπιστημίων Χάρβαρντ και Μπέρκλι περιγράφει τις γεωλογικές διεργασίες που έκαναν τη Γη ένα πλανητικό παγάκι.

Η ψυχρή συγκυρία
Οι ερευνητές υποδεικνύουν ηφαιστειακές εκρήξεις που συνέβησαν περίπου πριν από 720 εκατομμύρια χρόνια και έχουν λάβει την ονομασία εκρήξεις Franklin. Οι εκρήξεις αυτές απελευθέρωσαν τεράστιες ποσότητες φρέσκου ηφαιστειακού πετρώματος, σε μια έκταση που καλύπτει από τη σημερινή Αλάσκα, μέσω του βόρειου Καναδά έως και τη Γροιλανδία.

Αντίστοιχης κλίμακας ηφαιστειακές εκρήξεις έχουν συμβεί και σε άλλες περιόδους της ιστορίας της Γης, αλλά αυτή η συγκεκριμένη συνέπεσε με μια ήδη ψυχρή κλιματική περίοδο. Σε συνδυασμό με την απουσία φυτών (δεν είχαν εξελιχθεί ακόμη), οι εκρήξεις αυτές άφησαν εκτεθειμένο ένα τεράστιο στρώμα φρέσκου πετρώματος σε έντονη χημική αποσάθρωση (καιρική διάβρωση).

Οι χημικές αντιδράσεις που σχετίζονται με τη διάβρωση αφαιρούν διοξείδιο του άνθρακα από την ατμόσφαιρα. Σύμφωνα με κλιματικά μοντέλα, η ταχεία διάβρωση σε τόσο μεγάλη επιφάνεια θα μπορούσε να είχε μειώσει δραστικά τα επίπεδα διοξειδίου του άνθρακα οδηγώντας τον πλανήτη σε μια κατάσταση χιονόμπαλας, μια περίοδο κατά την οποία σχεδόν ολόκληρη η Γη καλύπτεται από πάγο.

Τα ευρήματα της μελέτης δείχνουν επίσης ότι παρόμοιες ηφαιστειακές εκρήξεις σε άλλες χρονικές περιόδους δεν κατάφεραν να προκαλέσουν παρόμοιες συνθήκες, είτε επειδή το υπόβαθρο του κλίματος ήταν θερμότερο, είτε επειδή η βλάστηση που υπήρχε τότε επιβράδυνε τον ρυθμό διάβρωσης του πετρώματος.

Naftemporiki.gr

Όταν ένας δισεκατομμυριούχος βαρέθηκε να περιμένει: Πώς γεννήθηκε η Boeing

Δεν είναι πιλότος. Δεν είναι μηχανικός. Δεν έχει σπουδάσει αεροναυπηγική. Κι όμως, ο Γουίλιαμ Μπόινγκ, δισεκατομμυριούχος της ξυλείας, αλλάζει για πάντα την ιστορία της αεροπορίας επειδή απλώς αρνείται να περιμένει… ανταλλακτικά.

Όταν του λένε ότι η επισκευή του πρώτου του υδροπλάνου θα καθυστερήσει μήνες, απαντά: «Θα φτιάξω μόνος μου καλύτερο». Είναι 1916. Σε ένα ξύλινο υπόστεγο στις όχθες του Σιάτλ, γεννιέται η Boeing – και μαζί της η ιδέα πως ο άνθρωπος μπορεί να πετάξει μακριά, γρήγορα, μαζικά.

Στις 15 Ιουλίου 1916, ο Γουίλιαμ Μπόινγκ καταθέτει τα έγγραφα σύστασης της Pacific Aero Products Co. στο Σιάτλ. Είναι μόλις 34 ετών, από τα δάση της βόρειας Αμερικής, και το μόνο που γνωρίζει για την αεροπορία είναι ότι δεν του αρέσει να περιμένει ανταλλακτικά από την Καλιφόρνια.

Ένα μήνα νωρίτερα, είχε πετάξει με το πρώτο του υδροπλάνο πάνω από τη λίμνη Γιούνιον, αφού το συναρμολόγησε ο ίδιος μαζί με τον φίλο του, αξιωματικό του Ναυτικού, Τζορτζ Κόνραντ Γουέστερβελτ. Το ονόμασαν B&W Model 1.

Έτσι γεννιέται η Boeing. Όχι από σχέδιο, αλλά από εμμονή στην τελειότητα. Όχι από κάποιο κάλεσμα των ουρανών, αλλά από την πεποίθηση ενός ανθρώπου πως «αν κάτι δεν φτιάχνεται σωστά, θα το κάνουμε μόνοι μας».

Από τη Βιέννη και τη Γερμανία στα δάση της Ουάσιγκτον

Ο Μπόινγκ γεννιέται το 1881 στο Ντιτρόιτ από πατέρα Γερμανό και μητέρα Αυστριακή. Ο πατέρας του, Βίλχελμ, ήταν τυχοδιώκτης. Έφυγε από την αριστοκρατική οικογένειά του στη Χοενλίμπουργκ και κατέληξε ξυλοκόπος στα βόρεια δάση της Μινεσότα. Έφτιαξε περιουσία κρατώντας τα μεταλλευτικά δικαιώματα στα χέρια του.

Όταν πεθαίνει από γρίπη το 1890, ο 8χρονος Γουίλιαμ κληρονομεί το όραμα και την περιουσία. Πηγαίνει σχολείο στην Ελβετία, εγγράφεται στο Γέιλ, αλλά τα παρατά και μετακομίζει στο Χόκουιαμ της Ουάσιγκτον για να ασχοληθεί με τη βιομηχανία ξυλείας.

Σύντομα αγοράζει εκτάσεις, αποκτά δικό του στόλο, εκμεταλλεύεται τη Διώρυγα του Παναμά για να στέλνει ξύλα στην Ανατολική Ακτή και γίνεται εκατομμυριούχος προτού καν κλείσει τα 30.

Η πρώτη του αγάπη: ο ουρανός

Το 1909, στο Exposition του Σιάτλ, βλέπει για πρώτη φορά ιπτάμενο μηχάνημα και το πάθος γεννιέται. Δοκιμάζει να πετάξει με τον Γάλλο αεροπόρο Πωλάν, χωρίς επιτυχία.

Το 1915 αγοράζει ένα υδροπλάνο Martin, το οποίο καταστρέφεται σύντομα. Η απάντηση του κατασκευαστή πως τα ανταλλακτικά θα έρθουν «σε μερικούς μήνες» πυροδοτεί τον κυνισμό του: «Θα φτιάξουμε καλύτερο μόνοι μας».

To B&W Seaplane – ξύλινος σκελετός από καναδικό έλατο, ύφασμα και καλώδια – απογειώνεται τον Ιούνιο του 1916 και ανοίγει την πόρτα στο μέλλον.

Από τον πόλεμο στην ειρήνη

Με την είσοδο των ΗΠΑ στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, η εταιρεία μετονομάζεται Boeing Airplane Company και λαμβάνει παραγγελία 50 αεροσκαφών από το Ναυτικό. Ο πόλεμος τελειώνει, αλλά ο Μπόινγκ επιμένει: «Η επόμενη μάχη θα είναι για την ειρηνική χρήση των αεροπλάνων».

Το 1919, ο ίδιος πιλοτάρει ένα C-700 υδροπλάνο από το Βανκούβερ στο Σιάτλ, μεταφέροντας 60 γράμματα: η πρώτη διεθνής αεροπορική αποστολή αλληλογραφίας προς τις ΗΠΑ.

Μέσα στη δεκαετία του 1920, η Boeing μετατρέπεται σε γίγαντα. Ο Μπόινγκ επιλέγει αεροψυγόμενους κινητήρες στο Model 40Α και εξασφαλίζει συμβόλαιο για την αεροπορική γραμμή του αμερικανικού ταχυδρομείου από Σικάγο έως Σαν Φρανσίσκο. Υποθηκεύει προσωπικά 500.000 δολάρια για να εγγυηθεί την κατασκευή 26 αεροπλάνων μέχρι την 1η Ιουλίου 1927. Τα καταφέρνει.

Το 1929 δημιουργεί την United Aircraft and Transport Corporation, ένα θηρίο κάθετης ενοποίησης: κατασκευαστές, αερογραμμές, σχολές, κινητήρες. Το 1934, η κυβέρνηση τον κατηγορεί για μονοπωλιακές πρακτικές και τον υποχρεώνει να διαλύσει την αυτοκρατορία του. Ο Μπόινγκ εγκαταλείπει την αεροπορική βιομηχανία. Επιστρέφει μόνος στον αγαπημένο του κόσμο των αλόγων και της γης.

Ο άνθρωπος πίσω από τον μύθο

Δεν του άρεσε η δημοσιότητα. Δεν έδινε εύκολα συνεντεύξεις. Ήθελε μόνο να δουλεύει και να δημιουργεί.

Ποτέ δεν ξέχασε το ξύλο – ήταν το υλικό με το οποίο ξεκίνησε, το υλικό του πρώτου αεροπλάνου, το υλικό του πλούτου του. Όμως το μυαλό του πετούσε πάντα πιο μακριά.

Πεθαίνει το 1956, 74 ετών, στο κατάστρωμα της θαλαμηγού του, Taconite, στα νερά της Βρετανικής Κολομβίας. Δέκα χρόνια αργότερα, το όνομά του θα γραφτεί στο Aviation Hall of Fame. Το όραμά του είχε ήδη απογειωθεί: η Boeing εισερχόταν στην εποχή των jet, έτοιμη να κατακτήσει τον ουρανό.

Ο Γουίλιαμ Μπόινγκ δεν ήταν απλώς ο ιδρυτής της μεγαλύτερης εταιρείας αεροναυπηγικής στον κόσμο. Ήταν ένας από τους λίγους ανθρώπους στην ιστορία που διαμόρφωσαν – σχεδόν μόνοι τους – μια ολόκληρη βιομηχανία. Και το έκαναν με πεισματική ακρίβεια, πειραματισμό και αυστηρότητα.

Ήταν ένας τελειομανής που αρνήθηκε να πετάξει με τους άλλους – και έφτιαξε τα δικά του φτερά.

ΠΗΓΗ: naftemporiki.gr

close