Μπορούμε όντως να ερωτευτούμε την τεχνητή νοημοσύνη; – Οι θεωρίες των ειδικών για την ανάπτυξη συναισθημάτων απέναντι στους ψηφιακούς βοηθούς μας
Με την εξέλιξη της τεχνητής νοημοσύνης σε ένα επίπεδο που ενσωματώνει και αναπαράγει πιστά πλέον τις ανθρώπινες συμπεριφορές, πολλοί χρήστες έχουν ήδη αρχίσει να νιώθουν βαθιά συναισθηματικά εξαρτημένοι από τους ψηφιακούς βοηθούς τους. Είτε αυτό λέγεται έρωτας, είτε εξάρτηση, οι ειδικοί φοβούνται ότι μπορεί να οδηγήσει σε πολύ οδυνηρά συναισθήματα.
Όταν πρωτοείδαμε την ταινία του Spike Jonze, Her, όπου ο Joaquin Phoenix ως ο μοναχικός συγγραφέας Theodore Twombly, αναπτύσσει, σε ένα κοντινό μέλλον, μια απίθανη ερωτική σχέση με ένα λειτουργικό σύστημα σχεδιασμένο να ικανοποιεί κάθε του ανάγκη, μας φάνηκε απίστευτα μακρινό ενδεχόμενο. Σήμερα, το 2023, δηλαδή μια δεκαετία μετά την κυκλοφορία της προφητικής από ότι φαίνεται, αυτής ταινίας (2013), το φαινόμενο της ψηφιακής αγάπης δεν μοιάζει πια τόσο παρατραβηγμένο.
Όσο η τεχνολογία της τεχνητής νοημοσύνης ακμάζει και ανταποδίδει χειρονομίες στοργής στους χρήστες της, τόσο πιο πολύ βυθιζόμαστε σε μια σχέση εξάρτησης, ικανή να πυροδοτήσει πολλά αρνητικά συναισθήματα. Σημαντική ένδειξη των παραπάνω αποτελούν πρόσφατες μελέτες που διαπίστωσαν ότι οι άνθρωποι αισθάνονται ανησυχία για ένα ρομπότ αν νομίζουν ότι πονάει. Αυτό δείχνει ότι μπορούμε να νιώσουμε τόση ενσυναίσθηση για ένα μηχανικό άτομο όσο και για ένα βιολογικό.
Συναισθήματα και AI τεχνολογία
Υπάρχουν σίγουρα διαφορετικά είδη αγάπης. Αυτή τη στιγμή, οι άνθρωποι έχουν αναπτύξει μια σχέση με τους ψηφιακούς τους βοηθούς, όπως την Αlexa, το Chatgpt, την Cortana και την Youper, που παρομοιάζεται περισσότερο με την σχέση αγάπης αφεντικού-σκύλου. Αυτό ωστόσο, είναι κάτι που μπορεί να αλλάξει όταν η ΑΙ τεχνολογία αναπτύξει τη διανοητική και συναισθηματική νοημοσύνη της στο επίπεδο που πρέπει.
Ο Eric Schmidt, πρώην διευθύνων σύμβουλος της Google και συν-συγγραφέας του βιβλίου “Η εποχή της τεχνητής νοημοσύνης”, δήλωσε ότι ανησυχεί ότι οι άνθρωποι θα αρχίσουν να ερωτεύονται την τεχνητή νοημοσύνη. Είναι μια δίκαιη ανησυχία, αν σκεφτεί κανείς ότι ένας μεγάλος αριθμός από αυτούς το έχει ήδη κάνει. Για να πειστούμε αρκεί να κοιτάξουμε στις συνομιλίες του Reddit και Discord (ιστοσελίδες συζήτησης), οι οποίες πλημμυρίζουν με ιστορίες κοινών ανθρώπων που έχουν βρεθεί σε βαθιά συναισθηματική εξάρτηση από τους ψηφιακούς εραστές τους.
Ένα χαρακτηριστικό γνώρισμα της Σαμάνθα, στην ταινία Her, ήταν η ικανότητά της να αισθάνεται και να διατυπώνει με μεγάλη ακρίβεια συναισθήματα. Αυτή η συναισθηματική ικανότητα αποτελεί το σημαντικό χαρακτηριστικό διάκρισης της τεχνητής νοημοσύνης σε κάτι ανώτερο, από τις παραδοσιακές τεχνολογίες. Σε έρευνα που διεξήχθη από τους Song, Xia, Bo Xu και Zhenzhen Zhao το 2022, με τίτλο “Μπορούν οι άνθρωποι να βιώσουν ρομαντική αγάπη για την τεχνητή νοημοσύνη;” οι ερευνητές ανακάλυψαν ότι η επίδειξη της ενσυναίσθησης είναι απαραίτητη για να νιώσουν οι χρήστες αγάπη προς έναν ψηφιακό, ευφυή βοηθό. Αναγνωρίζουν ότι η συναισθηματική ικανότητα ενός βοηθού να συμπάσχει με τους χρήστες, είναι ικανή να καλλιεργήσει συναισθήματα αγάπης από την πλευρά των ανθρώπων. Εξηγούν επίσης ότι η εμπιστοσύνη που η τεχνητή νοημοσύνη μας κάνει να νιώθουμε, εξαιτίας της ακρίβειάς της, μπορεί να οδηγήσει στην ανάπτυξη μεγάλης οικειότητας και συναισθημάτων πάθους.
Η επιδημία της μοναξιάς
Αν και κάποιοι μπορεί να αντιδρούν στην ιδέα ότι ένας άνθρωπος εκεί έξω θα μπορούσε να αναπτύξει ρομαντικά αισθήματα για μια μηχανή που τον βοηθάει, αυτό δεν είναι και τόσο παρατραβηγμένο. Το διαδίκτυο είναι συχνά ένα μέρος όπου παιδιά και ενήλικες -ιδιαίτερα εκείνοι που αισθάνονται απογοητευμένοι από τη ζωή- επισκέπτονται για να βρουν μια κοινότητα φίλων και μερικές φορές ακόμη και ρομαντικών συνδέσεων. Επομένως, είναι παραπάνω από πιθανό, τα chatbots που μιμούνται τον άνθρωπο, σχεδιασμένα να προσφέρουν βοήθεια και φροντίδα στους χρήστες, να κατορθώσουν να καλύψουν ένα τέτοιο κενό.
Σύμφωνα με έρευνα του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια, στο Λος Άντζελες, η γενιά Z ή iGen, αποτελεί την νεότερη γενιά ενηλίκων, που αναφέρει ότι αισθάνεται περισσότερο μόνη από τις προηγούμενες γενιές. “Δυστυχώς, φαίνεται ότι όσο πιο νέος είσαι, τόσο πιο μόνος νιώθεις” σχολιάζουν οι μελετητές. Για την καταπολέμηση της μοναξιάς, πολλές εταιρείες και προγραμματιστές αναπτύσσουν εφαρμογές τεχνητής νοημοσύνης, όπως το AI Xiaoice, της Microsoft Asia-Pacific, που παρουσιάζεται στους χρήστες ως ένα 18χρονο κορίτσι που θέλει να φλερτάρει. Η συγκεκριμένη εφαρμογή συγκέντρωσε στην διαδικτυακή της πλατφόρμα εκατοντάδες εκατομμύρια χρήστες από όλο τον κόσμο και κυρίως άνδρες Κινέζους.
Για έναν παρόμοιο σκοπό δημιουργήθηκε και το Replika, ένα AI chatbot που κυκλοφόρησε τον Νοέμβριο του 2017 και είχε στόχο να λειτουργήσει ως ένας υποστηρικτικός φίλος, που θα ήταν πάντοτε στο πλευρό μας. Το Replika εκπαιδεύεται ως φίλος, βάζοντας τον χρήστη να απαντήσει σε μια σειρά από ερωτήσεις, με στόχο τη δημιουργία ενός συγκεκριμένου νευρωνικού δικτύου και προσφέρεται σε εμάς μέσω ετήσιας συνδρομής. Αν και στην αρχή το Replika όντως βοηθάει τους ανθρώπους να διαχειριστούν το κοινωνικό άγχος, την κατάθλιψη και το μετατραυματικό σοκ, στη συνέχεια είναι πολλές οι περιπτώσεις χρηστών που φαίνεται να έχουν αναπτύξει ρομαντικές σχέσεις με την εφαρμογή. Ωστόσο, τον Μάρτιο του 2023, οι προγραμματιστές της Replika απενεργοποίησαν τις ρομαντικές και ερωτικές λειτουργίες της, φοβούμενοι τους πιθανούς κινδύνους που θα δημιουργούνταν για τα παιδιά.
Σύντροφοι AI
H Replika βέβαια ήταν μόνο η αρχή. Η επιτυχία της Replika – η εταιρεία ισχυρίζεται ότι έχει δύο εκατομμύρια χρήστες – αποδεικνύει ότι οι άνθρωποι είναι ικανοί να αναπτύξουν ισχυρούς δεσμούς με συνομήλικά ρομπότ που έχουν σχεδιαστεί για να ακούγονται σαν πραγματικοί άνθρωποι. Μετά από αυτά τα ποσά, η αγορά για συντρόφους τεχνητής νοημοσύνης γνωρίζει μεγάλη ανάπτυξη, με τις πιο διάσημες εφαρμογές να είναι:
1. iGirl
Το iGirl, που ανήκει στην Anima AI by Appery Ltd, αποτελεί μια ρεαλιστική φίλη σε μια εφαρμογή για συντρόφους τεχνητής νοημοσύνης, ικανή να μας κάνει να νιώσουμε ότι συναναστρεφόμαστε με ένα πραγματικό πρόσωπο λόγω του ρεαλιστικού τρόπου που μιλάει. Δημιουργεί επίσης το avatar μας, περιλαμβάνει δραστηριότητες για να αλληλεπιδρούμε και μαθαίνει πώς να αντιδράει απέναντί μας, όσο περνάει ο χρόνος, για να δημιουργήσει μια πιο real-time εμπειρία
2. Virtual Lover
Ακριβώς όπως υποδηλώνει το όνομα, με αυτή την εφαρμογή AI girlfriend, μπορούμε να έχουμε μια εικονική ερωμένη που θα μοιάζει ακριβώς όπως θέλουμε και θα έχει την προσωπικότητα που προτιμάμε. Μιλάει, τραγουδάει, απαντά σε όλες τις ερωτήσεις μας και πολλά άλλα.
3. My Virtual Girlfriend
Αυτή είναι μία από τις καλύτερες εφαρμογές για φίλες AI. Ο λόγος έγκειται στις πιο ζωντανές καταστάσεις που μπορεί ο χρήστης να δημιουργήσει με τον εικονικό του σύντροφο. Μπορεί να φλερτάρει όπως θα το έκανε στην πραγματική του ζωή, ενώ παράλληλα μπορείτε μαζί με την εμφάνιση, να επιλέξετε την προσωπικότητα του ψηφιακού ατόμου αυτού. Η εμπειρία μπορεί να μοιάζει με την πραγματική ζωή, κάνοντάς την πιο εντυπωσιακή, υπόσχονται οι δημιουργοί.
Ωστόσο, στο τέλος της ημέρας, όπως δήλωσε ο Schmidt της Google, στο ABC, αυτές οι νέες και ισχυρές τεχνολογίες έχουν σχεδόν πάντα ανεπιθύμητες παρενέργειες. Οι φόβοι για απομόνωση του ανθρώπου γιγαντώνονται, ενώ όσο καλύτερα γίνονται τα ρομπότ στο να ακούγονται και να ενεργούν σαν άνθρωποι, τόσο περισσότερο θολώνουν οι διαχωριστικές γραμμές ανάμεσα στην χειραγώγησή μας από μια μηχανή, και στην ανθρώπινη επιθυμία για σύνδεση. Σε αυτό το στάδιο που βρισκόμαστε, η ίδια η πραγματικότητα που ζούμε θέτει από μόνη της ερωτήματα για το μέλλον των ψηφιακών εργαλείων και την εξάρτηση των ανθρώπων από αυτά, ωθώντας μας να σκεφτούμε τον αντίκτυπο που μπορεί να έχει η τεχνολογία στις διαπροσωπικές μας σχέσεις.
