Το να αφήνεται κανείς σε μια βρισιά την ώρα της έντασης δεν λειτουργεί μόνο ως βαλβίδα εκτόνωσης. Σύμφωνα με νέα επιστημονική έρευνα, μπορεί να προσφέρει και κάτι παραπάνω: μια απροσδόκητη ώθηση στη σωματική απόδοση, βοηθώντας τους ανθρώπους να ξεπερνούν τις αναστολές τους και να πιέζουν τον εαυτό τους περισσότερο.
Όπως εξηγεί ο Ρίτσαρντ Στίβενς από το Πανεπιστήμιο Κιλ στη Βρετανία, ένας από τους ερευνητές της μελέτης που δημοσιεύτηκε στο American Psychologist, πολλοί άνθρωποι δεν αξιοποιούν πλήρως τις δυνατότητές τους, είτε από αυτοσυγκράτηση είτε από άτυπους κοινωνικούς φραγμούς. «Το βρίσιμο φαίνεται να λειτουργεί σαν διακόπτης συγκέντρωσης και αυτοπεποίθησης», σημειώνει.
Δεν είναι η πρώτη φορά που ο Στίβενς και άλλοι ψυχολόγοι καταγράφουν αυτό το φαινόμενο. Προηγούμενες έρευνες έχουν δείξει ότι η χρήση βωμολοχιών μπορεί να βελτιώσει την αντοχή σε δοκιμασίες όπως τα πουσάπς ή ακόμη και η παραμονή του χεριού σε παγωμένο νερό. «Το αποτέλεσμα εμφανίζεται σταθερά και επαναλαμβάνεται σε διαφορετικά πειράματα», τονίζει ο ερευνητής. Το μεγάλο ερώτημα, ωστόσο, παρέμενε: γιατί συμβαίνει;
Για να φωτίσουν τον μηχανισμό πίσω από το φαινόμενο, οι επιστήμονες πραγματοποίησαν ένα πείραμα με 192 εθελοντές. Οι συμμετέχοντες κλήθηκαν να κάνουν πουσάπς, επαναλαμβάνοντας ανά δύο δευτερόλεπτα είτε μια βρισιά της επιλογής τους είτε μια εντελώς ουδέτερη λέξη. Μετά από κάθε προσπάθεια, απάντησαν σε ερωτήσεις που αφορούσαν τη ψυχική τους κατάσταση, όπως το επίπεδο συγκέντρωσης, αυτοπεποίθησης και θετικών συναισθημάτων.
Τα αποτελέσματα ήταν σαφή: όσοι χρησιμοποιούσαν βρισιές κατάφερναν, κατά μέσο όρο, να συνεχίσουν την άσκηση για περισσότερο χρόνο. Η διαφορά, σύμφωνα με τους ερευνητές, δεν οφειλόταν απλώς στη διασκέδαση του πειράματος, αλλά κυρίως στην ενίσχυση της αυτοπεποίθησης και της ψυχικής απελευθέρωσης από αναστολές.
«Με το βρίσιμο αποτινάσσουμε, έστω και προσωρινά, τους κοινωνικούς κανόνες που μας συγκρατούν», εξηγεί ο Στίβενς. «Αυτό μας επιτρέπει να προσπαθήσουμε πιο έντονα». Ίσως γι’ αυτό, καταλήγουν οι ερευνητές, η βωμολοχία είναι τόσο διαδεδομένη: πρόκειται για ένα άμεσα διαθέσιμο, χαμηλού κόστους “εργαλείο” που μπορεί να προσφέρει μια μικρή αλλά ουσιαστική ώθηση στην απόδοση, χωρίς φάρμακα ή ιδιαίτερη προετοιμασία.
