Μετά από δεκαετίες αποστροφής και πολιτικών ταμπού, η πυρηνική ενέργεια επιστρέφει εντυπωσιακά στον ευρωπαϊκό διάλογο — όχι ως επιλογή ανάγκης, αλλά ως εργαλείο στρατηγικής αυτονομίας.
Μόνο τις τελευταίες εβδομάδες, η Δανία ανακοίνωσε ότι θα επανεξετάσει την 40ετή απαγόρευση της πυρηνικής ενέργειας στο πλαίσιο μιας ριζικής πολιτικής στροφής, η Ισπανία φέρεται να δηλώνει διατεθειμένη να αναθεωρήσει το σχέδιο απόσυρσης των πυρηνικών της σταθμών, ενώ η Γερμανία εγκαταλείπει τη διαχρονική αντίθεσή της στην ατομική ενέργεια.
Η στροφή των Ευρωπαίων στην πυρηνική ενέργεια αποκαλύπτει τις προσπάθειες κρατών μελών να διαφοροποιήσουν το ενεργειακό τους μείγμα, αναζητώντας πιο αποδοτικούς δρόμους για την απεξάρτηση από ορυκτά καύσιμα. Η ανερχόμενη αυτή τάση φαίνεται να συνδέεται – τουλάχιστον εν μέρει – με το αυξανόμενο κόστος που φέρουν οι τεχνολογίες ανανεώσιμων πηγών, ιδίως τα φωτοβολταϊκά και οι ανεμογεννήτριες.
Η Δανία ξεκίνησε μελέτη
«Η ηλιακή και η αιολική ενέργεια παραμένουν οι φθηνότεροι και ταχύτεροι τρόποι για την πράσινη μετάβαση, και αυτή είναι η κύρια προτεραιότητά μας. Όμως πρέπει να δούμε αν οι νέες πυρηνικές τεχνολογίες μπορούν να λειτουργήσουν συμπληρωματικά», δηλώνει μέσω email στο CNBC ο υπουργός Κλίματος και Ενέργειας της Δανίας, Λαρς Άαγκααρντ.
Η κυβέρνηση της Δανίας, που απαγόρευσε τη χρήση πυρηνικής ενέργειας το 1985, ανακοίνωσε στα μέσα Μαΐου ότι θα ξεκινήσει σοβαρή μελέτη για τις δυνατότητες και τους κινδύνους των νέων πυρηνικών τεχνολογιών, όπως οι μικροί αρθρωτοί αντιδραστήρες (SMRs), οι οποίοι ενδέχεται να λειτουργήσουν επικουρικά προς την ηλιακή και την αιολική ενέργεια.
«Δεν διαθέτουμε εμπειρία με την πυρηνική ενέργεια, ούτε τις γνώσεις για την ασφάλεια και τη διαχείριση αποβλήτων. Πρέπει να ξεκινήσουμε μια σοβαρή ανάλυση – όχι για να αντικαταστήσουμε τον άνεμο και τον ήλιο, αλλά για να δούμε αν η νέα πυρηνική τεχνολογία μπορεί να συμπληρώσει το ενεργειακό μας σύστημα στο μέλλον», προσθέτει ο Άαγκααρντ.
Ο Γκέοργκ Ζάκμαν, ανώτερος ερευνητής στο think tank Bruegel των Βρυξελλών, δηλώνει από την πλευρά του ότι η πυρηνική ενέργεια παραμένει η πιο διχαστική τεχνολογία παραγωγής ηλεκτρισμού στην Ευρώπη. «Η αναγέννηση της πυρηνικής ενέργειας στον πολιτικό λόγο είναι κάπως έκπληξη, δεδομένου ότι το κόστος των ανταγωνιστικών τεχνολογιών, όπως τα νέα αιολικά και φωτοβολταϊκά, έχει μειωθεί πάνω από 80%, ενώ το κόστος των πυρηνικών έχει αυξηθεί», λέει ο Ζάκμαν.
Επισημαίνει όμως ότι το λεγόμενο «κρυφό κόστος» εξισορρόπησης και μεταφοράς του ηλεκτρισμού από τις ΑΠΕ αυξάνεται όσο μεγαλώνει το μερίδιο του ήλιου και του ανέμου στην παραγωγή.
Η Ισπανία το ξανασκέφτεται
Η Ισπανία, που θεωρείται ιστορικά κατά της πυρηνικής ενέργειας, έδειξε πρόσφατα ότι δεν αποκλείει εντελώς την πιθανότητα επέκτασης λειτουργίας των αντιδραστήρων της. Όπως μετέδωσε το Bloomberg, η υπουργός Οικολογικής Μετάβασης Σάρα Άαγκσεν δήλωσε πως, αν και το σχέδιο απόσυρσης των αντιδραστήρων ως το 2035 παραμένει, δεν αποκλείεται να επανεξεταστεί.
Οι δηλώσεις της έγιναν στον απόηχο μιας μαζικής διακοπής ρεύματος που έπληξε την Ισπανία, την Πορτογαλία και τη νότια Γαλλία, προκαλώντας πολιτικές εντάσεις και διαξιφισμούς για την ευθύνη του πράσινου ενεργειακού μείγματος. Παρά τις αιτιάσεις εξωτερικών παρατηρητών ότι η υψηλή εξάρτηση από τον ήλιο και τον άνεμο μπορεί να έπαιξε ρόλο, ο πρωθυπουργός Πέδρο Σάντσεθ και ο διαχειριστής του δικτύου (REE) διέψευσαν ότι οι ΑΠΕ προκάλεσαν το blackout.
«Η συζήτηση αν προτιμάμε πυρηνικά ή ΑΠΕ, τελικά βοηθά το φυσικό αέριο – το οποίο συνεχίζουμε να καίμε όσο δεν επενδύουμε μαζικά σε καθαρή ηλεκτροπαραγωγή», τονίζει ο Ζάκμαν στο CNBC.
Η Γερμανία αφήνει πίσω το αντιπυρηνικό δόγμα
Η Γερμανία, η οποία έκλεισε τους τελευταίους τρεις πυρηνικούς σταθμούς της το 2023, φέρεται να άρει την αντίθεσή της στην πυρηνική ενέργεια σε επίπεδο ευρωπαϊκής νομοθεσίας.
Σύμφωνα με δημοσίευμα των Financial Times στις 19 Μαΐου, η νέα κυβέρνηση υπό τον καγκελάριο Φρίντριχ Μερτς φέρεται να στηρίζει πλέον τις γαλλικές προσπάθειες για την αναγνώριση της πυρηνικής ενέργειας ως ισότιμης των ΑΠΕ στο ευρωπαϊκό ρυθμιστικό πλαίσιο.
Η αλλαγή αυτή σηματοδοτεί προσέγγιση Παρισιού–Βερολίνου σε ένα θέμα που για χρόνια αποτελούσε σημείο τριβής. Εκπρόσωποι των δύο κυβερνήσεων δεν ήταν διαθέσιμοι για σχόλια.
Το φυσικό αέριο επωφελείται από τη διστακτικότητα
Θα πρέπει να εξηγήσουμε ότι η πυρηνική ενέργεια είναι από τις πλέον «καθαρές» μορφές ενέργειας, αφού δεν εκπέμπει διοξείδιο του άνθρακα. Οι υποστηρικτές της θεωρούν ότι μπορεί να συμβάλει σημαντικά στη μείωση των εκπομπών και της εξάρτησης από ορυκτά καύσιμα. Οι επικριτές θυμίζουν ότι το κόστος ενός ατυχήματος θα ήταν τεράστιο από κάθε άποψη.
Ο Ζάκμαν σημειώνει ότι η δυνατότητα παλαιών πυρηνικών σταθμών να λειτουργούν πολύ πέραν του προσδόκιμου χρόνου ζωής τους, καθώς και η ελπίδα –αν και εξαιρετικά αβέβαιη– πως οι νέοι μικροί αντιδραστήρες μπορεί να είναι οικονομικοί, «αιχμαλωτίζουν τη φαντασία πολιτικών και βιομηχανίας».
Στην πράξη, όμως, οι νέοι πυρηνικοί σταθμοί θα παραμείνουν δύσκολο να χρηματοδοτηθούν και θα αρχίσουν να αποδίδουν, αν ποτέ γίνει αυτό, μετά από δεκαετίες.
Όσο αυτή η αβεβαιότητα διαρκεί, η έλλειψη επαρκών επενδύσεων σε ΑΠΕ επιτρέπει στο φυσικό αέριο να διατηρεί την κυριαρχία του.
Τι δείχνουν οι αριθμοί
Σύμφωνα με στοιχεία του ενεργειακού think tank Ember, το ευρωπαϊκό ηλεκτρικό σύστημα συνέχισε τη γρήγορη στροφή προς τις ΑΠΕ στο πρώτο εξάμηνο του περασμένου έτους.
Η παραγωγή από αιολικά πάρκα και φωτοβολταϊκά έφτασε σε ιστορικά υψηλά επίπεδα, καλύπτοντας το 30% της ηλεκτροπαραγωγής της ΕΕ και ξεπερνώντας για πρώτη φορά τα ορυκτά καύσιμα.
Ταυτόχρονα, η πυρηνική παραγωγή αυξήθηκε κατά 3,1% στο ίδιο διάστημα — μια ένδειξη ότι επιστρέφει σταδιακά στο επίκεντρο της ευρωπαϊκής ενεργειακής στρατηγικής.
ΠΗΓΗ: naftemporiki.gr
