Η ζήτηση φαρμάκων για απώλεια βάρους εξαντλεί τα αποθέματα που προορίζονται για ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη. Καθώς τα σκευάσματα αυτά δεν συνταγογραφούνται για τον συγκεκριμένο σκοπό, πόσα χρήματα πληρώνουν από την τσέπη τους οι Ευρωπαίοι;
Από την Ιταλία έως την Ελλάδα και την Πορτογαλία, η χρήση σκευασμάτων GLP-1 όπως το Ozempic και το Mounjaro για την απώλεια βάρους δημιουργεί μια ανθηρή ιδιωτική αγορά – και ένα εν εξελίξει δίλημμα που αφορά την δημόσια υγεία.
Μέσα σε λίγα μόλις χρόνια, η Ευρώπη έγινε μάρτυρας μιας άνευ προηγουμένου μετατόπισης στον τρόπο με τον οποίο μια κατηγορία φαρμάκων – οι λεγόμενοι αγωνιστές των υποδοχέων GLP-1 – γίνεται αντιληπτή και χρησιμοποιείται.
Αρχικά αναπτύχθηκαν για τη θεραπεία του διαβήτη τύπου 2, όμως τώρα αυτά τα ενέσιμα φάρμακα τροφοδοτούν μια βιομηχανία απώλειας βάρους πολλών δισεκατομμυρίων ευρώ, με κινητήρια δύναμη την ιδιωτική ζήτηση, τη διαφημιστική εκστρατεία στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και τα ρυθμιστικά κενά.
Η νέα «υστερία απώλειας βάρους» ξεκίνησε από τις Ηνωμένες Πολιτείες, όπου οι τιμές των φαρμάκων παραμένουν οι υψηλότερες, αλλά οι άνθρωποι εξακολουθούν να είναι πρόθυμοι να πληρώνουν 1.300 δολάρια κάθε μήνα χωρίς ασφαλιστική κάλυψη. Η τάση αυτή εκρήγνυται τώρα στην Ευρώπη και δεν περιορίζεται μόνο σε όσους πάσχουν από ιατρικές παθήσεις και παχυσαρκία, αλλά εξαπλώνεται σε όσους αναζητούν μια νέα προσέγγιση για να αποκτήσουν ένα σώμα έτοιμο για την παραλία.
Ποιο είναι όμως το τίμημα που είμαστε διατεθειμένοι να πληρώσουμε σε όλη την Ευρώπη για ένα ιδανικό σώμα;
Ιταλία: Δεκαπλασιασμός των δαπανών
Η ιδιωτική αγορά της Ιταλίας για τα φάρμακα GLP-1 εκτοξεύτηκε το 2024, φτάνοντας το ιλιγγιώδες ποσό των 26 δισεκατομμυρίων ευρώ σε παγκόσμιες δαπάνες για φάρμακα κατά της παχυσαρκίας, δηλαδή υπερδεκαπλασιασμό σε σύγκριση με το 2020.
Σύμφωνα με το Pharma Data Factory (PDF), οι ιδιωτικές δαπάνες για τους ανταγωνιστές GLP-1 διπλασιάστηκαν από 52 εκατ. ευρώ το 2023 σε πάνω από 115 εκατ. ευρώ το 2024.
Η αύξηση αυτή προέρχεται από μια αυξανόμενη τάση: την αντενδεικνυόμενη χρήση αντιδιαβητικών φαρμάκων για την απώλεια βάρους. Δεδομένου ότι η εν λόγω χρήση δεν καλύπτεται επί του παρόντος από την εθνική υπηρεσία υγείας της Ιταλίας, το μεγαλύτερο μέρος των δαπανών προέρχεται απευθείας από τις τσέπες των ασθενών.
Υπάρχει, ωστόσο, κινητικότητα σε επίπεδο πολιτικής. Πρόσφατος νόμος που αναγνωρίζει επίσημα την παχυσαρκία ως χρόνια ασθένεια, μπορεί να ανοίξει το δρόμο για μελλοντική αποζημίωση στο πλαίσιο των διατάξεων της Ιταλίας για τα ασφαλιστικά βασικά επίπεδα περίθαλψης (LEA). Προς το παρόν, ωστόσο, οι συνταγές περιορίζονται συνήθως σε ειδικούς και συχνά απαιτούν απόδειξη υψηλού δείκτη μάζας σώματος ή καταστάσεων που σχετίζονται με τον διαβήτη.
Ελλάδα: Αυξημένη ζήτηση, αυστηροί κανόνες
Το φαινόμενο αντικατοπτρίζεται στην Ελλάδα, όπου η χρήση φαρμάκων κατά της παχυσαρκίας εκτινάχθηκε κατά 82,5% το 2024, με συνολική δαπάνη 93 εκατ. ευρώ .
Η δημοτικότητα του Ozempic έχει εκτοξευθεί στα ύψη και η αγορά έχει έκτοτε επεκταθεί για να συμπεριλάβει το Mounjaro, το οποίο εισήχθη τον Νοέμβριο του 2024.
Παρά τον ενθουσιασμό των καταναλωτών, οι ελληνικοί κανονισμοί παραμένουν μεταξύ των αυστηρότερων στην Ευρώπη. Η συνταγογράφηση αυτών των φαρμάκων για την παχυσαρκία είναι τεχνικά απαγορευμένη, εκτός από περιπτώσεις απειλητικές για τη ζωή. Οι γιατροί πρέπει να αποδεικνύουν διάγνωση διαβήτη για να τα συνταγογραφήσουν, καθιστώντας τις νόμιμες συνταγές απώλειας βάρους σχεδόν αδύνατες μέσω της επίσημης οδού.
Αλλά η κανονιστική ακαμψία δεν έχει επιβραδύνει την υπόγεια δυναμική. Με τις πωλήσεις του Mounjaro να αγγίζουν πλέον τις 12.000 μονάδες το μήνα, οι μειώσεις τιμών – όπως η πτώση κατά 23% που ανακοίνωσε η Pharmaserve-Lilly τον Φεβρουάριο – αναμένεται να επιταχύνουν περαιτέρω την εξάπλωση του φαρμάκου, είτε νόμιμα είτε όχι.
Πορτογαλία: Μια αγορά χωρίς αποζημίωση
Στην Πορτογαλία, το φαινόμενο των φαρμάκων για την απώλεια βάρους είναι νεότερο αλλά όχι λιγότερο έντονο. Μόνο κατά τους πρώτους τέσσερις μήνες του 2025, οι Πορτογάλοι καταναλωτές δαπάνησαν σχεδόν 20 εκατομμύρια ευρώ για ενέσιμα με βάση το GLP-1, όπως η τιρζεπατίδη (Mounjaro) και η σεμαγλουτίδη (Wegovy) – και τα δύο είναι επίσημα εγκεκριμένα για τη θεραπεία της παχυσαρκίας.
Σε μόλις δύο μήνες του 2024, πωλήθηκαν πάνω από 10.000 μονάδες τιρζεπατίδης, ενώ το Wegovy, που εισήχθη τον Απρίλιο του 2025, σημείωσε πωλήσεις 6.800 μονάδων σε έναν μόνο μήνα. Με κάθε ένεση Wegovy να κοστίζει 244,80 ευρώ, η τάση δεν δείχνει σημάδια επιβράδυνσης.
Το Ozempic, αν και δεν έχει εγκριθεί επίσημα για την απώλεια βάρους, συνεχίζει να χρησιμοποιείται ευρέως σε αντενδεικνυόμενες περιπτώσεις. Η δημοτικότητά του έχει οδηγήσει σε ελλείψεις αποθεμάτων στα φαρμακεία και ανάγκασε την εθνική αρχή φαρμάκων Infarmed να ξεκινήσει ελέγχους στο κύκλωμα φαρμάκων σε συνεργασία με τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων.
Η αποζημίωση εξακολουθεί να αποτελεί σημείο εμπλοκής. Παρά το αυξανόμενο ενδιαφέρον και τη χρήση, η Πορτογαλία εξακολουθεί να μην επιδοτεί τα ενέσιμα φάρμακα κατά της παχυσαρκίας και ολόκληρο το κόστος επιβαρύνει τους ιδιώτες – πολλοί παρακινούνται από την κουλτούρα των influencers και τις μεταμορφώσεις διασημοτήτων.
Ισπανία: Η αγορά σε εξέλιξη
Σύμφωνα με στοιχεία της εταιρείας συμβούλων IQVIA που δημοσιοποιήθηκαν στην El Confidencial Digital, στην ισπανική φαρμακευτική αγορά ο κύκλος εργασιών για τα φάρμακα απώλειας βάρους θα ξεπεράσει τα 484 εκατ. ευρώ το 2024 – μια αύξηση 65% από 293 εκατ. ευρώ το 2023. Οι μονάδες που πωλήθηκαν εκτοξεύτηκαν από 3,2 εκατομμύρια σε 4,8 εκατομμύρια, αντανακλώντας αύξηση του όγκου κατά περισσότερο από 50%.
Ωστόσο, παρά την αύξηση αυτή, η Διυπουργική Επιτροπή Τιμών Φαρμάκων και Προϊόντων Υγείας δεν παρακολουθεί δημοσίως τις δαπάνες ειδικά για τα φάρμακα κατά της παχυσαρκίας. Αυτό που είναι γνωστό είναι πως η συνολική λιανική φαρμακευτική δαπάνη της Ισπανίας ανέρχεται σε 412 ευρώ ανά κάτοικο, 21% κάτω από τον μέσο όρο της ΕΕ των 500 ευρώ, σύμφωνα με την έκθεση φαρμακευτικής δαπάνης του 2024.
Στην Ισπανία, οι τιμές για τα φάρμακα που αποζημιώνονται από το δημόσιο καθορίζονται από το υπουργείο Υγείας και τα φάρμακα κατά της παχυσαρκίας πρέπει να συνταγογραφούνται και να επιβλέπονται από ειδικούς. Αυτός ο ρυθμιστικός φραγμός αποσκοπεί στη διασφάλιση της κατάλληλης χρήσης – αλλά περιορίζει επίσης την πρόσβαση, ιδίως καθώς η δημόσια ζήτηση αυξάνεται ταχύτερα από ό,τι προσαρμόζεται η πολιτική.
Γερμανία: Αύξηση της ζήτησης, περιορισμένη πρόσβαση
Στη Γερμανία, η ζήτηση για φάρμακα για την απώλεια βάρους, όπως το Wegovy και το Mounjaro, αυξάνεται με ταχείς ρυθμούς, ωστόσο η δημόσια κάλυψη παραμένει περιορισμένη. Αυτά τα φάρμακα GLP-1 μπορεί να κοστίζουν έως και 300 ευρώ το μήνα και οι περισσότεροι άνθρωποι πληρώνουν αυτό το ποσό από την τσέπη τους.
Ο νόμος προβλέπει τον αποκλεισμό από το γερμανικό δημόσιο σύστημα ασφάλισης υγείας φαρμάκων που χρησιμοποιούνται αποκλειστικά για την απώλεια βάρους, κατατάσσοντάς τα στις “lifestyle” θεραπείες. Ωστόσο, οι εξαιρέσεις υπάρχουν. Στις αρχές του 2024, οι αρχές κατέστησαν το Wegovy επιλέξιμο για αποζημίωση, αλλά μόνο σε περιπτώσεις όπου η παχυσαρκία ενέχει σοβαρό καρδιαγγειακό κίνδυνο.
Παρά τους περιορισμούς αυτούς, η αγορά ανθεί. Οι πωλήσεις των φαρμάκων GLP-1 στη Γερμανία αναμένεται να υπερδιπλασιαστούν έως το 2030, φτάνοντας πάνω από 700 εκατομμύρια ευρώ. Με περισσότερο από τον μισό ενήλικο πληθυσμό υπέρβαρο, αυξάνεται η πίεση προς τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής για την επέκταση της πρόσβασης.
Προς το παρόν, η συζήτηση συνεχίζεται – ανάμεσα στο κόστος, τη δημόσια υγεία και το ποιος θα πρέπει να επωφεληθεί από αυτά τα ισχυρά νέα φάρμακα.
Πολωνία: εύκολη πρόσβαση μέσω τηλεϊατρικής
Ενώ ορισμένες χώρες περιορίζουν την πρόσβαση, η Πολωνία προσφέρει εκπληκτικά ανοικτή διαθεσιμότητα. Το Ozempic αποζημιώνεται για τους διαβητικούς ασθενείς (121,25 PLN / 28 € με έκπτωση), αλλά μπορεί επίσης να ληφθεί μέσω τηλεϊατρικής μετά από εξ αποστάσεως διαβούλευση – ακόμη και χωρίς διαβήτη, ανάλογα με την αξιολόγηση του γιατρού.
Η πλήρης τιμή του Ozempic είναι 404 PLN (94 €) και η ζήτηση είναι υψηλή, λόγω της αυξανόμενης ταύτισης του φαρμάκου ως γρήγορου δρόμου για την απώλεια βάρους.
Γαλλία και Ηνωμένο Βασίλειο: Ελεγχόμενη πορεία αποζημίωσης
Η Γαλλία έχει ξεκινήσει μια επίσημη επανεξέταση που θα μπορούσε να οδηγήσει σε επιστροφή χρημάτων για το Mounjaro σε περιορισμένες περιπτώσεις παχυσαρκίας, αλλά προς το παρόν, ούτε το Mounjaro ούτε το Wegovy καλύπτονται από το δημόσιο σύστημα.
Αντίθετα, το NHS του Ηνωμένου Βασιλείου καλύπτει και τα δύο φάρμακα, με την επιλεξιμότητα να περιορίζεται σε ασθενείς που παραπέμπονται σε εξειδικευμένες υπηρεσίες διαχείρισης βάρους. Το Wegovy έγινε διαθέσιμο μέσω του NHS το 2023 και το Mounjaro ακολούθησε με την εξάπλωση το 2024, στο πλαίσιο δομημένων προγραμμάτων.
Σε ολόκληρη την Ευρώπη, τα δημόσια συστήματα υγειονομικής περίθαλψης αντιμετωπίζουν ένα αυξανόμενο δίλημμα. Αρχικά σχεδιασμένα για τη διαχείριση χρόνιων ασθενειών όπως ο διαβήτης, τα συστήματα αυτά καταπονούνται τώρα από την αυξανόμενη ζήτηση για φάρμακα απώλειας βάρους όπως το Ozempic, το Wegovy και το Mounjaro.
Ενώ η παχυσαρκία αναγνωρίζεται ολοένα και περισσότερο ως χρόνια πάθηση, οι ρυθμιστικές πολιτικές και οι πολιτικές αποζημίωσης δυσκολεύονται να συμβαδίσουν. Αυτή η αναντιστοιχία έχει δημιουργήσει μια αυξανόμενη σκιώδη αγορά, όπου τα άτομα χωρίς επίσημη διάγνωση πληρώνουν από την τσέπη τους. Και η αγορά ορισμένων από αυτά τα φάρμακα είναι στην πραγματικότητα τόσο εύκολη όσο η αγορά ενός τσαγιού αποτοξίνωσης. Απλά πρέπει να πείτε ψέματα, να κάνετε κλικ και να πληρώσετε. Και μετά να προσεύχεστε ότι αυτό που έρχεται με το ταχυδρομείο είναι το αυθεντικό σκεύασμα.
ΠΗΓΗ: gr.euronews.com
