Ο Μιθριδάτης ο ΣΤ´, βασιλιάς του Πόντου, επειδή φοβόταν ότι θα τον δηλητηριάσουν, χορηγούσε στον εαυτό του βαθμιαία αυξανόμενες μη θανατηφόρες δόσεις δηλητηρίου, ώστε να αναπτύξει τελικά ανοσία.
Το παράδειγμα του Μιθριδάτη μιμήθηκε 22 αιώνες μετά ο Βρεττανός μηχανικός φορτηγών Τιμ Φρίντε, ο οποίος για δύο σχεδόν δεκαετίες έκαμνε στον εαυτό του ενέσεις με δηλητήριο προκειμένου να γίνει άτρωτος στα δαγκώματα των φιδιών! Η περίπτωση του προκάλεσε το ενδιαφέρον των επιστημόνων, οι οποίοι τον έθεσαν υπό παρακολούθηση και μελέτη με σκοπό να φτιάξουν αντίδοτο στο δηλητήριο επικίνδυνων φιδιών.
Όπως μεταδίδει το BBC, οι επιστήμονες ανίχνευσαν στο αίμα του Φρίντε τη «συνταγή» για ένα πρωτοποριακό αντίδοτο.Τα σημερινά αντίδοτα, προκειμένου να είναι αποτελεσματικά, πρέπει να ταιριάζουν με το είδος δηλητηριώδους φιδιού που δάγκωσε κάποιον. Ωστόσο, η 18ετής αποστολή του Φρίντε θα μπορούσε να αποτελέσει ένα σημαντικό βήμα προς την εύρεση ενός καθολικού αντίδοτου ενάντια στο δάγκωμα των φιδιών.
Συνολικά, ο Φρίντε έχει υποστεί πάνω από 200 δαγκώματα και περισσότερες από 700 ενέσεις δηλητηρίου που παρασκεύασε ο ίδιος από μερικά από τα πιο θανατηφόρα φίδια στον κόσμο, όπως διάφορα είδη μαύρης μάμπας, κόμπρας, τάιπαν και κρέιτ. Αρχικά ήθελε να αναπτύξει ανοσία για να προστατεύει τον εαυτό του κάθε φορά που ο ίδιος ερχόταν αντιμέτωπος με ένα φίδι, καταγράφοντας τις εμπειρίες του στο YouTube. Αργότερα, αντεληφθηκε ότι η εμπειρία του και το παράδειγμα του θα μπορούσε να βοηθήσει τους επιστήμονες στις έρευνες τους για κατασκευή ενός καθολικού, αποτελεσματικού αντίδοτου για το δηλητήριο των φιδιών. Και τα κατάφερε…
«Θα ήθελα πολύ να πάρω λίγο από το αίμα σου»
Το σημερινό σύστημα παραγωγής αντιοφικού βασίζεται σε ζώα, κυρίως σε άλογα, στα οποία εγχέεται μικρή ποσότητα δηλητηρίου ώστε να παραχθούν αντισώματα. Το πρόβλημα όμως είναι πως κάθε αντίδοτο είναι εξειδικευμένο για συγκεκριμένο είδος φιδιού – και η ποικιλομορφία των τοξινών είναι τεράστια, ακόμη και μεταξύ φιδιών του ίδιου είδους σε διαφορετικές περιοχές.
Έτσι, μια ομάδα ερευνητών άρχισε να αναζητά ένα είδος ανοσολογικής άμυνας που ονομάζεται “εξουδετερωτικά αντισώματα”. Αντί να στοχεύουν το μέρος της τοξίνης που κάνει την κάθε μία μοναδική, στοχεύουν τα μέρη που είναι κοινά σε ολόκληρες κατηγορίες τοξινών. Κάπως έτσι ο δρ Τζέικομπ Γκλάνβιλ, διευθύνων σύμβουλος της βιοτεχνολογικής εταιρείας Centivax, έμαθε για τον Τιμ Φρίντε. «Αμέσως σκέφτηκα: “αν υπάρχει κάποιος στον κόσμο που έχει αναπτύξει αυτά εξουδετερωτικά αντισώματα, είναι αυτός”, και έτσι τον πλησίασα», είπε. «Στην πρώτη μας κλήση του είπα: “Μπορεί να ακουστεί περίεργο, αλλά θα ήθελα πολύ να πάρω λίγο από το αίμα σου”», εξήγησε.
Ο Φρίντε συμφώνησε και το εγχείρημα έλαβε ηθική έγκριση, επειδή η μελέτη θα βασιζόταν μόνο στη λήψη αίματος, χωρίς να του χορηγηθεί νέο δηλητήριο. Η έρευνα επικεντρώθηκε στα φίδια της οικογένειας των ελαπιδών(elapids) – μία από τις δύο οικογένειες δηλητηριωδών φιδιών – όπως τα κοραλλιογενή φίδια, οι μάμπες, οι κόμπρες, οι τάιπαν και τα κρέιτ.
Το δηλητήριο των ελαπιδών βασίζεται κυρίως σε νευροτοξίνες, οι οποίες παραλύουν το θύμα και μπορεί να αποβούν θανατηφόρες αν σταματήσουν τους μυς που είναι υπεύθυνοι για την αναπνοή.
Οι ερευνητές επέλεξαν 19 είδη ελαπιδών που έχουν χαρακτηριστεί από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας ως από τα πιο θανατηφόρα φίδια στον κόσμο. Στη συνέχεια άρχισαν να αναλύουν το αίμα του Φρίντε αναζητώντας αμυντικούς μηχανισμούς.
Το έργο τους, που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Cell, εντόπισε δύο ευρέως εξουδετερωτικά αντισώματα που μπορούσαν να στοχεύσουν δύο κατηγορίες νευροτοξινών. Πρόσθεσαν και ένα φάρμακο που στοχεύει μια τρίτη κατηγορία για να δημιουργήσουν το «κοκτέιλ» αντίδοτου.
Στις δοκιμές σε ποντίκια, το «κοκτέιλ» παρείχε πλήρη προστασία από 13 από τα 19 πιο επικίνδυνα είδη ελαπιδών και μερική από τα υπόλοιπα.
Η προστασία που προσφέρει χαρακτηρίζεται «άνευ προηγουμένου». Αν και απομένει δρόμος ώσπου να υπάρξει ασφαλές σκεύασμα για ανθρώπινη χρήση, οι επιστήμονες θεωρούν ότι η έρευνα άνοιξε μια πολλά υποσχόμενη νέα κατεύθυνση.
Η αναζήτηση συνεχίζεται μέσα στα δείγματα αίματος του Τιμ Φρίντε
.
