Σε συνέχεια δημοσιεύματος που αναφέρεται σε πιθανή προστατευτική δράση της νικοτίνης από τον κορωνοϊό, το οποίο αναπαράχθηκε από μερίδα τηλεοπτικών σταθμών, η Αρχή Αντιμετώπισης Εξαρτήσεων Κύπρου (ΑΑΕΚ), επιθυμεί να δηλώσει τα πιο κάτω:
Αναντίρρητα το κάπνισμα αποτελεί το υπ΄ αριθμό 1 πρόβλημα δημόσιας υγείας διεθνώς με καταγεγραμμένους θανάτους πέραν των 8.000.000 παγκόσμια κάθε χρόνο, οι οποίοι μπορούν να προληφθούν. Σε παγκόσμια βάση, οι άντρες καπνιστές χάνουν 13.2 έτη από την ζωή τους, και οι γυναίκες καπνιστές χάνουν 14.5 έτη. Τουλάχιστον το ήμισυ των καπνιστών παγκοσμίως πεθαίνουν νωρίς λόγω του καπνίσματος. Σε ευρωπαϊκό επίπεδο η συχνότητα των καπνιστών είναι 1:3, ενώ υπολογίζεται ότι 650,000 ευρωπαίοι πολίτες χάνουν τη ζωή τους ετησίως εξαιτίας του καπνίσματος.
Επιπλέον, το κάπνισμα, σε όλες του τις μορφές, επηρεάζει σοβαρά το καρδιαγγειακό και το αναπνευστικό σύστημα (WHO, 2012; 2018). Ο ιός COVID-19 μπορεί να προκαλέσει βλάβες στα ίδια συστήματα και η ζημιά που προκαλείται στους πνεύμονες, λόγω του καπνίσματος, καθιστά όσους έχουν ασθενήσει από τον ιό COVID-19 πιο επιρρεπείς σε βακτηριδιακές και ιογενείς λοιμώξεις των πνευμόνων (Guan et al., 2020). Ερευνητικά δεδομένα από την Κίνα, όπου ξεκίνησε η πανδημία, έδειξαν ότι τα άτομα με προβλήματα υγείας σε αυτά τα δύο συστήματα, που προκαλούνται από τη χρήση καπνού διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο εμφάνισης σοβαρών συμπτωμάτων του ιού COVID-19 (Lawrence et al., 2019).
Πρόσφατα ερευνητικά δεδομένα, ανεξάρτητων ερευνητών, οι οποίοι, αξίζει να σημειωθεί ότι, δεν έχουν κάποιο οικονομικό συμφέρον ή εξάρτηση, ούτε έχουν λάβει χρηματοδότηση από καπνοβιομηχανίες, αναφέρουν τα πιο κάτω:
Μεταξύ των ατόμων που είχαν μολυνθεί με COVID-19 και πέθαναν, το 9% ήταν καπνιστές σε σύγκριση με το 4% εκείνων που επέζησαν (Zhou et al., 2020).
Μεταξύ των σοβαρών περιπτώσεων ασθενών με COVID-19, το 3,4% ήταν καπνιστές και το 6,9% ήταν πρώην καπνιστές, σε αντίθεση με τις ελαφρές περιπτώσεις όπου κανένας ασθενής ήταν καπνιστής και το 3,7% ήταν πρώην καπνιστές (Zhang et al., 2020).
Σε πληθυσμιακή μελέτη με 1099 ασθενείς με COVID-19 διαπιστώθηκε ότι μεταξύ των ασθενών με σοβαρά συμπτώματα, το 16,9% ήταν τρέχοντες καπνιστές και το 5,2% ήταν πρώην καπνιστές, σε αντίθεση με τους ασθενείς με ελαφρά συμπτώματα όπου το 11,8% ήταν τρέχοντες καπνιστές και το 1,3% ήταν πρώην καπνιστές. Στην ομάδα ασθενών που είτε χρειάζονταν μηχανική υποστήριξη, είτε εισαγωγή σε ΜΕΘ ή πέθαναν, το 25,5% ήταν καπνιστές και το 7,6% ήταν πρώην καπνιστές (Guan et al., 2020).
Μεταξύ των ασθενών με σοβαρά συμπτώματα, το 16,9% ήταν καπνιστές και το 5,2% ήταν πρώην καπνιστές, ενώ η ύπαρξη ιστορικού καπνίσματος ήταν παράγοντας κινδύνου εξέλιξης της νόσου (Liu et al., 2020).
Τέλος, μια συστηματική ανασκόπηση των παραπάνω μελετών για το COVID-19, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι οι καπνιστές έχουν 2,4 φορές περισσότερες πιθανότητες να εισαχθούν σε ΜΕΘ, ή/και να χρειαστούν μηχανική υποστήριξη ή έχουν αυξημένες πιθανότητες θνησιμότητας σε σύγκριση με τους μη καπνιστές (Vardavas & Nikitara, 2020).
Στα πιο πάνω μπορεί να προστεθεί η ανακοίνωση της Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων του Υπουργείου Υγείας για το Κάπνισμα στην Ελλάδα, που εκτιμά ότι η πανδημία του νοσήματος από τον νέο κορωνοϊό αναδεικνύει για πρώτη φορά το κάπνισμα ως άμεση απειλή της ανθρώπινης ζωής και της Δημόσιας Υγείας, καθώς και οι διαπιστώσεις του European Network for Smoking and Tobacco Prevention (ENSP), στο οποίο η ΑΑΕΚ συμμετέχει ως πλήρες μέλος από τον Ιανουάριο του 2020.
Εν κατακλείδι, θα πρέπει να τονιστεί ότι άρθρα τα οποία άμεσα ή έμμεσα στηρίζουν την προσπάθεια αποσύνδεσης του καπνού με την πανδημία του COVID-19, στηρίζονται κυρίως σε υποθέσεις, οι οποίες δεν έχουν ακόμη τεκμηριωθεί. Επιπλέον, τυχόν διασύνδεση των συγγραφέων κάθε άρθρου με την καπνοβιομηχανία θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη.
Συνεπώς, τα οποιαδήποτε συμπεράσματα για τη σχέση του καπνίσματος με τον ιό COVID-19, είναι ακόμη πρώιμα. Παράλληλα θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη όλα τα διαθέσιμα δεδομένα και τυχόν δημοσιεύσεις δεν θα πρέπει να παρακινούν άμεσα ή έμμεσα σε συμπεριφορές που αποδεδειγμένα επιφέρουν βλάβη στον τομέα της υγείας.
