Νέες πρακτικές διαχείρισης φρούτων από το χωράφι μέχρι το ψυγείο μας με τη συμμετοχή ερευνητών από το Μετσόβιο και το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών
Είναι το αγαπημένο φρούτο μικρών και μεγάλων. Οταν στολίζει τούρτες, όλοι θέλουν να την αρπάξουν, ενώ, ακόμη και αποξηραμένη, παραμένει νόστιμο σνακ που τρώγεται σκέτο ή σε γάλα και γιαούρτι. Επιπλέον, είναι πλούσια σε βιταμίνες και ιχνοστοιχεία, όπως βιταμίνη C, φυλλικό οξύ, μαγγάνιο και κάλιο, ενώ από την άλλη έχει πολύ μικρή περιεκτικότητα σε λίπος. Η φράουλα –περί αυτής ο λόγος– έχει, όμως, δύο βασικά μειονεκτήματα: είναι πολύ ευαίσθητη σε ζιζάνια, έντομα και θερμοκρασία και γι’ αυτό τη «βομβαρδίζουν» με λιπάσματα, ορμόνες και φυτοφάρμακα, και έχει μικρή διάρκεια ζωής, αφού μόλις μετά 4-5 ημέρες στο ψυγείο χαλάει. Αρκετοί διαλέγουν τις βιολογικές, τουλάχιστον για να έχουν ένα προϊόν λιγότερο επιβαρυμένο με αζωτούχα και φωσφορούχα λιπάσματα, αλλά πρώτον, είναι σχετικά δυσεύρετες, δεύτερον, κοστίζουν από 10 έως και 13 ευρώ/κιλό, τιμή υπερδιπλάσια από αυτή που έχουν οι συμβατικές φράουλες.
Η λύση στον υπερδιπλασιασμό της διάρκειας ζωής της φράουλας έτσι ώστε να «επιβιώνει» χωρίς να μουχλιάζει στο ψυγείο ακόμη και δέκα ημέρες είναι τα… μικροφύκη. Ο ψεκασμός των μούρων με βρώσιμη επικάλυψη από μικροφύκη, η οποία μοιάζει με αόρατη μεμβράνη, έχει ως αποτέλεσμα να διατηρούνται τα αντιοξειδωτικά τους στοιχεία και να αποφεύγεται η γρήγορη εμφάνιση μούχλας και η ανάπτυξη μυκοτοξινών. Τούτο ευνοεί τόσο τον καταναλωτή όσο και τους παραγωγούς φράουλας, δεδομένου μάλιστα ότι η χώρα συγκαταλέγεται στους είκοσι μεγαλύτερους παραγωγούς φράουλας στον κόσμο –περίπου 99.000 τόνοι ετησίως– με πάνω από το 80% της εγχώριας παραγωγής να εξάγεται. «Τα μικροφύκη είναι αυτότροφοι μικροοργανισμοί, δεν θέλουν δηλαδή κάποια ιδιαίτερη τροφή. Επίσης, καταναλώνουν πολύ διοξείδιο του άνθρακα, γεγονός που συμβάλλει περαιτέρω στη μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος», εξηγεί στην «Κ» η κ. Αγγελική Ξυδερού Μαλεφάκη, βιοτεχνολόγος και υποψήφια διδάκτωρ χημικής μηχανικής στο Πανεπιστήμιο του Χάντερσφιλντ στο Ηνωμένο Βασίλειο, ένα από τα πιο γνωστά ερευνητικά πανεπιστήμια που συμμετέχει στο πρόγραμμα «FRIETS».
Το «FRIETS» χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ενωση στο πλαίσιο του προγράμματος «Horizon 2020» και συμμετέχουν σε αυτό πανεπιστήμια από την Ελλάδα (το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο και το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών) και τέσσερις ακόμη χώρες (Κύπρος, Μάλτα, Ρουμανία και Ηνωμένο Βασίλειο), κάτι που έχει μεταξύ άλλων ως συνέπεια να προάγεται η συνέργεια μεταξύ ερευνητικών φορέων με την εκατέρωθεν μεταφορά τεχνογνωσίας, η οποία επιτυγχάνεται μέσω ενός εντατικού σχεδιασμού ανταλλαγής ερευνητών.
Στο πλαίσιο του «FRIETS» αναπτύχθηκαν πρακτικές για τη διαχείριση της φράουλας και της ευρύτερης οικογένειας των μούρων (βατόμουρα, σμέουρα, μύρτιλα κ.ά.) από τη στιγμή που βρίσκονται στο χωράφι, μέσω της χρήσης γεωργίας ακριβείας (αισθητήρες υγρασίας, χρήση drones κ.ά.) μέχρι τη στιγμή που είναι στο ψυγείο μας ή στο ντουλάπι μας, πρακτικές που έχουν ως συνέπεια την επέκταση του κύκλου ζωής των φρούτων, τη διατήρηση ή ακόμη και την ενίσχυση των θρεπτικών τους συστατικών, τη μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος, τον περιορισμό της χρήσης ζάχαρης από τη βιομηχανία και τη δυνατότητα πραγματοποίησης ακόμη μεγαλύτερων εξαγωγών από αυτές που ήδη πραγματοποιεί η Ελλάδα.
Στο πλαίσιο του προγράμματος, δόθηκε λύση και στον γρίφο της παραγωγής σνακ από αποξηραμένα φρούτα χωρίς την προσθήκη ζάχαρης, η οποία χρησιμοποιείται για τη συντήρησή τους.
Στη λογική που διέπει το πρόγραμμα και θεωρείται ότι αποτελεί τη λύση στην εξάντληση των φυσικών πόρων και της προστασίας του περιβάλλοντος, στη λογική του «τίποτα δεν πηγαίνει χαμένο», στις βρώσιμες επικαλύψεις χρησιμοποιούνται επίσης εκχυλίσεις που προέκυψαν από τα παραπροϊόντα των καλλιεργούμενων φρούτων, αλλά και από φύλλα ελιάς, κάτι που είχε ως συνέπεια τα προϊόντα να διατηρούν ή ακόμη και να έχουν πιο ενισχυμένα τα αντιοξειδωτικά τους συστατικά και τις χρήσιμες για τον οργανισμό φαινόλες.
Το πρόγραμμα δίνει λύση και στον γρίφο της παραγωγής σνακ από αποξηραμένα φρούτα χωρίς την προσθήκη ζάχαρης, η οποία χρησιμοποιείται κατά κόρον για τη συντήρηση των προϊόντων αυτών. Εφαρμόζοντας την τεχνική της λυοφιλίωσης (άσκηση μεγάλης πίεσης και χαμηλής θερμοκρασίας), επιτυγχάνεται η αφυδάτωση των φρούτων, τα οποία στη συνέχεια μπορούν να συσκευαστούν και να πωληθούν ως σνακ χωρίς προσθήκη ζάχαρης και με διάρκεια ζωής πολλά χρόνια. Δεν είναι τυχαίο ότι συντονίστρια του «FRIETS» είναι η εταιρεία παραγωγής τροφίμων Rezos Brands με εργοστάσια στην Πάτρα και τη Σερβία, όπου μάλιστα αναμένεται να ξεκινήσει την παραγωγή των αποξηραμένων φρούτων και όχι μόνο. Αλλη μέθοδος που αναπτύσσεται είναι η αφυδάτωση μέσω ώσμωσης για την οποία χρησιμοποιείται συμπύκνωμα από χυμό μήλου και το προϊόν κρατάει το 20% της υγρασίας του. Μάλιστα υπάρχουν σκέψεις ώστε το υγρό από την ωσμωτική αφυδάτωση να μπορεί να καταναλωθεί στη συνέχεια ως συμπυκνωμένος χυμός μήλου, ενισχυμένος με τις φαινόλες των μούρων, στη λογική επίσης του «τίποτα δεν πάει χαμένο».
Πανεπιστήμια από την Ελλάδα και ακόμη τέσσερις χώρες συμμετέχουν στο ευρωπαϊκό πρόγραμμα «FRIETS» — Συντονίνστρια είναι η εταιρεία Rezos Brands με εργοστάσια στην Πάτρα και τη Σερβία.
Σε μια χώρα όπου κατά καιρούς έχει δαιμονοποιηθεί η συνεργασία των πανεπιστημίων με επιχειρήσεις, το εν λόγω παράδειγμα διαφέρει. «Η συνεργασία με εταιρείες μάς βοηθάει να παρέχουμε στους φοιτητές μας εστιασμένη έρευνα και όχι έρευνα για την έρευνα. Εμείς είμαστε ένα ίδρυμα που φτιάχνει μηχανικούς, οι απόφοιτοι θα πάνε αύριο να δουλέψουν σε εταιρείες. Θα πρέπει να ξέρουν τις τεχνολογίες που απαιτεί η σύγχρονη βιομηχανία τροφίμων, ποιες είναι οι τάσεις, έτσι ώστε να είναι έτοιμοι και να ενισχύσουν ακόμη περισσότερο τη βιομηχανία. Στην αρχή πηγαίναμε εμείς πόρτα πόρτα. Γίναμε πιο εξωστρεφείς και είναι οι ίδιες οι εταιρείες που έρχονται τώρα σε εμάς για να τις βοηθήσουμε», τονίζει στην «Κ» η κ. Σοφία Παπαδάκη, μεταδιδακτορική ερευνήτρια στο Εργαστήριο Φυσικών Διεργασιών της Σχολής Χημικών Μηχανικών του ΕΜΠ.
Πηγή:kathimerini.gr
