Περισσότεροι από 5.000 διαστημικοί δορυφόροι περιστρέφονται σήμερα σε χαμηλή τροχιά γύρω από τη Γη.
Μέχρι το 2040, ο αριθμός των δορυφόρων αυτών αναμένεται να υπερδεκαπλασιαστεί -να φτάσουν τις σχεδόν τις 60.000- κυρίως από τη Starlink του Ελον Μασκ και την κινεζική εταιρία Qianfan.
Το πρόβλημα είναι ότι τέτοιοι δορυφόροι έχουν διάρκεια ζωής περίπου πέντε χρόνια και συνήθως καίγονται ολοσχερώς στην ατμόσφαιρα. Το γεγονός αυτό δεν αποτελεί κίνδυνο μόνο για άλλα ιπτάμενα αντικείμενα, αλλά και για το κλίμα της Γης. Οι ερευνητές φοβούνται συνέπειες για την ατμόσφαιρα και το στρώμα του όζοντος.
Ο Θεσσαλονικιός Στέφανος Φασούλας, καθηγητής στο Ινστιτούτο Διαστημικών Συστημάτων στο Πανεπιστήμιο της Στουτγάρδης, εκφράζει τους φόβους του για τις επιπτώσεις των «διαστημικών σκουπιδιών» στο κλίμα. Όχι μόνο για την υπερθέρμανση της ατμόσφαιρας, αλλά και για ένα πιθανό, αντίθετο αποτέλεσμα, όπως λέει στην γερμανική Tagesschau: ένα φαινόμενο ψύξης. «Τα μικροσκοπικά μεταλλικά σωματίδια μειώνουν επίσης την ηλιακή ακτινοβολία. Απαιτούνται περαιτέρω μελέτες για να αποδειχθεί εάν ο κίνδυνος της υπερθέρμανσης υπερτερεί των κινδύνων ψύξης», λέει ο καθηγητής Φασούλας.
Ο καθηγητής Φασούλας γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1964 και σπούδασε Αεροδιαστημική Μηχανική στο Πανεπιστήμιο της Στουτγάρδης. Από το 1999, ο Στέφανος Φασούλας ήταν Καθηγητής Διαστημικών Συστημάτων στο Ινστιτούτο Αεροδιαστημικής Μηχανικής της Δρέσδης και στη συνέχεια διετέλεσε διευθυντής του ινστιτούτου. Από το 2010 είναι καθηγητής στην έδρα Τεχνολογίας Διαστημικών Μεταφορών, στο Ινστιτούτο Διαστημικών Συστημάτων του Πανεπιστημίου της Στουτγάρδης.
Εκπαιδεύει τους αστροναύτες
Οι υποψήφιοι αστροναύτες του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος πραγματοποιούν μάλιστα τη βασική τους εκπαίδευση στη διαστημική τεχνολογία στο ινστιτούτο του καθηγητή Φασούλα. Στο μονοετές πρόγραμμα κατάρτισης, οι υποψήφιοι αστροναύτες αποκτούν ένα διεθνώς συμφωνημένο επίπεδο γνώσεων σε ένα ευρύ φάσμα τομέων. «Είμαστε πολύ περήφανοι που συμβάλαμε για άλλη μια φορά στη βασική εκπαίδευση των αστροναυτών της ESA», λέει ο καθηγητής Στέφανος Φασούλας, εκ των σημαντικότερων Ευρωπαίων επιστημόνων στη διαστημική τεχνολογία.
Σε ό,τι αφορά τα «διαστημικά σκουπίδια», ο στόχος της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Διαστήματος (ESA), αλλά και της NASA είναι οι παροπλισμένοι δορυφόροι να καούν όσο το δυνατόν πληρέστερα στην ατμόσφαιρα στο τέλος της ζωής τους, προκειμένου να μειωθούν τα διαστημικά σκουπίδια. Το Ινστιτούτο Διαστημικών Συστημάτων της Στουτγάρδης, όπου εργάζεται ο Στέφανος Φασούλας, ερευνά τώρα έναν νέο τρόπο κατασκευής διαστημοπλοίων που δεν καίγονται αλλά επιστρέφουν αναλλοίωτοι στη Γη. Για να ανακυκλωθούν, για παράδειγμα.
«Συγκεκριμένα, το ερώτημα που πρέπει να διευκρινιστεί είναι πώς ο απορριφθείς δορυφόρος μπορεί να φτάσει στη Γη με ασφάλεια και ελεγχόμενο τρόπο», λέει ο Στέφανος Φασούλας. «Σε κάθε περίπτωση, όλοι οι φορείς που εκτοξεύουν δορυφόρους στο διάστημα θα πρέπει να υποχρεούνται να απορρίπτουν τα διαστημικά τους απόβλητα με τρόπο φιλικό προς το περιβάλλον και την ατμόσφαιρα», προσθέτει.
Κίνδυνος για τη στιβάδα του όζοντος
Μια επίδραση της καύσης των διαστημικών σκουπιδιών, είναι η απειλή για τη στιβάδα του όζοντος. Μια αμερικανική ερευνητική ομάδα από το περιβαλλοντικό ινστιτούτο CIRES, με επικεφαλής τον χημικό Κρίστοφερ Μαλόνεϊ, χρησιμοποίησε, μάλιστα, μοντέλα για να εξετάσει τι θα μπορούσε να συμβεί εάν οι διαστημικοί δορυφόροι καίγονται καθημερινά στο μέλλον. Το αλουμίνιο, το οποίο αποτελεί περίπου το 40% του διαστημικού σκάφους, παίζει ιδιαίτερο ρόλο. Αποσυντίθεται σε μικροσκοπικά σωματίδια και αέρια. Πόσο μεγάλη θα είναι η ποσότητα των νεφών αλουμινίου στην ανώτερη και μέση ατμόσφαιρα; Το αποτέλεσμα είναι τρομακτικό: εκτιμάται ότι από το 2040 και μετά θα απελευθερώνονται ετησίως 10.000 τόνοι οξειδίου του αργιλίου. Οι ερευνητές καταλήγουν σε αυτόν τον αριθμό επειδή υποθέτουν ότι περίπου 3.000 δορυφόροι παροπλίζονται κάθε χρόνο.
Ο «δολοφόνος» του όζοντος
Το οξείδιο του αργιλίου είναι γνωστό «δολοφόνος του όζοντος». Αυτό που είναι ιδιαίτερα δύσκολο είναι ότι τα υπολείμματα των δορυφόρων προφανώς φτάνουν στο στρώμα του όζοντος μόνο μετά από μια χρονική καθυστέρηση έως και 30 ετών και επιτίθενται στο προστατευτικό στρώμα. «Το στρατοσφαιρικό αλουμίνιο συνδυάζεται με οξυγόνο για να σχηματίσει οξείδιο του αργιλίου. Τα μεταλλικά αερολύματα και άλλα σωματίδια πιθανότατα θα κυκλοφορούν στη στρατόσφαιρα για αρκετά χρόνια», σύμφωνα με την αμερικανική ερευνητική ομάδα. Η υπερβολική ποσότητα οξειδίου του αργιλίου θα μπορούσε στη συνέχεια να προκαλέσει θέρμανση της μεσαίας ατμόσφαιρας στους πόλους της Γης κατά 1,5 βαθμούς.
«Ακόμη και σε ακατέργαστο επίπεδο, υπάρχει πιθανότητα αυτά τα υπολειμματικά αερολύματα να επηρεάσουν τις διεργασίες στη στρατόσφαιρα και τη μεσόσφαιρα – είτε μέσω της θέρμανσης είτε μέσω αλλαγών στην κυκλοφορία του αέρα», λέει ο καθηγητής Μαλόνεϊ. Η θεωρία είναι ότι η υπέρυθρη ακτινοβολία της Γης απορροφάται πιο έντονα από τα μικροσκοπικά μεταλλικά σωματίδια. Αυτό οδηγεί σε μεγαλύτερη υπερθέρμανση του πλανήτη. Επιπλέον, η αύξηση της θερμοκρασίας θα μπορούσε να οδηγήσει σε μείωση της ταχύτητας των ανέμων στο Νότιο Ημισφαίριο.
ΠΗΓΗ: naftemporiki.gr
