Home Περιβάλλον Τουρκία: Η επιστήμη πίσω από την καταστροφή

Τουρκία: Η επιστήμη πίσω από την καταστροφή

Ο εξαιρετικά ισχυρός σεισμός στην Τουρκία μεγέθους 7.8 Ρίχτερ άφησε εκατοντάδες νεκρούς και χιλιάδες τραυματίες, ενώ ακολούθησε και ένας εξίσου ισχυρός μετασεισμός 7.5 Ρίχτερ περίπου 12 ώρες αργότερα για να αποτελειώσει ό,τι έμεινε όρθιο και να θέσει σε κίνδυνο τις ζωές των σωστικών συνεργείων, ενώ η λίστα των νεκρών ως τώρα έχει ανέλθει σε 2.000 άτομα.

Τα σεισμικά κύματα ανιχνεύθηκαν σε όλο τον κόσμο, ακόμα και από σεισμογράφους στις ΗΠΑ. Ο λόγος ο οποίος σημειώθηκε ένας τόσο ισχυρός σεισμός σε αυτό το σημείο της νοτιοανατολικής Τουρκίας κοντά στα σύνορα με τη Συρία, έχει επιστημονική εξήγηση, την οποία προσφέρει η καθηγήτρια γεωλογικών επιστημών Jenny Jenkins, του Durham University.

Η συγκεκριμένη περιοχή βρίσκεται εκεί που διασταυρώνονται όχι δύο αλλά τρεις τεκτονικές πλάκες. Της Ανατολίας, της Αραβίας και της Αφρικής. Η πλάκα της Αραβίας κινείται βόρεια προς την Ευρώπη, “σπρώχνοντας” την πλάκα της Ανατολίας προς τα δυτικά. Η κίνηση των πλακών δημιουργεί πίεση σε ζώνες ρηγμάτων και η ξαφνική αποσυμπίεση αυτής της πίεσης προκαλεί τους σεισμούς. Ο συγκεκριμένος σεισμός μάλλον έλαβε χώρα σε ένα από τα μεγάλα ρήγματα μεταξύ των δύο πλακών.

Παρόλο που η περιοχή μαστίζεται συχνά από σεισμούς, αυτός ξεπέρασε κάθε προηγούμενο. Η Γεωλογική Υπηρεσία των ΗΠΑ τόνισε πως μόνο τρεις σεισμοί μεγαλύτεροι από 6 Ρίχτερ έχουν λάβει χώρα σε ακτίνα 250 χιλιομέτρων από το σημείο τα τελευταία 50 χρόνια. Και επειδή η κλίμακα των Ρίχτερ είναι λογαριθμική, ο τωρινός σεισμός των 7.8 Ρίχτερ απελευθέρωσε τη διπλάσια ενέργεια από τον προηγούμενο καταγεγραμμένο σεισμό των 7.4 Ρίχτερ. Σε σχέση μάλιστα με τους τυπικούς σεισμούς που λαμβάνουν χώρα στην περιοχή και είναι στα 5 Ρίχτερ, ο σεισμός των 7.8 Ρίχτερ απελευθέρωσε 6.000 φορές περισσότερη ενέργεια.

 

Συνήθως τείνουμε να θεωρούμε τους σεισμούς ως κάτι που προέρχεται από ένα συγκεκριμένο σημείο, το επίκεντρο. Στην πραγματικότητα προκαλούνται από την κίνηση σε όλη την περιοχή του ρήγματος. Όσο μεγαλύτερος ο σεισμός, τόσο μεγαλύτερη και η περιοχή του ρήγματος που μετακινήθηκε. Για έναν σεισμό 7.8 Ρίχτερ, πιθανώς να υπήρξε κίνηση 190 χιλιομέτρων σε μήκος και 25 χιλιομέτρων σε πλάτος. Ο σεισμός προκάλεσε υλικές ζημιές σε απόσταση 80 χιλιομέτρων βορειοανατολικά των ορίων των τεκτονικών πλακών, ενώ έγινε και αισθητός ακόμα και στην Άγκυρα (815 χιλιόμετρα), στην Βαγδάτη (800 χιλιόμετρα) και στο Κάιρο (950 χιλιόμετρα).

Οι μετασεισμοί έρχονται να διορθώσουν τις αλλαγές στην πίεση των τεκτονικών πλακών και μπορούν να συνεχίσουν μήνες ή και χρόνια μετά το σεισμό. Μέσα σε 11 λεπτά από το μεγάλο σεισμό, η νοτιοανατολική Τουρκία χτυπήθηκε από δύο μετασεισμούς 6 και 6.7 Ρίχτερ, ενώ 12 ώρες αργότερα ήρθε ένας 7.5 Ρίχτερ, πιο βόρεια αλλά κοντά στο ρήγμα Surgu. Τεχνικά είναι αρκετά ισχυρός για να θεωρηθεί ξεχωριστός σεισμός, ωστόσο θεωρείται πως προκλήθηκε από τον πρώτο σεισμό. Θα παράγει όμως και τη δική του σειρά μετασεισμών.