Ενώ παλεύουμε ακόμη με… τα κύματα του πανδημικού κορωναϊού SARS-CoV-2, ο οποίος, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ), συνεχίζει να αποτελεί κατάσταση έκτακτης ανάγκης διεθνούς ανησυχίας για τη δημόσια υγεία δυόμισι και πλέον έτη μετά την πρώτη συνάντησή μας μαζί του, ήλθε εν μέσω θέρους η ενεργοποίηση από τον ΠΟΥ του ανώτατου επιπέδου συναγερμού και για έναν δεύτερο ιό, αυτόν της ευλογιάς των πιθήκων.
Το… ηχηρότατο καμπανάκι (να σημειωθεί ότι είναι η έβδομη φορά που μια απειλή για τη δημόσια υγεία λαμβάνει τον «ανώτατο τίτλο» της κατάστασης έκτακτης ανάγκης διεθνούς ανησυχίας από το 2005, οπότε και υιοθετήθηκε το συγκεκριμένο σύστημα συναγερμού από τον ΠΟΥ) «έκρουσε» μάλιστα με δική του απόφαση ο γενικός διευθυντής του Οργανισμού δρ Τέντρος Αντανόμ Γκεμπρεγέσους στις 23 Ιουλίου καθώς το αρμόδιο πάνελ ειδικών που είχε συγκληθεί για το ζήτημα δεν μπόρεσε να καταλήξει σε οριστική γνωμοδότηση σχετικά με το μέγεθος της ιογενούς απειλής για τον πληθυσμό. «Εχουμε ένα ξέσπασμα το οποίο εξαπλώθηκε γρήγορα ανά τον κόσμο, μέσω νέων οδών μετάδοσης για τις οποίες γνωρίζουμε πολύ λίγα. Για αυτούς τους λόγους αποφάσισα ότι η παγκόσμια έξαρση ευλογιάς των πιθήκων αποτελεί κατάσταση έκτακτης ανάγκης διεθνούς ανησυχίας για τη δημόσια υγεία» δήλωσε σε συνέντευξη Τύπου ο δρ Τέντρος.
Αναρωτιέται κάποιος για ποιον λόγο ελήφθη η απόφαση αυτή τώρα. Μήπως ο δρ Τέντρος, ο οποίος στις αρχές του 2020 κατηγορήθηκε ότι άργησε σημαντικά να θέσει την ανθρωπότητα σε παγκόσμιο συναγερμό για την COVID-19, αυτή τη στιγμή δείχνει… υπερβάλλοντα ζήλο; Ή πράγματι διαφαίνεται ότι η ευλογιά των πιθήκων μπορεί να αποτελέσει (άλλη μια) πανδημική απειλή; Παρότι οι αποφάσεις του ΠΟΥ δεν είναι δεσμευτικές για τα κράτη, το σίγουρο είναι ότι ο γενικός διευθυντής του θέλησε να επιστήσει την προσοχή όλων των κρατών ώστε να έχουν μια συντονισμένη απόκριση και να θέσουν υπό έλεγχο την εξάπλωση του ιού της ευλογιάς των πιθήκων όσο πιο γρήγορα γίνεται (μετά και την εμπειρία της απόκρισης στην κορωνο-πανδημία…).
Διότι, αν και ο ιός αυτός δεν είναι… SARS-CoV-2 σε ό,τι αφορά τον τρόπο μετάδοσής του, δείχνει για πρώτη φορά τους τελευταίους μήνες (μετά από μισό αιώνα κατά τον οποίο ενδημούσε στην Αφρική και ακριβώς επειδή ενδημούσε στην Αφρική κανένας στον… προηγμένο κόσμο δεν του έδινε σημασία μέχρι τώρα που πλέον «χτύπησε την πόρτα» του) μια διαφορετική συμπεριφορά: από τον περασμένο Μάιο, οπότε και εντοπίστηκαν τα πρώτα κρούσματα εκτός Αφρικής, έχουν καταγραφεί περισσότερες από 18.000 περιπτώσεις σε σχεδόν 80 χώρες. Είναι μάλιστα αξιοσημείωτο ότι ο αριθμός των επιβεβαιωμένων κρουσμάτων αυξήθηκε κατά 77% από τις 27 Ιουνίου ως την πρώτη εβδομάδα του Ιουλίου, σύμφωνα με τα στοιχεία του ΠΟΥ. Σε ό,τι αφορά τη θνητότητα, μέσα στο 2022 έχουν καταγραφεί πέντε επιβεβαιωμένοι θάνατοι στην Αφρική (αλλά υπάρχουν περισσότεροι από 70 ύποπτοι θάνατοι) ενώ κανένας καταγεγραμμένος θάνατος δεν έχει υπάρξει εκτός Αφρικής.
Η Ευρώπη στο επίκεντρο
Στο επίκεντρο της ιογενούς έξαρσης βρίσκεται η Ευρώπη όπου καταγράφονται πάνω από επτά στα δέκα κρούσματα ως σήμερα.
O Τόμας Χόφμαν είναι επικεφαλής διαχείρισης κρίσεων στο ECDC
Οπως σημείωσε στο ΒΗΜΑ-Science o επικεφαλής του Τμήματος Ετοιμότητας και Απόκρισης σε Επείγουσες Καταστάσεις του Ευρωπαϊκού Κέντρου Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (ECDC) Τόμας Χόφμαν, «από την αρχή του πρόσφατου ξεσπάσματος και ως τις 26 Ιουλίου 2022, 13.043 επιβεβαιωμένα κρούσματα ευλογιάς των πιθήκων έχουν αναφερθεί σε 37 χώρες της Ευρώπης».
Ο ΠΟΥ αξιολογεί τον κίνδυνο της ευλογιάς των πιθήκων ως υψηλό για την Ευρώπη και ως μέτριο σε παγκόσμιο επίπεδο «λαμβάνοντας υπόψη το γεγονός ότι είναι η πρώτη φορά που πολλαπλά κρούσματα καταγράφονται ταυτοχρόνως σε πολλές χώρες σε διαφορετικές γεωγραφικές περιοχές. Ωστόσο είναι σημαντικό να τονιστεί ότι η θνητότητα παραμένει χαμηλή κατά το τρέχον ξέσπασμα του ιού» ανέφερε στο ΒΗΜΑ-Science o εκπρόσωπος του ΠΟΥ Τάρικ Γιασάρεβιτς, προσθέτοντας ωστόσο ότι «ορισμένα άτομα εκδηλώνουν σοβαρά συμπτώματα με αποτέλεσμα να χρειάζονται νοσηλεία. Τον υψηλότερο κίνδυνο για σοβαρή νόσηση ή επιπλοκές αντιμετωπίζουν οι έγκυοι, τα παιδιά και τα άτομα με εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα».
Τα δεδομένα στην Ελλάδα
Στην Ελλάδα, σύμφωνα με τα τελευταία επίσημα στοιχεία του ΕΟΔΥ που είχαν καταγραφεί μέχρι την περασμένη Πέμπτη, είχαν επιβεβαιωθεί εργαστηριακά συνολικά 32 κρούσματα ευλογιάς των πιθήκων (όλοι άνδρες, με διάμεση ηλικία τα 38 έτη – ηλικιακό εύρος 22 ως 59 ετών), εκ των οποίων 12 (38%) είχαν αναφέρει ταξίδι στο εξωτερικό εντός του χρόνου επώασης της νόσου. Από τα στοιχεία εύλογα συνάγεται το συμπέρασμα ότι μέσα σε μία εβδομάδα τα κρούσματα στη χώρα μας αυξήθηκαν κατά 60% (στις 21 Ιουλίου ήταν 20), ενώ μειώθηκε το ποσοστό τους που συνδέεται με ταξίδι στο εξωτερικό (μία βδομάδα πριν ήταν 55%), γεγονός που μαρτυρεί ευρύτερη μετάδοση εντός των συνόρων. Πάντως, με βάση την έκθεση του ΕΟΔΥ, όλα τα κρούσματα είχαν αναρρώσει ή ανέρρωναν σε γενικά καλή κλινική κατάσταση.
H εικόνα που διαμορφώνεται μέχρι στιγμής στη χώρα μας φαίνεται να αντικατοπτρίζει αυτό που συμβαίνει και σε παγκόσμιο επίπεδο σχετικά με τα κρούσματα: η συντριπτική πλειονότητά τους αφορά άνδρες. Μάλιστα, με βάση τους διεθνείς αρμόδιους οργανισμούς, πρόκειται κατά κύριο λόγο για άνδρες που έχουν σεξουαλικές επαφές με άνδρες, ιδίως για όσους έχουν πολλαπλούς σεξουαλικούς συντρόφους. Ωστόσο προσφάτως έχουν αναφερθεί μεμονωμένες περιπτώσεις τόσο γυναικών όσο και παιδιών που μολύνθηκαν με τον ιό της ευλογιάς των πιθήκων. Πάντως οι ειδικοί αναφέρουν ότι επί του παρόντος δεν υπάρχουν ενδείξεις για εξάπλωση του ιού εκτός των κοινοτήτων ομοφυλόφιλων ή αμφιφυλόφιλων ατόμων όπου καταγράφεται περίπου το 99% των κρουσμάτων.
Οι τρόποι της μετάδοσης
Πώς όμως μεταδίδεται ο ιός; Είναι σίγουρα η σεξουαλική επαφή κύρια οδός μετάδοσής του; Για τους ειδήμονες το τελευταίο αυτό ερώτημα αποτελεί ακόμη άλυτο γρίφο. Ερευνητές στην Ισπανία και στην Ιταλία ανίχνευσαν γενετικό υλικό του ιού της ευλογιάς των πιθήκων στο σπέρμα ανδρών που ήταν θετικοί σε αυτόν, ωστόσο παραμένει ασαφές αν ο ιός μπορεί να μεταδοθεί μέσω του σπέρματος κατά τη σεξουαλική επαφή.
Η μετάδοση της νόσου ήταν επί μακρόν γνωστό ότι γινόταν κατά κύριο λόγο μετά από στενή επαφή των ανθρώπων με ζώα στις τροπικές περιοχές, εξήγησε ο κ. Χόφμαν. «Επί δεκαετίες η ευλογιά των πιθήκων ήταν για την Ευρώπη μια σπάνια «εισαγόμενη» νόσος, καταγράφονταν ελάχιστα κρούσματα, ίσως ένα με δύο τον χρόνο σε ταξιδιώτες που είχαν επιστρέψει από την Αφρική. Η νόσος προκαλεί εξάνθημα – βλάβες σαν φουσκάλες γεμάτες με υγρό στο οποίο περιέχονται μεγάλες ποσότητες ιού – και είναι γνωστό ότι μπορεί να γίνει μετάδοση μέσω της στενής επαφής μεταξύ ανθρώπων, όταν κάποιος εκτεθεί στο υγρό που κρύβεται μέσα στις φουσκάλες. Μια άλλη οδός μετάδοσης είναι μέσω της παρατεταμένης φυσικής επαφής, όταν κάποιος για παράδειγμα κοιμάται στο ίδιο δωμάτιο με το κρούσμα ή μοιράζεται τα ίδια μαχαιροπίρουνα μαζί του ή άλλα μολυσμένα αντικείμενα όπως πετσέτες, ρούχα κ.ά. Το γεγονός ότι τώρα ο ιός φαίνεται να εξαπλώνεται μέσω της σεξουαλικής οδού – κυρίως μεταξύ ανδρών που έχουν σεξουαλικές σχέσεις με άνδρες και δη σε όσους έχουν πολλαπλούς σεξουαλικούς συντρόφους – είναι ασυνήθιστο. Πρέπει όμως να τονίσουμε ότι είναι η συχνότητα και η ένταση της στενής επαφής που μετρά και όχι ο σεξουαλικός προσανατολισμός».
Ο γρίφος με τα συμπτώματα
Οι περισσότεροι ασθενείς αναρρώνουν από την ευλογιά των πιθήκων μέσα σε δύο με τέσσερις εβδομάδες – αναφέρουν πάντως ότι το εξάνθημα που εμφανίζουν μπορεί να είναι πολύ επώδυνο. Στο παρελθόν η νόσος εκδηλωνόταν αρχικώς με συμπτώματα παρόμοια με εκείνα της γρίπης, όπως πυρετός, πονοκέφαλος, πόνοι στους μυς, ρίγη, εξάντληση αλλά και οίδημα των λεμφαδένων. Στη συνέχεια εμφανιζόταν το εξάνθημα το οποίο μπορούσε να εξαπλωθεί σε ολόκληρο το σώμα – τα κρούσματα θεωρούνται πιο μεταδοτικά όταν αναπτύσσεται το εξάνθημα. Ωστόσο στο πρόσφατο παγκόσμιο ξέσπασμα της νόσου, η εικόνα των συμπτωμάτων φαίνεται να αλλάζει – άλλος ένας γρίφος για τους ειδικούς. Ορισμένα άτομα εμφανίζουν πρώτα εξάνθημα και στη συνέχεια τα υπόλοιπα συμπτώματα, ενώ άλλα εκδηλώνουν αποκλειστικά εξάνθημα χωρίς κανένα άλλο σύμπτωμα. Κάποιοι ασθενείς αναπτύσσουν μάλιστα μεμονωμένα εξανθήματα στη γεννητική περιοχή ή στον πρωκτό, κλινικά συμπτώματα τα οποία προσομοιάζουν με εκείνα που προκαλούν τα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα, με αποτέλεσμα να μην είναι εύκολο να γίνει σωστή διάγνωση της νόσου.
Τα εξανθήματα είναι ένα από τα συμπτώματα της ιογενούς ασθένειας (Reuters)
Οι ευθύνες των ατόμων…
Σε ό,τι αφορά τη μετάδοση μέσω του αναπνευστικού συστήματος, αν και ο ιός της ευλογιάς των πιθήκων μπορεί να μεταδοθεί μέσω σταγονιδίων, απαιτείται παρατεταμένη επαφή πρόσωπο με πρόσωπο για να συμβεί κάτι τέτοιο. Και αυτό διότι δεν μεταδίδεται μέσω αερολύματος όπως συμβαίνει με τον SARS-CoV-2 αλλά μέσω μεγάλων σταγονιδίων που είναι πιο βαριά και δεν παραμένουν στον αέρα για μεγάλο διάστημα – εξ ου και οι ειδήμονες πιστεύουν ότι η ευλογιά των πιθήκων δεν θα μετατραπεί ποτέ στη «σαρωτική» COVID-19. «Η νόσος είναι μεταδοτική, αλλά όχι τόσο μεταδοτική. Οπως πάντως αναφέρουμε και για την COVID, ας φροντίσει ο καθένας μας να μην είναι το άτομο που θα τη μεταδώσει σε άλλους» είχε δηλώσει ο Μάικ Ράιαν, επικεφαλής του ΠΟΥ για τη διαχείριση καταστάσεων έκτακτης ανάγκης.
Απέναντι στη νέα (για τον «ανεπτυγμένο» κόσμο) ιογενή απειλή μπορεί πράγματι ο καθένας μας να «υψώσει ασπίδα». Ο κ. Χόφμαν σημείωσε ότι «οποιοσδήποτε εμφανίσει συμπτώματα που παραπέμπουν στην ευλογιά των πιθήκων πρέπει αμέσως να απομονωθεί και να καταφύγει σε γιατρό ή να υποβληθεί σε τεστ. Πρέπει επίσης να αποφεύγεται η φυσική – και δη η σεξουαλική – επαφή με άτομα που έχουν οποιοδήποτε είδος εξανθήματος. Με δεδομένο μάλιστα ότι υπάρχει, αν και χαμηλός, κίνδυνος στην Ευρώπη μετάδοσης της νόσου από τους ανθρώπους στα ζώα, συστήνουμε στα άτομα που διαγιγνώσκονται με ευλογιά των πιθήκων να αποφεύγουν την επαφή με τα κατοικίδιά τους έως ότου παρέλθουν 21 ημέρες. Το ίδιο συστήνεται και στα άτομα που αποτελούν στενές επαφές κρουσμάτων».
…και οι ευθύνες των κρατών
Για να υπάρξει όμως έγκαιρος έλεγχος της επιδημίας τον κύριο λόγο έχουν τα κράτη – όπως πολύ καλά μας δίδαξε (με σκληρό τρόπο) η κορωνο-πανδημία. Σύμφωνα με τον κ. Γιασάρεβιτς, οι αρχές δημόσιας υγείας όλων των χωρών πρέπει να θέσουν ως προτεραιότητα την ταυτοποίηση και τη διαχείριση των κρουσμάτων καθώς και τον άμεσο εντοπισμό των στενών επαφών τους. «Οι χώρες με «εισαγόμενα» κρούσματα ή με περιστατικά μετάδοσης της νόσου μεταξύ ανθρώπων πρέπει να επικεντρωθούν στη συντονισμένη απόκριση, στην αυξανόμενη επιτήρηση και εφαρμογή μέτρων δημόσιας υγείας, στην ενίσχυση της περίθαλψης, στη λήψη μέτρων για την καλύτερη διαχείριση των ασθενών και την προστασία του υγειονομικού προσωπικού αλλά και στην επιτάχυνση της έρευνας και χρήσης εμβολίων και θεραπειών στο πλαίσιο μελετών κλινικής αποτελεσματικότητας».
Θα κλείσουμε (μέχρι νεωτέρας, αφού έχουμε όλοι μάθει πλέον καλά πως οι ιογενείς απειλές δεν παραδίδουν εύκολα… τα όπλα) με τα λόγια του γενικού διευθυντή του ΠΟΥ, ο οποίος θέλησε να στείλει ηχηρό μήνυμα ενάντια στο στίγμα που φαίνεται να «ντύνει» την ευλογιά των πιθήκων (ας μην ξεχνάμε ότι στις αρχές της πανδημίας του SARS-CoV-2 υπήρξε έντονος στιγματισμός των κρουσμάτων χωρίς καν να υφίσταται η παράμετρος της σεξουαλικής μετάδοσης). Ο δρ Τέντρος προειδοποίησε ότι ο στιγματισμός και οι διακρίσεις αποτελούν παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και θα υπονομεύσουν τη σωστή απόκριση στην επιδημία. Κάλεσε τις κυβερνήσεις να προστατεύσουν τα θεμελιώδη δικαιώματα των πολιτών τους στο πλαίσιο της απόκρισης στον ιό. «Ζητούμε την ισχυρή δέσμευσή σας για στήριξη της ανθρώπινης αξιοπρέπειας και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων ώστε να καταφέρουμε να ελέγξουμε αυτό το ξέσπασμα» είπε. Διότι στις μέρες μας ακόμη και τα αυτονόητα καταστρατηγούνται και θύματα είμαστε τελικώς όλοι μας (συμπεριλαμβανομένων όσων στιγματίζουν και όσων στιγματίζονται)…
1958 ήταν η χρονιά που πρωτοεντοπίστηκε ο ιός της ευλογιάς των πιθήκων σε μαϊμούδες που βρίσκονταν σε αιχμαλωσία για ερευνητικούς σκοπούς στη Δανία (έτσι λοιπόν ο όρος ευλογιά των πιθήκων που έχει επικρατήσει είναι ουσιαστικώς λανθασμένος αφού πρόκειται για ευλογιά των μαϊμούδων). Το πρώτο κρούσμα του ιού σε άνθρωπο επιβεβαιώθηκε το 1970 στο Ζαΐρ, που πλέον ονομάζεται Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό. Τα 27.000 αναμένεται να ξεπεράσουν τα κρούσματα της ευλογιάς των πιθήκων στην Ευρώπη μέχρι τις 2 Αυγούστου, σύμφωνα με προβλέψεις του ΠΟΥ.
Το εμβόλιο εγκρίθηκε από την Κομισιόν, αλλά δεν συστήνεται για όλον τον πληθυσμό
Μέχρι σήμερα δεν υπάρχει εξειδικευμένο εμβόλιο για τον ιό της ευλογιάς των πιθήκων, ωστόσο υπάρχει εμβόλιο για τον συγγενή του ιό της ευλογιάς (εκριζώθηκε από τον πλανήτη το 1980), το οποίο σύμφωνα με τους ειδικούς είναι αποτελεσματικό. Την περασμένη Δευτέρα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέκρινε για την πρόληψη της ευλογιάς των πιθήκων – μετά και από σύσταση του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Φαρμάκων (ΕΜΑ) – το εμβόλιο Imvanex της δανέζικης εταιρείας βιοτεχνολογίας Bavarian Nordic, το οποίο είχε εγκριθεί ήδη από το 2013 για την πρόληψη της ευλογιάς.
Το εμβόλιο Imvanex είχε λάβει έγκριση για πρόληψη της ευλογιάς των πιθήκων σε ΗΠΑ και Καναδά, ωστόσο μέχρι τώρα η έγκρισή του στην Ευρώπη αφορούσε μόνο τη θεραπεία της ευλογιάς (να σημειωθεί ότι εξαιτίας του μεγάλου χρόνου επώασης τόσο του ιού της ευλογιάς όσο και του ιού της ευλογιάς των πιθήκων το εμβόλιο μπορεί να χορηγείται και μετά τη διάγνωση της νόσου, ωστόσο, σύμφωνα με τους αρμόδιους οργανισμούς, το ορθότερο είναι η χορήγηση να γίνεται μέσα στις τέσσερις πρώτες ημέρες προκειμένου να αποφεύγεται κατά το δυνατόν η εκδήλωση συμπτωμάτων). Παρά ταύτα το τελευταίο διάστημα η παρασκευάστρια εταιρεία του εμβολίου το έχει ήδη προμηθεύσει σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες για χρήση «εκτός ετικέτας» ενάντια στην ευλογιά των πιθήκων.
Πώς πρέπει να χρησιμοποιείται όμως το νεοεγκριθέν εμβόλιο; Απαιτείται μαζικός εμβολιασμός; Οπως μας ανέφερε ο επικεφαλής του Τμήματος Ετοιμότητας και Απόκρισης σε Επείγουσες Καταστάσεις του ECDC Τόμας Χόφμαν, «σε αυτή τη φάση ο μαζικός εμβολιασμός ενάντια στην ευλογιά των πιθήκων ούτε χρειάζεται ούτε συστήνεται. Τα μαθηματικά μοντέλα μας δείχνουν ότι η πιο αποτελεσματική στρατηγική χορήγησης των εμβολίων ώστε να ελεγχθεί το ξέσπασμα του ιού είναι η προφύλαξη των ατόμων που ανήκουν σε ομάδες υψηλού κινδύνου για έκθεση – έτσι προτεραιότητα πρέπει να δοθεί στους άνδρες που έχουν σεξουαλικές επαφές με άνδρες καθώς και στους υγειονομικούς που αντιμετωπίζουν κίνδυνο έκθεσης στον ιό λόγω του επαγγέλματός τους. Σε κάθε περίπτωση, οποιαδήποτε στρατηγική εμβολιασμού θα εξαρτηθεί σε μεγάλο βαθμό και από το τι συμβαίνει στην κάθε κοινότητα».
Οι 7 (μέχρι σήμερα) ανώτατοι συναγερμοί του ΠΟΥ για τη δημόσια υγεία
Επτά φορές ως σήμερα ο ΠΟΥ έχει κηρύξει κατάσταση έκτακτης ανάγκης διεθνούς ανησυχίας για τη δημόσια υγεία (Public Health Emergency of International Concern, PHEIC) από το 2005 οπότε και υιοθέτησε το συγκεκριμένο σύστημα. Ας δούμε ποιοι «εχθροί» της δημόσιας υγείας έχουν κηρυχθεί ως PHEIC:
2009: Η1Ν1 (γρίπη των χοίρων)
Ξεκίνησε από το Μεξικό και εξαπλώθηκε στις ΗΠΑ και στον υπόλοιπο πλανήτη.
2014: Πολιομυελίτιδα
Η θεωρούμενη εκριζωμένη πολιομυελίτιδα επανέκαμψε στο Αφγανιστάν, στο Πακιστάν και στη Νιγηρία. Μάλιστα η κατάσταση έκτακτης ανάγκης για την πολιομυελίτιδα συνεχίζει να βρίσκεται σε ισχύ ως σήμερα.
2014: Ιός Εμπολα
Κρούσματα του ιού Εμπολα εξαπλώνονται στη Γουινέα, στη Σιέρα Λεόνε και στη Λιβερία.
2016: Ιός Ζίκα
Επιδημία ιού Ζίκα προκαλεί μικροκεφαλία και νευρολογικές διαταραχές στην αμερικανική ήπειρο.
2019: Ιός Εμπολα
Επιδημία του ιού Εμπολα εμφανίζεται και εξαπλώνεται σε εμπόλεμη ζώνη στη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό.
2020: Ιός SARS–CoV-2
Τα πρώτα κρούσματα της COVID-19 εμφανίζονται στην Κίνα στα τέλη του 2019 και στις αρχές του 2020 ο ιός έχει ήδη εξαπλωθεί σε πολλές άλλες χώρες. Τον Μάρτιο του 2020 ο ΠΟΥ κηρύσσει τελικώς πανδημία του SARS-CoV-2.
2022: Ιός της ευλογιάς των πιθήκων
Κρούσματα της ευλογιάς των πιθήκων αυξάνονται εκθετικά για πρώτη φορά εκτός της Κεντρικής και της Δυτικής Αφρικής όπου ο ιός ενδημεί εδώ και 50 χρόνια.
Έντυπη έκδοση Το Βήμα
