Ανδρέας Δημητρίου: «Πλήττεται το κύρος της κυπριακής ακαδημαϊκής κοινότητας»
Αντιδράσεις για τη δημιουργία παραρτήματος του ΕΚΠΑ στην Κύπρο – Ανοικτή επιστολή Ανδρέα Δημητρίου προς τον Αρχιεπίσκοπο
Έντονη συζήτηση προκαλεί ανοικτή επιστολή που απέστειλε ο Ομότιμος Καθηγητής των Πανεπιστημίων Κύπρου και Λευκωσίας και μέλος της Κυπριακής Ακαδημίας, Ανδρέας Δημητρίου, προς τον Αρχιεπίσκοπο Κύπρου, εκφράζοντας σοβαρές ανησυχίες για τη συμμετοχή του στην ίδρυση παραρτήματος του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (ΕΚΠΑ) στην Κύπρο.
Ο καθηγητής υπογραμμίζει ότι η εμπλοκή του Αρχιεπισκόπου τόσο στο Συμβούλιο του παραρτήματος, όσο και στην παραχώρηση εκκλησιαστικών κτηρίων για τη στέγαση του νέου ιδρύματος, συνιστά –κατά την άποψή του– σύγκρουση συμφερόντων, δεδομένου ότι ο Αρχιεπίσκοπος οφείλει να εκπροσωπεί το σύνολο των κυπριακών θεσμών και όχι τα συμφέροντα ενός ιδιωτικού πανεπιστημιακού παραρτήματος.
Ανησυχίες για υποτίμηση κυπριακών θεσμών
Ο καθηγητής Δημητρίου επισημαίνει ότι η προώθηση του παραρτήματος του ΕΚΠΑ δημιουργεί την εντύπωση ότι δημόσια κυπριακά ακαδημαϊκά ιδρύματα –όπως η Κυπριακή Ακαδημία Επιστημών, η Κυπριακή Βιβλιοθήκη και το Πανεπιστήμιο Κύπρου– υποτιμώνται από την Εκκλησία.
Ιδιαίτερη ενόχληση προκαλεί, όπως αναφέρει, η πληροφορία ότι δημόσιοι οργανισμοί ενδέχεται να εκδιωχθούν από κτήρια όπου στεγάζονται για να παραχωρηθούν στο παράρτημα του ΕΚΠΑ.
«Ατελής κατανόηση του ακαδημαϊκού τοπίου»
Ο καθηγητής Δημητρίου τονίζει ότι η παρουσία ενός ιδιωτικού παραρτήματος του ΕΚΠΑ στην Κύπρο δεν αποτελεί εθνική προτεραιότητα, υπογραμμίζοντας ότι:
- οι Κύπριοι και Έλληνες αριστούχοι προτιμούν πρωτίστως δημόσια πανεπιστήμια,
- το παράρτημα θα διαθέτει δίδακτρα, γεγονός που το καθιστά λιγότερο ανταγωνιστικό,
- και δεν θα αποτελέσει πρώτη επιλογή ούτε για Κύπριους ούτε για Έλληνες φοιτητές.
Παράλληλα, κατηγορεί τον Πρύτανη του ΕΚΠΑ για παραβίαση ακαδημαϊκής δεοντολογίας και δημιουργία ενός ψευδούς αφηγήματος εθνικής αναγκαιότητας, με τρόπο που –όπως αναφέρει– βλάπτει τις σχέσεις των κυπριακών θεσμών με τους ελληνικούς.
«Καμία αντίθεση προς την Ελλάδα – Αντίθεση προς τη διαδικασία»
Ο καθηγητής ξεκαθαρίζει ότι δεν αντιτίθεται στην παρουσία ελληνικών πανεπιστημίων στην Κύπρο. Αντίθετα, τονίζει τους δεσμούς του με την ελληνική ακαδημαϊκή κοινότητα, καθώς διετέλεσε καθηγητής στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης επί 20 χρόνια.
Ωστόσο, όπως υπογραμμίζει, αισθάνεται «χρέος να προστατεύσει την αξιοπρέπεια και το κύρος της κυπριακής ακαδημαϊκής κοινότητας», το οποίο –κατά την άποψή του– πλήττεται από τις ενέργειες που βρίσκονται σε εξέλιξη.
Η επιστολή κοινοποιήθηκε σε θεσμικούς φορείς
Η ανοικτή επιστολή έχει κοινοποιηθεί:
- στον Πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας,
- στο Υπουργείο Παιδείας,
- στην Πρεσβεία της Ελλάδας,
- στους πρυτάνεις των κυπριακών δημόσιων πανεπιστημίων,
- στον Πρύτανη του ΕΚΠΑ,
- και στην Κυπριακή Ακαδημία Επιστημών, Γραμμάτων και Τεχνών.
Η συζήτηση για το παράρτημα του ΕΚΠΑ φαίνεται πως λαμβάνει πλέον έντονη πολιτική και θεσμική διάσταση, με την επιστολή Δημητρίου να αναμένεται να προκαλέσει νέα αντίδραση από Εκκλησία, Υπουργείο και εκπαιδευτικά ιδρύματα.
Αυτούσια η επιστολή:
«ΑΝΟΙΧΤΗ ΕΠΙΣΤΟΛΗ
24 Νοεμβρίου 2025
Μακαριώτατε:
Παρακολουθούμε με ανησυχία και ενόχληση την εμπλοκή σας στη δημιουργία παραρτήματος στην Κύπρο από το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών. Η ενόχληση προκύπτει από τους πιο κάτω λόγους: Μετέχετε στο Συμβούλιο του παραρτήματος αυτού, ως μη οφείλατε, εμπλεκόμενος σε οικονομικές και εκπαιδευτικές δραστηριότητες ενός Πανεπιστημίου, έστω του ΕΚΠΑ, ιδιότητα που δεν συνάδει με την ιδιότητα και τον ρόλο του Αρχιεπισκόπου.
Ενώ μετέχετε στο συμβούλιο αυτό, παραχωρείτε στο ΕΚΠΑ κτήρια που ανήκουν στην εκκλησία, γεγονός που αποτελεί κλασικό παράδειγμα σύγκρουσης συμφερόντων. Αφενός, είστε εκπρόσωπος ευρύτερων συμφερόντων, που περιλαμβάνουν την Κυπριακή Δημοκρατία, την Ελληνοκυπριακή κοινότητα, τα δημόσια ιδρύματα της Κύπρου και φυσικά την Κυπριακή Εκκλησία.
Αφετέρου, μετέχοντας στο συμβούλιο αυτό, γίνεστε εκπρόσωπος των συμφερόντων ενός πανεπιστημιακού παραρτήματος. Δεν είναι απαραίτητο τα συμφέροντα και οι προτεραιότητες όλων αυτών των θεσμών στην Κύπρο να ευθυγραμμίζονται με τα συμφέροντα του παραρτήματος ενός πανεπιστημίου, έστω του ΕΚΠΑ, που θα λειτουργεί ως ιδιωτικό πανεπιστήμιο. Η προτίμηση σας προς το παράρτημα αυτό εις βάρος δημόσιων ακαδημαϊκών και εκπαιδευτικών ιδρυμάτων της Κύπρου, όπως είναι η Κυπριακή Ακαδημία Επιστημών, Γραμμάτων, και Τεχνών, η Κυπριακή Βιβλιοθήκη και, όπως φαίνεται, το Πανεπιστήμιο Κύπρου, προκαλεί ιδιαίτερη ενόχληση γιατί δείχνει ότι η Εκκλησία της Κύπρου υποτιμά την προσφορά και τον ρόλο αυτών των ιδρυμάτων στην ανάπτυξη του τόπου και την διατήρηση του εθνικού και του διεθνούς ρόλου τους, που είναι ιδιαίτερα σημαντικός στην σημερινή συγκυρία.
Είναι απλώς αδιανόητο ότι η Εκκλησία της Κύπρου θα προβεί στην έξωση Δημόσιων Κυπριακών Ιδρυμάτων απο τα κτήρια στα οποιά στεγάζονται για να στεγαστεί το ΕΚΠΑ. Είναι επίσης αδιανότητο ότι το ΕΚΠΑ εγείρει τέτοιες αξιώσεις. Αντιλαμβάνομαι ότι έχετε πεισθεί ότι η έλευση του ΕΚΠΑ στην Κύπρο αποτελεί σημαντική εθνική και ακαδημαϊκή εξέλιξη για την Κύπρο. Είναι φανερό ότι η ερμηνεία αυτή προκύπτει από ατελή κατανόηση του τι σημαίνει η ίδρυση αυτού του ιδιωτικού δικαίου παραρτήματος.
Το παράρτημα αυτό δεν θα αποτελέσει ποτέ πρώτη προτεραιότητα για τους Ελλαδίτες ή τους Ελληνοκύπριους μαθητές για πολλούς λόγους. Οι δύο κυριότεροι είναι, πρώτον, το γεγονός ότι οι καλοί μαθητές πάντα θα έχουν ως προτεραιότητα τα μητρικά δημόσια ιδρύματα, το ΕΚΠΑ στην Αθήνα και όλα τα άλλα Ελληνικά Πανεπιστήμια στην Ελλάδα και τα δύο δημόσια Πανεπιστήμια στην Κύπρο, το Πανεπιστήμιο Κύπρου και το Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο Κύπρου. Δεύτερον, το παράρτημα αυτό θα έχει δίδακτρα, γεγονός που το θέτει σε μη ανταγωνιστική θέση ως προς όλα τα δημόσια ιδρύματα. Ενοχλεί ιδιαίτερα ότι ως Αρχιεπίσκοπος Κύπρου ακολουθείτε τον λαϊκισμό του Πρύτανη του ΕΚΠΑ, ο οποίος, προκειμένου να ικανοποιήσει τους δικούς του σχεδιασμούς, δημιουργεί την ψευδαίσθηση ότι η ίδρυση του παραρτήμαστος αυτού εξυπηρετεί έναν μεγάλο εθνικό στόχο. Δεν ισχύει.
Όλα τα ιδρύματα εξυπηρετούν τους στόχους αυτούς. Επιπλέον, επιτρέπετε στον Πρύτανη του ΕΚΠΑ να παραβιάζει κάθε ακαδημαϊκή δεοντολογία. Η στάση του Πρύτανη είναι και εθνικά ακροβατική γιατί υπονομεύει τις καλές σχέσεις των Κυπριακών ιδρυμάτων και θεσμών με τους Ελληνικούς θεσμούς. Προς αποφυγήν παρεξηγήσεων επιθυμώ να ορίσω το πλαίσιο στο οποίο γράφεται η επιστολή αυτή. Δεν έχω καμία αρνητική στάση ως προς την κάθοδο του ΕΚΠΑ ή άλλων Ελληνικών Πανεπιστημίων στην Κύπρο. Υπήρξα Καθηγητής στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο επί εικοσαετία και μετέχω ενεργά ακόμη και σήμερα σε πολλές ακαδημαϊκές και ερευνητικές δραστηριότητες στην Ελλάδα—ων και Έλλην υπήκοος.
Ως Ομότιμος όμως Καθηγητής δύο Κυπριακών Πανεπιστημίων και ιδρυτικό μέλος της Κυπριακής Ακαδημίας αισθάνομαι ότι έχω χρέος να προστατεύσω το κύρος, την αξιοπρέπεια και τις λειτουργίες της Κυπριακής Ακαδημαϊκής κοινότητας που τραυματίζονται από την εκτός δεοντολογίας στάση του Πρύτανη του ΕΚΠΑ και τη δική σας ενίσχυση αυτής της στάσης—θέλω να πιστεύω από ατελή κατανόηση του ακαδημαϊκού τοπίου στην Κύπρο, την Ελλάδα αλλά και διεθνώς. Ελπίζω ότι η επιστολή αυτή θα συμβάλει στην άρση των λαθών που ακόμη γίνονται ως προς το θέμα, τραυματίζοντας την εμπιστοσύνη σε πολλά επίπεδα, που περιλαμβάνουν και την Εκκλησία της Κύπρου.
Μετά τιμής,
Ανδρέας Δημητρίου,
Ομότιμος Καθηγητής των Πανεπιστημίων Κύπρου και Λευκωσίας, Μέλος της Κυπριακής Ακαδημίας.
Κοινοποίηση: Πρόεδρο Κυπριακής Δημοκρατίας. ΥΠΠΑΝ. Πρέσβυ της Ελλάδας στην Κύπρο. Πρόεδρο της Κυπριακής Ακαδημίας Επιστημών, Γραμμάτων και Τεχνών. Πρύτανη ΠΚ. Πρύτανη ΤΕΠΑΚ. Πρύτανη ΕΚΠΑ.»
