13/06/2025

Σπέρμα δωρητή με σπάνια καρκινογόνο μετάλλαξη χρησιμοποιήθηκε για τη σύλληψη 67 παιδιών

Η σπάνια παραλλαγή δεν ήταν γνωστό ότι συνδέεται με τον καρκίνο κατά τη στιγμή της δωρεάς σπέρματος το 2008 – Τουλάχιστον 10 παιδιά εμφάνισαν καρκίνο

Μία σπάνια καρκινογόνα μετάλλαξη που έφερε δωρητής σπέρματος είναι η αιτία εμφάνισης καρκίνου σε τουλάχιστον δέκα παιδιά, σε μια υπόθεση που αναδεικνύει ανησυχίες σχετικά με την έλλειψη διεθνώς συμφωνημένων ορίων για τη χρήση σπέρματος δωρητών.

Το σπέρμα του άνδρα χρησιμοποιήθηκε για τη σύλληψη 67 παιδιών σε όλη την Ευρώπη από το 2008 έως το 2015. Ειδικοί είχαν προειδοποιήσει στο παρελθόν για τους κοινωνικούς και ψυχολογικούς κινδύνους από τη χρήση σπέρματος από μεμονωμένους δότες για τη σύλληψη μεγάλου αριθμού παιδιών σε πολλές χώρες.

Ο Guardian, που δημοσιεύει την υπόθεση σημειώνει ότι υπάρχουν ανησυχίες σχετικά με την πολυπλοκότητα του εντοπισμού τόσων πολλών οικογενειών όταν διαπιστώνεται ένα σοβαρό ιατρικό πρόβλημα.

«Πρέπει να έχουμε ένα ευρωπαϊκό όριο για τον αριθμό των γεννήσεων ή των οικογενειών για έναν μόνο δότη», δήλωσε ο δρ Edwige Kasper, βιολόγος στο πανεπιστημιακό νοσοκομείο της Ρουέν στη Γαλλία, ο οποίος παρουσίασε την υπόθεση στο ετήσιο συνέδριο της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Ανθρώπινης Γενετικής στο Μιλάνο.

Η πρόκληση του εντοπισμού των οικογενειών

«Δεν μπορούμε να κάνουμε αλληλουχία ολόκληρου του γονιδιώματος για όλους τους δότες σπέρματος – δεν υποστηρίζω κάτι τέτοιο», πρόσθεσε. «Αλλά πρόκειται για μια διάδοση γενετικής νόσου. Δεν έχει κάθε άνδρας 75 παιδιά σε όλη την Ευρώπη».

Η υπόθεση ήρθε στο φως όταν δύο οικογένειες επικοινώνησαν ανεξάρτητα με τις κλινικές γονιμότητας αφού τα παιδιά τους εμφάνισαν καρκίνο που φαινόταν να συνδέεται με μια σπάνια γενετική παραλλαγή. Η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Σπερματοζωαρίων, η οποία είχε προμηθεύσει το σπέρμα, επιβεβαίωσε ότι η παραλλαγή σε ένα γονίδιο που ονομάζεται TP53 ήταν παρούσα στο σπέρμα του δότη.

Η σπάνια παραλλαγή δεν ήταν γνωστό ότι συνδέεται με τον καρκίνο κατά τη στιγμή της δωρεάς το 2008 και δεν θα μπορούσε να ανιχνευθεί με τις συνήθεις τεχνικές ελέγχου με συνέπεια ο δότης να θεωρείται ότι είναι καλά στην υγεία του.

Ωστόσο, η ανάλυση από το εργαστήριο του Kasper κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η μετάλλαξη ήταν πιθανό να προκαλέσει το σύνδρομο Li-Fraumeni, μία από τις πιο σοβαρές κληρονομικές προδιαθέσεις για καρκίνο.

«Ανέλυσα την παραλλαγή χρησιμοποιώντας βάσεις δεδομένων πληθυσμών και ασθενών, εργαλεία πρόβλεψης μέσω υπολογιστή και τα αποτελέσματα λειτουργικών δοκιμών και κατέληξα στο συμπέρασμα ότι η παραλλαγή είναι πιθανόν να προκαλεί καρκίνο και ότι τα παιδιά που γεννιούνται από αυτόν τον δότη θα πρέπει να λαμβάνουν γενετική συμβουλευτική».

Η παραλλαγή βρέθηκε σε 23 παιδιά

Ταυτόχρονα, ορισμένα τμήματα γενετικής και παιδιατρικής σε ολόκληρη την Ευρώπη διερευνούσαν τις δικές τους περιπτώσεις, με αποτέλεσμα να εξεταστούν 67 παιδιά από 46 οικογένειες σε οκτώ ευρωπαϊκές χώρες. Η παραλλαγή βρέθηκε σε 23 παιδιά, 10 από τα οποία έχουν διαγνωστεί με καρκίνο, συμπεριλαμβανομένων περιπτώσεων λευχαιμίας και μη-Hodgkin λεμφώματος.

Τα παιδιά με το γονίδιο συνιστάται να παρακολουθούνται με τακτικές μαγνητικές τομογραφίες ολόκληρου του σώματος, μαγνητικές τομογραφίες του εγκεφάλου και, ως ενήλικες, του μαστού και υπερηχογραφικές εξετάσεις της κοιλιάς.

Η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Σπερματοζωαρίων, η οποία εφαρμόζει ένα παγκόσμιο όριο 75 οικογενειών για κάθε δότη σπέρματος, δήλωσε ότι περισσότερα από 67 παιδιά έχουν συλληφθεί με τη χρήση του σπέρματος του δότη, αλλά ότι η πολιτική της είναι να μην επιβεβαιώνει τον ακριβή αριθμό των παιδιών για έναν συγκεκριμένο δότη. Είπε ότι όλες οι σχετικές κλινικές είχαν ειδοποιηθεί.

Ο Kasper δήλωσε ότι αυτό παραμένει ανησυχητικό. «Είναι 67 ο συνολικός αριθμός; Είναι μια πολύ καλή ερώτηση που έχω κάνει στην τράπεζα σπέρματος. Δεν ήθελαν να μου πουν τον παρονομαστή των γεννήσεων για αυτόν τον δότη», δήλωσε.

Σπάνιες περιπτώσεις

«Τα σημαντικά ζητήματα που διακυβεύονται εδώ σχετίζονται με τον μεγάλο αριθμό των παιδιών που έχουν πληγεί – ο οποίος θα ήταν περιορισμένος εάν χρησιμοποιούνταν μόνο εντός μιας χώρας σύμφωνα με τα τοπικά όρια – και την πρόκληση του εντοπισμού των οικογενειών, οι οποίες μπορεί πλέον να βρίσκονται σε πολλές χώρες», δήλωσε ο καθηγητής Nicky Hudson, του Πανεπιστημίου De Montfort στο Leicester

«Ενώ αυτού του είδους οι περιπτώσεις ήταν ευτυχώς σπάνιες, πρέπει να εξετάσουμε τρόπους για να περιορίσουμε την πιθανότητα να γίνει αυτό το σενάριο πιο συχνό στο μέλλον, συντονίζοντας τη διεθνή πρακτική».

Η Julie Paulli Budtz, εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Σπερματοζωαρίων, δήλωσε: «Είμαστε βαθιά επηρεασμένοι από αυτή την υπόθεση». Είπε ότι ο δότης είχε ελεγχθεί διεξοδικά, αλλά ότι «επιστημονικά είναι απλά αδύνατο να ανιχνεύσεις μεταλλάξεις που προκαλούν ασθένειες στη γονιδιακή δεξαμενή ενός ατόμου, αν δεν ξέρεις τι ψάχνεις».

Πρόσθεσε: «Χαιρετίζουμε τη συνέχιση του διαλόγου σχετικά με τον καθορισμό ενός διεθνώς υποχρεωτικού οικογενειακού ορίου και έχουμε υποστηρίξει αυτό το θέμα σε αρκετές περιπτώσεις. Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο έχουμε εφαρμόσει προληπτικά το δικό μας διεθνές όριο των 75 οικογενειών ανά δότη».

Πηγή: tanea.gr – Guardian

Rezum: Μια σύγχρονη τεχνολογία για θεραπεία της καλοήθους υπερπλασίας του προστάτη

Γράφει ο Δρ Πετρος Τσαφρακίδης FRCS FEBU EU EXPAMED, Χειρουργός Ουρολόγος , Διευθυντής Ουρολογικού Τμήματος Γερμανικού Ιατρικού Ινστιτούτου. 

Η τεχνολογία Rezum αποτελεί μια από τις πλέον σύγχρονες  μεθόδους χειρουργικής αντιμετώπισης των συμπτωμάτων που προέρχονται από την αύξηση του μεγέθους του προστάτη. Αφορά στη διοχέτευση ατμού εντός του προστάτη μέσω της ουρήθρας με σκοπό τη συρρίκνωση (βράση) του και διευκόλυνση της ούρησης διατηρώντας παράλληλα την εκσπερμάτιση του ασθενούς, γεγονός πολύ σημαντικό για τη σεξουαλική του ζωή. Κάθε θεραπεία σε συγκεκριμένα σημεία του προστάτη (καθορισμένα από τον χειρουργό) διαρκούν 9 δευτερόλεπτα. Συνήθως λαμβάνουν χώρα 4-6 θεραπείες ανά ασθενή, ανάλογα με το μέγεθος του προστάτη. Ο ασθενής μπορεί να φύγει την ίδια μέρα με καθετήρα και έρχεται στο ιατρείο μετά από λίγες μέρες για την αφαίρεση του.

Η διόγκωση του προστάτη είναι μια φυσική εξέλιξη στη ζωή του άνδρα καθώς αυτός μεγαλώνει σε όλη τη διάρκεια της ζωής του υπό την επίδραση της ορμόνης  τεστοστερόνης. Η διόγκωση ή υπερπλασία του προστάτη, σε αρκετές περιπτώσεις συνοδεύεται με μια σειρά από συμπτώματα / επιπτώσεις που επηρεάζουν την κανονικότητα του άντρα. Συγκεκριμένα τα συμπτώματα σχετίζονται με χαμηλή ροή των ούρων ή και ανεπαρκές άδειασμα (κένωση) της ουροδόχου κύστης, με την αργή ή διακοπτόμενη ροή των ούρων (σταματάει και ξεκινά ξανά κατά τη διάρκεια μιας ούρησης), με την καθυστερημένη έναρξη της ούρησης (αρκετά δευτερόλεπτα), με την επίσκεψη στην τουαλέτα αρκετές φορές κατά τη διάρκεια της ημέρας και της νύχτας, και ούτω καθεξής.

Σημειώνεται ότι δεν είναι απαραίτητο όλοι ανεξαιρέτως οι άνδρες να έχουν σοβαρές επιπτώσεις από την υπερπλασία του προστάτη τους. Όταν όμως αυτές υπάρχουν και επηρεάζουν την ποιότητα της ζωής – ύπνος, καθημερινές δραστηριότητες- , πολύ δε περισσότερο όταν επηρεάζουν τη λειτουργία των νεφρών, τότε η κατάσταση είναι προβληματική και πρέπει ν’ αντιμετωπίζεται. Η χειρουργική θεραπεία των συμπτωμάτων και παράλληλα η διατήρηση της εκσπερμάτισης είναι επιθυμητή από την πλειονότητα των ασθενών και είναι ευτυχές που αυτή η τεχνολογία είναι πλέον διαθέσιμη και στην Κύπρο.

Όσον αφορά την εξέταση στο ιατρείο, ο ασθενής αρχικά συζητά τα συμπτώματα του με τον ουρολόγο του, ο οποίος μπορεί να ζητήσει τεστ μέτρησης ροής ούρων, μεγέθους του προστάτη και υπολειπόμενου όγκου την ημέρα του ραντεβού (χρήση υπερήχου, ουρομέτρηση-uroflow), γενική εξέταση ούρων, συμπλήρωση των ερωτηματολογίων IPSS (ποιότητας ζωής) και IIEF-5 (σεξουαλικής λειτουργίας), καθώς και ουροδυναμικού ελέγχου (μια πιο επεμβατική μέτρηση πίεσης της κύστης). Προσωπικά εξετάζω πάντα τον προστάτη και με κυστεοσκόπηση (οπτική εξέταση με ειδικό όργανο). Εννοείται ότι το Rezum δεν είναι κατάλληλο για όλους και ως εκ τούτου πρέπει να υπάρχει προσεκτική επιλογή ασθενών. Κατά τη διάρκεια της εξέτασης δίνεται αρκετός χρόνος για ερωτήσεις σχετικά με την επέμβαση, τις πιθανές επιπλοκές και την όλη διαδικασία που ακολουθείται.

Την ημέρα της επέμβασης ο ασθενής συναντά και πάλι τον χειρουργό στο θάλαμο, όπου γίνεται μια τελευταία συζήτηση και γενικά δίνονται απαντήσεις σε όλες τις πιθανές εναπομείνασες ερωτήσεις του ασθενούς.

Το Rezum που ας σημειωθεί είναι διαθέσιμο στο Ουρολογικό Τμήμα του Γερμανικού Ιατρικού Ινστιτούτου, αποτελεί μία πολλά υποσχόμενη, ελάχιστα επεμβατική τεχνική για τη θεραπεία των συμπτωμάτων από καλοήθη υπερπλασία του προστάτη. Διαρκεί ελάχιστο χειρουργικό χρόνο και είναι σίγουρα από τις πλέον κατάλληλες για ασθενείς με έντονη επιθυμία να διατηρήσουν τη σεξουαλική τους ζωή και τη φυσιολογική εκσπερμάτιση.

 

ΙδΕΚ: Στις κορυφαίες 40 χώρες του StartupBlink Index 2025 η Κύπρος για πρώτη φορά

Μια νέα σελίδα γράφεται για την κυπριακή καινοτομία με την επίσημη δημοσίευση του StartupBlink Global Startup Ecosystem Index 2025, στις 20 Μαΐου, όπου η Κύπρος κατακτά για πρώτη φορά την 40η θέση παγκοσμίως.

Πρόκειται για την υψηλότερη κατάταξη που έχει επιτύχει ποτέ η χώρα, με άνοδο πέντε θέσεων από το 2024 και ετήσια ανάπτυξη άνω του 28%, γεγονός που την κατατάσσει μεταξύ των ταχύτερα αναπτυσσόμενων startup οικοσυστημάτων διεθνώς.

Δυναμική παρουσία στην Ευρώπη και διεθνώς

Η πρόοδος της Κύπρου αποτυπώνεται και σε ευρωπαϊκό επίπεδο, καθώς η χώρα ανέβηκε κατά δύο θέσεις και πλέον συγκαταλέγεται στις κορυφαίες 25 χώρες της Ευρώπης. Τα τελευταία χρόνια σημειώνει σταθερή άνοδο, ενώ για δεύτερη συνεχόμενη χρονιά καταγράφει τη μεγαλύτερη βελτίωση μεταξύ των κρατών-μελών της ΕΕ.

Η Έκθεση αποτυπώνει με σαφήνεια τη μεταμόρφωση του κυπριακού startup οικοσυστήματος, καταγράφοντας:

  • 71% αύξηση στον αριθμό των startups από το 2024,
  • 2η θέση παγκοσμίως μεταξύ χωρών με πληθυσμό κάτω των 2 εκατομμυρίων, και μοναδική χώρα με τέσσερις πόλεις στο δείκτη (Λεμεσός, Λευκωσία, Λάρνακα, Πάφος),
  • 4η θέση στη Νότια Ευρώπη,
  • 2η παγκοσμίως στον κλάδο του gaming,
  • 3η στο fintech στη Νότια Ευρώπη,
  • 9η στο blockchain εντός της ΕΕ.

Λεμεσός: Η πόλη που οδηγεί την ανάπτυξη

Η πόλη της Λεμεσού αναδεικνύεται ως η ταχύτερα αναπτυσσόμενη κυπριακή πόλη, ανεβαίνοντας 9 θέσεις στην παγκόσμια κατάταξη (230η), διατηρώντας την κορυφαία θέση στην Κύπρο. Με ρυθμό ανάπτυξης άνω του 26%, τον υψηλότερο στη χώρα, η Λεμεσός ανεβαίνει στην 12η  θέση στη Νότια Ευρώπη, πλησιάζοντας κατά πολύ την 11η σε κατάταξη πόλη.

Καταλυτικό ρόλο στη διαμόρφωση αυτής της επιτυχίας, σύμφωνα με την Έκθεση, διαδραμάτισε το Ίδρυμα Έρευνας και Καινοτομίας (ΙδΕΚ), το οποίο ενισχύει συστηματικά το εγχώριο οικοσύστημα καινοτομίας μέσα από στοχευμένα χρηματοδοτικά εργαλεία και προγράμματα υποστήριξης της τεχνολογικής ανάπτυξης και της καινοτομίας. Ο Γενικός Διευθυντής του ΙδΕΚ, κ. Θεόδωρος Λουκαΐδης, ήταν μεταξύ των βασικών ομιλητών στην παγκόσμια παρουσίαση της έκθεσης, όπου παρουσίασε την πρόοδο, τις στρατηγικές και τη δυναμική του κυπριακού οικοσυστήματος.

Σε δήλωσή του, ανέφερε: «Η φετινή διάκριση αποτελεί ισχυρή απόδειξη ότι η Κύπρος προχωρά με συνέπεια, επενδύοντας στρατηγικά σε πολιτικές, χρηματοδοτικά εργαλεία και υπηρεσίες που ενδυναμώνουν την καινοτομία και στηρίζουν τη νέα επιχειρηματικότητα. Η επιτυχία αυτή ανήκει σε ολόκληρο το οικοσύστημα και σε όλα τα άτομα που εργάζονται αδιάκοπα για τη μετατροπή της Κύπρου σε κόμβο τεχνολογίας και καινοτομίας.»

Τα αναλυτικά αποτελέσματα και η συνολική κατάταξη είναι διαθέσιμα στο σύνδεσμο: www.startupblink.com

Ίδρυμα Έρευνας και Καινοτομίας

Η Epic Games καταγγέλλει την Apple ότι μπλοκάρει το παιχνίδι Fortnite σε καταστήματα των ΗΠΑ και της ΕΕ

Η εταιρεία παραγωγής παιχνιδιών Epic Games ανακοίνωσε την Παρασκευή ότι η Apple έχει μπλοκάρει το θρυλικό βιντεοπαιχνίδι της Fortnite στο ψηφιακό κατάστημά της στην Ευρωπαϊκή Ένωση αλλά και στο ψηφιακό της κατάστημα στις ΗΠΑ.

Το Fortnite στο iOS θα είναι εκτός σύνδεσης παγκοσμίως μέχρι η Apple να το ξεμπλοκάρει, δήλωσε δε, η Epic Games.

Η κατασκευάστρια εταιρεία του δημοφιλέστατου βιντεοπαιχνιδιού έχει επίσης κατηγορήσει τη Google, θυγατρική της Alphabet και μεταξύ άλλων δημιουργό του λειτουργικού συστήματος Android, και τη Samsung, τον μεγαλύτερο κατασκευαστή κινητών τηλεφώνων Android στον κόσμο, για εναρμονισμένες πρακτικές ώστε το ψηφιακό κατάστημα εφαρμογών Play της Google  να μην αντιμετωπίζει ανταγωνισμό.

Πηγή: skai.gr

Ξενόγλωσσα Προγράμματα: Βήμα μπρος τα εμπρός ή προς τα πίσω;

Έρευνα : Ελένη Νεοκλέους, Δήμητρα Γεωργίου, Μαριγιάννα Κανελλή και Γιώργος Σκαμπύλης

 

Ναι ή όχι στα ξενόγλωσσα προγράμματα; Το ενδεχόμενο εισαγωγής των προγραμμάτων αυτών στα δημόσια πανεπιστήμια, μονοπωλεί το τελευταίο διάστημα το ενδιαφέρον της πανεπιστημιακής κοινότητας και όχι μόνο. Όπως φαίνεται και από την έρευνα που ακολουθεί, οι απόψεις διίστανται ή για ν’ ακριβολογούμε, δεν είναι ταυτόσημες.

ΦΕΠΑΝ:Η επιβολή διδάκτρων αποτελεί κόκκινη γραμμή.

Αναφορικά με τα ξενόγλωσσα προγράμματα σπουδών και τη γενικότερη κατεύθυνση διεθνοποίησης του ιδρύματος, η  Φοιτητική Ένωση Πανεπιστημίου Κύπρου (ΦΕΠΑΝ) εκφράζει έντονες επιφυλάξεις. Όπως μας δήλωσε ο Πρόεδρος της Ένωσης Εφραίμ Χρίστου, οι φοιτητές αν και στηρίζουν τη διεθνοποίηση, διαφωνούν με την επιβολή διδάκτρων στο προπτυχιακό επίπεδο. “Δεν μπορούμε να φανταστούμε ένα δημόσιο πανεπιστήμιο το οποίο θα έχει δίδακτρα” τόνισε ο εκπρόσωπος των φοιτητών, εξηγώντας ότι έτσι αλλοιώνεται ο δημόσιος χαρακτήρας του Πανεπιστημίου.

Επιπρόσθετα, η ΦΕΠΑΝ επισημαίνει ότι από τη μια η επιβολή διδάκτρων και από την άλλη το υψηλό κόστος της φοιτητικής ζωής στην Κύπρο, θα λειτουργούν αποτρεπτικά  στην προσέλκυση ξένων φοιτητών.  Οι δύο αυτοί παράγοντες σημειώνει ο Πρόεδρος της ΦΕΠΑΝ, καθιστούν τα προγράμματα αυτά λιγότερο ελκυστικά, περιορίζοντας έτσι το ενδιαφέρον των ξένων φοιτητών.

Πέραν τούτων, η ΦΕΠΑΝ εκφράζει σοβαρές ανησυχίες και σε σχέση με τη  διαδικασία εισδοχής μέσω προσωπικών συνεντεύξεων, καθώς και για την απουσία γραπτών Εξετάσεων ως κριτήριο εισδοχής.

Απαντώντας σε σχετική ερώτηση, ο Πρόεδρος της ΦΕΠΑΝ, επέκρινε την στάση που τηρούν οι πρυτανικές Αρχές γύρω από το θέμα, οι οποίες, όπως είπε,  αποδέχθηκαν τους νέους κανονισμούς χωρίς ουσιαστική διαπραγμάτευση. Παρά τις ενστάσεις συνέχισε, η φοιτητική Ένωση δεν έχει προβεί σε κινητοποιήσεις, περιοριζόμενη σε ανακοινώσεις και επαφές με τις πανεπιστημιακές Αρχές και άλλες οργανώσεις, με τις οποίες όμως δεν έχει συνάψει συμμαχίες.

Ο κ. Χρίστου, σημείωσε ότι αρκετοί φοιτητές  γνωρίζουν μόνον επιφανειακά για τη συζήτηση που βρίσκεται σε εξέλιξη, υπογραμμίζοντας την ανάγκη για καλύτερη ενημέρωση. Πάντως, ο εκπρόσωπος της ΦΕΠΑΝ ξεκαθάρισε ότι σε περίπτωση που τελικά παρθεί απόφαση να επιβληθούν δίδακτρα για τα προγράμματα αυτά, οι φοιτητές θ’ αντιδράσουν κατά τρόπο δυναμικό!

Ναι μεν, αλλά…

Η διαφωνία της φοιτητικής κοινότητας στο ενδεχόμενο επιβολής διδάκτρων στα ξενόγλωσσα προγράμματα, φαίνεται και από τις απαντήσεις που έδωσαν σε σχετικό ερωτηματολόγιο που διανεμήθηκε ανάμεσα σε φοιτητές του Πανεπιστημίου Κύπρου. Συγκεκριμένα το 80% από όσους απάντησαν στο ερωτηματολόγιο, αν και επικροτεί την εισαγωγή των προγραμμάτων αυτών, τάχθηκε κατά της επιβολής διδάκτρων. Σημειώνεται επίσης, ότι το 70% των φοιτητών είναι ενήμερο για τη συζήτηση που βρίσκεται σε εξέλιξη, με το 85% να πιστεύει ότι η καινοτομία αυτή θα ωφελήσει το Πανεπιστήμιο και τη φοιτητική κοινότητα ειδικότερα. Από τις απαντήσεις που έδωσαν οι φοιτητές, φαίνεται ότι οι ανησυχίες τους επικεντρώνονται στη ανάγκη δωρεάν πρόσβασης στα προγράμματα αυτά για τους Κύπριους φοιτητές, στην ισότιμη εισδοχή και την ανάγκη διασφάλισης της ποιότητας των πτυχίων. Οι φοιτητές φοβούνται ότι η εισαγωγή αγγλόφωνων προγραμμάτων ενδεχομένως να οδηγήσει στην υποβάθμιση των υφιστάμενων ελληνόφωνων προγραμμάτων.

Διεθνοποίηση χωρίς αγγλόφωνα προγράμματα δεν μπορεί να υπάρξει! 

Ο Πρύτανης του Πανεπιστημίου, Καθηγητής Τάσος Χριστοφίδης, εξήγησε ότι η ανάπτυξη των ξενόγλωσσων προγραμμάτων είναι απαραίτητη προϋπόθεση για τη διεθνοποίηση του ιδρύματος και την προσέλκυση ξένων φοιτητών, αλλά και μη ελληνόφωνων ακαδημαϊκών. “Δεν μπορείς, τόνισε, να θέλεις να είσαι διεθνοποιημένο Πανεπιστήμιο χωρίς να προσφέρεις προγράμματα τα οποία είναι προσιτά σε ξένους φοιτητές”. Υπογράμμισε ότι η Κύπρος δεν μπορεί να μείνει πίσω σε σχέση με τα ευρωπαϊκά Πανεπιστήμια. Σχολιάζοντας την άποψη που ακούστηκε στη Βουλή για χρήση της ελληνικής ως γλώσσα του κοινού προγράμματος, άρα ως την γλώσσα στην οποία θα πρέπει να διδάσκονται και οι ξένοι φοιτητές, ο Πρύτανης έκανε λόγο σε μη ρεαλιστική πρόταση. «Ακόμη και τα παιδιά του νηπιαγωγείου, ανέφερε χαρακτηριστικά, αντιλαμβάνονται την απουσία σοβαρότητας σε αυτή την ιδέα». Ο κ. Χριστοφίδης υπογράμμισε επίσης τη σημασία της θεσμοθέτησης υποτροφιών για την ενίσχυση των αγγλόφωνων προγραμμάτων. “Θα μπορούσαν να θεσπιστούν υποτροφίες, τόνισε, προκειμένου να καταστήσουμε τα προγράμματα ελκυστικά για τους ξένους φοιτητές.” Απαντώντας σε ερώτηση για την επιβολή διδάκτρων, ο Πρύτανης εξήγησε ότι αυτά δεν θα είναι ψηλά. Αντίθετα θα παραμείνουν σε επίπεδο που να καλύπτει απλώς το κόστος του προγράμματος έτσι ώστε να μην είναι δυσβάστακτα κι αποτρεπτικά για τους φοιτητές. Επιπλέον, σημείωσε πως το γεγονός ότι χώρες όπως  η Γερμανία και η Γαλλία προσφέρουν δωρεάν τριτοβάθμια εκπαίδευση σε όλους, καθιστά επιτακτική την ανάγκη επιβολής χαμηλών, προσιτών διδάκτρων στα ξενόγλωσσα Προγράμματα.

Απαντώντας σε σχετική ερώτηση, ο Πρύτανης αναγνώρισε ότι υπάρχει έλλειψη ενημέρωσης σχετικά με τα ξενόγλωσσα προγράμματα, γεγονός που οδηγεί σε παραπληροφόρηση και παρεξηγήσεις ανάμεσα στους φοιτητές. «Δεν υπάρχει σωστή ενημέρωση, υπάρχει άγνοια, αλλά και παραπληροφόρηση γύρω από τα ξενόγλωσσα προγράμματα», ανέφερε. Ωστόσο, εξέφρασε την ελπίδα ότι θα υπάρξει μια πιο ενδελεχής ενημέρωση για τα οφέλη και τις προοπτικές αυτών των προγραμμάτων στο μέλλον.

 Βουλή: Χωρίς ξεκάθαρες θέσεις.

Από ό,τι διαφάνηκε από τις μέχρι σήμερα συζητήσεις που έγιναν στην Επιτροπή Παιδείας της Βουλής των Αντιπροσώπων, ανάμεσα στους βουλευτές και τα κόμματα  δεν υπάρχει ομοφωνία, αλλά και ούτε σταθερή άποψη γύρω από το ζήτημα των ξενόγλωσσων προγραμμάτων στα δημόσια Πανεπιστήμια.

Ο Πρόεδρος της Επιτροπής Παύλος Μυλωνάς δήλωσε, ότι ως ζήτημα υψίστης σημασίας το θέμα χρίζει σωστής διαχείρισης, προσθέτοντας ότι δεν έχουν δοθεί οι απαραίτητες διευκρινίσεις όσο αφορά τη βιωσιμότητα των προγραμμάτων αυτών, αλλά ούτε και για τη χρηματοδότησή τους.

Αρκετοί βουλευτές που συμμετέχουν στην Επιτροπή Παιδείας της Βουλής, εξέφρασαν έντονους προβληματισμούς γύρω από την επιβολή διδάκτρων στα ξενόγλωσσα προγράμματα, κάτι που όπως είπαν, θα αλλοιώσει τον χαρακτήρα των δημόσιων Πανεπιστημίων της Κύπρου.

                 

Υιοθέτηση χωρίς καθυστέρηση

Από την πλευρά της η Υπουργός Παιδείας  Αθηνά Μιχαηλίδου, τόνισε την ανάγκη το νομοσχέδιο για τα ξενόγλωσσα προγράμματα να προχωρήσει χωρίς καθυστέρηση. Δήλωσε πως το μέτρο αυτό αποτελεί πάγιο αίτημα των δημόσιων πανεπιστημίων, το οποίο θα συμβάλει στη διεθνοποίηση και τον εκσυγχρονισμό τους. Η Υπουργός αναφέρθηκε στα οφέλη που θα έχει η εισαγωγή ξενόγλωσσων προγραμμάτων στην ακαδημαϊκή κοινότητα, στην οικονομία, όπως ευρύτερα στην κοινωνία. Τέλος, η κ. Μιχαηλίδου έκανε ειδική μνεία στις ευκαιρίες που θα προκύψουν για εξωτερική χρηματοδότηση των ερευνητικών προγραμμάτων, αλλά και στις μεγαλύτερες  ευκαιρίες εργοδότησης  Κυπρίων επιστημόνων.

Η θέση μας

Τα ξενόγλωσσα προγράμματα είναι μια καινοτομία που αν στην τελική εφαρμοστεί θα ωφελήσει  το Πανεπιστήμιο, τόσο στο θέμα της διεθνοποίησης, όσο και της αναγνώρισης και εξέλιξης του. Θετικά αποτιμάται και το γεγονός, ότι θα υπάρξει εξωτερική χρηματοδότηση και ότι θα ανοιχτούν θέσεις εργασίας για ερευνητικούς σκοπούς αλλά και ακαδημαϊκούς. Όφελος αναμένεται ότι θα έχουν και οι φοιτητές.

Ωστόσο, η επιβολή διδάκτρων θα πλήξει οικονομικά τους φοιτητές, οι οποίοι θα επωμιστούν άλλο ένα επιπρόσθετο βάρος. Επίσης, ελλοχεύει ο κίνδυνος  δημιουργίας φοιτητών δύο ταχυτήτων στα δημόσια πανεπιστήμια, όπως και ο κίνδυνος δημιουργίας προγραμμάτων που θα έχουν μεγαλύτερη αναγνώριση και αξία στο χώρο της εργασίας. Τέλος, με το μέτρο αυτό θα τεθεί σε κίνδυνο ο χαρακτήρας του δημόσιου και δωρεάν πανεπιστημίου, ενώ θ’ ανοίξει η πόρτα  για επιβολή οικονομικών απαιτήσεων και στην παροχή υπηρεσιών που σήμερα το Πανεπιστήμιο προσφέρει δωρεάν.

 

 

Αν εργάζεστε πολλές ώρες, μπορεί να αλλάξει η δομή του εγκεφάλου σας, δείχνει μελέτη

Οι πολλές ώρες εργασίας μπορεί να μην είναι μόνο κακές για εσάς, αλλά θα μπορούσαν επίσης να αλλοιώνουν τη δομή του εγκεφάλου σας, σύμφωνα με νέα επιστημονική μελέτη.

Η έρευνα, που δημοσιεύθηκε την Τρίτη, διαπίστωσε «σημαντικές αλλαγές» στους εγκεφάλους των ανθρώπων που εργάζονταν υπερβολικά – ένας συνδυασμός σωματικής και συναισθηματικής υπερκόπωσης, καθώς και έλλειψης ανάπαυσης.

Πώς μελετήθηκε ο εγκέφαλος των εργαζομένων

Στη Νότια Κορέα, όπου οι 52 ώρες εργασίας την εβδομάδα αποτελούν το νόμιμο ανώτατο όριο, η υπερεργασία έχει μετατραπεί σε σημαντικό ζήτημα δημόσιας υγείας.

Η ομάδα των «υπερεργαζόμενων» – που εργάζονταν 52 ώρες ή περισσότερες κάθε εβδομάδα – αποτελούνταν από 32 άτομα, τα οποία κατά μέσο όρο ήταν νεότερα, απασχολούνταν για λιγότερο καιρό και είχαν υψηλότερο μορφωτικό επίπεδο από την ομάδα με κανονικές ώρες εργασίας.

Συνδυάζοντας δεδομένα από άλλη μελέτη και μαγνητικές τομογραφίες, οι ερευνητές χρησιμοποίησαν μια τεχνική νευροαπεικόνισης για να αναλύσουν τον όγκο του εγκεφάλου των συμμετεχόντων. Η τεχνική αυτή επέτρεψε την εντόπιση διαφορών στα επίπεδα της φαιάς ουσίας σε διάφορες περιοχές του εγκεφάλου, ενώ η χρήση ανάλυσης βασισμένης σε εγκεφαλικό άτλαντα επέτρεψε την επισήμανση συγκεκριμένων δομών.

«Τα άτομα που εργάζονταν 52 ή περισσότερες ώρες την εβδομάδα εμφάνισαν σημαντικές αλλαγές στις περιοχές του εγκεφάλου που σχετίζονται με την εκτελεστική λειτουργία και τη συναισθηματική ρύθμιση, σε αντίθεση με τους συμμετέχοντες που εργάζονταν τυπικές ώρες», ανέφεραν οι ερευνητές σε δελτίο Τύπου.

Περιοχές όπως η μέση μετωπιαία έλικα – σημαντική για γνωστικές λειτουργίες, προσοχή, μνήμη και γλώσσα – και η νήσος (insula), η οποία εμπλέκεται στην συναισθηματική επεξεργασία και την αυτογνωσία, παρουσίασαν αύξηση στον όγκο.

Η βιολογική εξήγηση για τη γνωστική και συναισθηματική φθορά

Τα ευρήματα δείχνουν μια «πιθανή σχέση» ανάμεσα στον αυξημένο φόρτο εργασίας και στις εγκεφαλικές αλλαγές, παρέχοντας βιολογική βάση για τις γνωστικές και συναισθηματικές δυσκολίες που αναφέρουν άτομα που εργάζονται υπερβολικά.

Ο Joon Yul Choi, συν-συγγραφέας της μελέτης και επίκουρος καθηγητής στο Τμήμα Βιοϊατρικής Μηχανικής του Πανεπιστημίου Yonsei, δήλωσε στο CNN ότι αυτές οι αλλαγές μπορεί να είναι «τουλάχιστον εν μέρει αναστρέψιμες», εφόσον μειωθούν οι περιβαλλοντικοί παράγοντες στρες. Ωστόσο, η πλήρης αποκατάσταση του εγκεφάλου μπορεί να απαιτήσει αρκετό χρόνο.

Οι αρνητικές συνέπειες της υπερεργασίας στην υγεία

Προηγούμενη έρευνα έχει επίσης τεκμηριώσει τις αρνητικές συνέπειες της υπερεργασίας στην υγεία. Το 2021, κοινή μελέτη του Διεθνούς Οργανισμού Εργασίας (ILO) και του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) εκτίμησε ότι η υπερβολική εργασία συνδέεται με περισσότερους από 745.000 θανάτους ετησίως. Επίσης, έχει βρεθεί πως αυξάνει τον κίνδυνο διαβήτη στις γυναίκες και επιταχύνει τη μείωση της γνωστικής ικανότητας.

Παρότι οι συμπεριφορικές και ψυχολογικές συνέπειες της υπερβολικής εργασίας είναι τεκμηριωμένες, οι νευρολογικοί μηχανισμοί παρέμεναν λιγότερο κατανοητοί, σημειώνει η μελέτη.

Ο Frank Pega, επικεφαλής της μελέτης ΠΟΥ–ILO του 2021, δήλωσε στο CNN ότι αυτά τα νέα ευρήματα αποτελούν «σημαντικά νέα στοιχεία» για την κατανόηση του τρόπου με τον οποίο οι πολλές ώρες εργασίας επηρεάζουν ριζικά τη σωματική υγεία.

Αν και ο Pega δεν συμμετείχε στην παρούσα μελέτη, δήλωσε ότι ενισχύει τα ευρήματα του ΠΟΥ–ILO πως «οι πολλές ώρες εργασίας συμβάλλουν περισσότερο στο βάρος των ασθενειών από οποιονδήποτε άλλο παράγοντα επαγγελματικού κινδύνου που έχει εντοπιστεί μέχρι σήμερα».

Παρόλα αυτά, οι ερευνητές επισημαίνουν ότι το μικρό μέγεθος του δείγματος και η εστίαση αποκλειστικά σε εργαζόμενους στην υγειονομική περίθαλψη στη Νότια Κορέα περιορίζουν τη γενίκευση των αποτελεσμάτων. «Χρειάζονται περισσότερες μελέτες σε διαφορετικούς πληθυσμούς», σχολίασε ο Pega.

«Ενώ τα αποτελέσματα θα πρέπει να ερμηνεύονται με προσοχή λόγω της διερευνητικής φύσης αυτής της πιλοτικής μελέτης, αντιπροσωπεύουν ένα ουσιαστικό πρώτο βήμα στην κατανόηση της σχέσης μεταξύ υπερβολικής εργασίας και υγείας του εγκεφάλου», πρόσθεσαν οι συγγραφείς.

Όσο για εκείνους που εργάζονται ακατάπαυστα; Τώρα έχουν μια επιστημονική βάση για να μειώσουν τον χρόνο εργασίας τους.

«Οι κυβερνήσεις, οι εργοδότες και οι εργαζόμενοι μπορούν όλοι να λάβουν μέτρα για την προστασία της υγείας από τις πολλές ώρες εργασίας», δήλωσε ο Pega, αναφερόμενος σε νομοθετικά και κανονιστικά πλαίσια που μπορούν να προωθήσουν υγιή ωράρια.

«Τα αποτελέσματα υπογραμμίζουν τη σημασία της αντιμετώπισης της υπερβολικής εργασίας ως ζήτημα επαγγελματικής υγείας», κατέληξαν οι ερευνητές.

Ο Jonny Gifford, κύριος ερευνητής στο Ινστιτούτο Μελετών Απασχόλησης στο Μπράιτον, ο οποίος επίσης δεν συμμετείχε στη μελέτη, σχολίασε στο CNN ότι η έρευνα «επιβεβαιώνει ορισμένους φυσιολογικούς λόγους για τους οποίους η εργασία πολλών ωρών επηρεάζει την ευημερία μας».

«Η χρήση εξοπλισμού σάρωσης εγκεφάλου για τη διερεύνηση νευρολογικών επιδράσεων παρέχει ισχυρά νέα στοιχεία που συνδέουν την υπερβολική εργασία με δομικές αλλαγές σε περιοχές του εγκεφάλου που σχετίζονται με την εκτελεστική λειτουργία και τη συναισθηματική ρύθμιση», πρόσθεσε.

«Πρόκειται για μια μικρή μελέτη 110 εργαζομένων στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης στην Κορέα, αλλά τα βασικά ευρήματά της είναι ευρέως σχετικά, καθώς εστιάζουν σε μηχανισμούς κόπωσης και υπερκόπωσης που μπορούν να επηρεάσουν οποιονδήποτε», κατέληξε ο Gifford.

Η μελέτη δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό Occupational and Environmental Medicine.

Με πληροφορίες από ABC News

Οι καλοί τρόποι κοστίζουν ακριβά στις μηχανές τεχνητής νοημοσύνης- Το παραδέχθηκε ο Σαμ Άλτμαν της OpenAI

Ο Διευθύνων Σύμβουλος της OpenAI και δισεκατομμυριούχος της τεχνολογίας Σαμ Άλτμαν, παραδέχθηκε πρόσφατα ότι οι χρήστες που απευθύνονται με ευγένεια στα chatbot τεχνητής νοημοσύνης του κοστίζουν πολύ.

Ένας χρήστης στο Χ αναρωτήθηκε «πόσα χρήματα έχει χάσει το OpenAI από ανθρώπους που έλεγαν “ευχαριστώ” και “παρακαλώ” στα μοντέλα τους», ο Άλτμαν απάντησε: «Δεκάδες εκατομμύρια δολάρια».

 

Αν και μπορεί να φαίνεται άσκοπο να αντιμετωπίζουμε με σεβασμό ένα chatbot τεχνητής νοημοσύνης, ορισμένοι αρχιτέκτονες τεχνητής νοημοσύνης λένε ότι η ευγένεια είναι μία πολύ είναι μια σημαντική κίνηση.

Μια έρευνα διαπίστωσε ότι το 67% των ερωτηθέντων στις ΗΠΑ ανέφεραν ότι ήταν ευγενικοί με τα chatbot. Από τους ευγενικούς χρήστες, το 55% είπαν ότι το κάνουν «επειδή είναι το σωστό», ενώ το 12% για να κατευνάσουν τον αλγόριθμο σε περίπτωση εξέγερσης της τεχνητής νοημοσύνης.

Ωστόσο, οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις είναι σημαντικές. Έρευνα της Washington Post, που έγινε σε συνεργασία με ερευνητές στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια, μελέτησε τις επιπτώσεις της δημιουργίας ενός email 100 λέξεων. Διαπίστωσαν ότι μόνο ένα email απαιτεί ηλεκτρική ενέργεια 0,14 κιλοβατώρες ή αρκετή για να τροφοδοτήσει 14 φώτα LED για μία ώρα. Αν στέλνατε ένα email με τεχνητή νοημοσύνη την εβδομάδα κατά τη διάρκεια ενός έτους, θα χρησιμοποιούσατε το εντυπωσιακό 7,5 kWh, περίπου ίση με την ηλεκτρική ενέργεια μιας ώρας που καταναλώνουν εννέα νοικοκυριά στην Ουάσιγκτον DC.

Επιπλέον, η Goldman Sachs εκτιμά ότι κάθε ερώτημα στο GPT χρησιμοποιεί περίπου δέκα φορές περισσότερη ενέργεια από μια τυπική αναζήτηση στο Google.

Τώρα φανταστείτε τις δεκάδες χιλιάδες διαδράσεις που έχουμε με chatbots όπως το ChatGPT και το OpenAI.

Σύμφωνα με το Futurism τα κέντρα δεδομένων που υποστηρίζουν αυτά τα chatbots καταναλώνουν περίπου το 2% της παγκόσμιας ενέργειας, και σύμφωνα με προβλέψεις ο αριθμός αυτός αναμένεται να εκτοξευθεί.
CNN.gr

Το πλουσιότερο 10% του παγκόσμιου πληθυσμού ευθύνεται για το μεγαλύτερο μέρος της υπερθέρμανσης του πλανήτη

Το πλουσιότερο 10% του παγκόσμιου πληθυσμού ευθύνεται για τα δύο τρίτα της παρατηρούμενης υπερθέρμανσης του πλανήτη από το 1990 και μετά και τις συνεπαγόμενες αυξήσεις σε ακραία καιρικά φαινόμενα, όπως καύσωνες και ξηρασίες, σύμφωνα με νέα μελέτη που δημοσιεύθηκε στο «Nature Climate Change».

Χρησιμοποιώντας ένα νέο μοντέλο που συνδύασε οικονομικά δεδομένα και κλιματικές προσομοιώσεις, οι ερευνητές μπόρεσαν να ανιχνεύσουν τις εκπομπές ρύπων από διαφορετικές παγκόσμιες εισοδηματικές ομάδες και να αξιολογήσουν τη συμβολή τους σε συγκεκριμένα ακραία κλιματικά φαινόμενα. Διαπίστωσαν ότι οι εκπομπές ρύπων από το πλουσιότερο 10% των ατόμων μόνο στις Ηνωμένες Πολιτείες και την Κίνα, οδήγησαν η καθεμία σε αύξηση δύο έως τρεις φορές των ακραίων θερμοκρασιών σε ευάλωτες περιοχές. Οι επιπτώσεις είναι ιδιαίτερα σοβαρές σε ευάλωτες τροπικές περιοχές, όπως ο Αμαζόνιος, η νοτιοανατολική Ασία και η νότια Αφρική, περιοχές που ιστορικά έχουν συμβάλει λιγότερο στις παγκόσμιες εκπομπές ρύπων.

Επίσης, διαπιστώθηκε ότι το κορυφαίο 1% των πλουσιότερων ατόμων παγκοσμίως συνέβαλε 26 φορές περισσότερο από τον παγκόσμιο μέσο όρο στις αυξήσεις των μηνιαίων ακραίων θερμοκρασιών και 17 φορές περισσότερο στις ξηρασίες του Αμαζονίου.

Η μελέτη τονίζει, επίσης, τη σημασία των εκπομπών ρύπων που σχετίζονται με τις χρηματοοικονομικές επενδύσεις και όχι μόνο με την προσωπική κατανάλωση. Οι συγγραφείς υποστηρίζουν ότι η στόχευση των χρηματοοικονομικών ροών και των χαρτοφυλακίων των ατόμων με υψηλό εισόδημα θα μπορούσε να αποφέρει σημαντικά κλιματικά οφέλη. Όπως υπογραμμίζουν, η ανακατανομή της ευθύνης για την κλιματική δράση σύμφωνα με τις πραγματικές συνεισφορές στις εκπομπές ρύπων είναι απαραίτητη, όχι μόνο για την επιβράδυνση της υπερθέρμανσης του πλανήτη, αλλά και για την επίτευξη ενός πιο δίκαιου και ανθεκτικού κόσμου.

ΑΠΕ-ΜΠΕ

ΙδΕΚ: Εμπιστοσύνη στον Θεόδωρο Λουκαΐδη για την επόμενη πενταετία – Τι σημαίνει για την έρευνα στην Κύπρο;

Το Διοικητικό Συμβούλιο του Ιδρύματος Έρευνας και Καινοτομίας (ΙδΕΚ) ανακοινώνει ότι, κατόπιν ανοικτής διαδικασίας επιλογής, αποφάσισε τον διορισμό του κ. Θεόδωρου Λουκαΐδη ως Γενικού Διευθυντή του ΙδΕΚ για τα επόμενα πέντε χρόνια.

Ο κ. Λουκαΐδης είναι κάτοχος Executive MBA από το Warwick Business School, κατέχει επίσης μεταπτυχιακό στον κλάδο Communications and Signal Processing από το Imperial College, London και πτυχίο BEng (First Class,Hons) στην Ηλεκτρολογική και Ηλεκτρονική Μηχανική από το Πανεπιστήμιο UMIST, UK.

Διαθέτει εκτενή εμπειρία στη διοίκηση Επιχειρήσεων σε εγχώριο και διεθνές επίπεδο. Κατά την τελευταία πενταετία υπηρέτησε ως Γενικός Διευθυντής του ΙδΕΚ συνδράμοντας καθοριστικά στην ραγδαία ανάπτυξη του οικοσυστήματος και την ενίσχυση των επιδόσεών του, στους ευρωπαϊκούς και διεθνείς δείκτες.

Το Διοικητικό Συμβούλιο εκφράζει την πλήρη εμπιστοσύνη στις ικανότητες του κ. Λουκαΐδη για συνέχιση της δυναμικής πορείας του ΙδΕΚ προς την ενίσχυση της έρευνας, της καινοτομίας και της τεχνολογικής ανάπτυξης στην Κύπρο.

Σε δηλώσεις εκ μέρους του ΔΣ, ο Πρόεδρος κ. Δημήτρης Σκουρίδης ανέφερε «Είμαστε βέβαιοι ότι υπό την ηγεσία του ως Γενικός Διευθυντής και σε συνεργασία με το ΔΣ, το ΙδΕΚ θα συνεχίσει να εξελίσσεται, να ενδυναμώνει τις συνεργασίες του και να υλοποιεί την Εθνική Στρατηγική Ε&Κ, συμβάλλοντας ουσιαστικά στη διαμόρφωση ενός διεθνώς ανταγωνιστικού, ενιαίου, ισχυρού και καλά διασυνδεδεμένου οικοσυστήματος Ε&Κ, το οποίο θα καθιερωθεί ως κόμβος Ε&Κ στην περιοχή».

Πιστεύεις ότι ξέρεις να διαχειρίζεσαι σωστά τα οικονομικά σου; Του Δρ. Παναγιώτη Χ. Ανδρέου

Τα Δεδομένα ερευνών του ΤΕΠΑΚ δείχνουν το αντίθετο

 

Στην Κύπρο του 2025, όπου η τεχνολογία επιταχύνει κάθε πτυχή της οικονομικής ζωής και η έκθεση του πολίτη σε χρηματοοικονομικές αποφάσεις είναι καθημερινή και διαρκής, ένα στατιστικό στοιχείο συνεχίζει να προκαλεί εύλογο προβληματισμό: 6 στους 10 Κύπριους είναι χρηματοοικονομικά αναλφάβητοι. Δεν πρόκειται για μια απλή διαπίστωση αλλά είναι το συμπέρασμα που αναδεικνύεται με επιστημονική σαφήνεια μέσα από μελέτες του Τεχνολογικού Πανεπιστημίου Κύπρου (ΤΕΠΑΚ).

Οι συστηματικές μελέτες του ΤΕΠΑΚ, που ξεκίνησαν το 2016, ανέδειξαν τη διάσταση του φαινομένου διαχρονικά, μέσα από μια αυστηρά επιστημονική προσέγγιση. Συγκεκριμένα, βασίστηκαν σε ερωτηματολόγια εναρμονισμένα με τα διεθνή πρότυπα του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ) και εστίασαν στις βασικές γνώσεις και δεξιότητες που απαιτούνται για την κατανόηση θεμελιωδών εννοιών, όπως ο ανατοκισμός, ο πληθωρισμός, η χρονική αξία του χρήματος, η διαχείριση του χρέους και η διαφοροποίηση των επενδύσεων. Οι έρευνες κάλυψαν το πλήρες ηλικιακό φάσμα των 15 έως 65 ετών, δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση στους νέους και ειδικότερα στην κρίσιμη ηλικιακή ομάδα των 18 έως 29 ετών.

Το μεγάλο συμπέρασμα παραμένει σταθερό και ανησυχητικό αφού περίπου το 60% του κυπριακού πληθυσμού δεν φαίνεται να διαθέτει βασικές χρηματοοικονομικές γνώσεις. Όπως χαρακτηριστικά προκύπτει από τα ευρήματα, τα χαμηλά επίπεδα χρηματοοικονομικού αλφαβητισμού δεν περιορίζονται σε άτομα χωρίς πρόσβαση στην τυπική εκπαίδευση, αλλά καταγράφονται ακόμη και σε κατόχους πανεπιστημιακού τίτλου. Επιπλέον, οι αναλύσεις των ερευνητικών ευρημάτων του ΤΕΠΑΚ αποτυπώνουν μια σειρά από δομικά χαρακτηριστικά του χρηματοοικονομικού αναλφαβητισμού στην Κύπρο:

  • Το φαινόμενο είναι εντονότερο στις γυναίκες. Σε μελέτη όπου το ερευνητικό δείγμα φοιτητών και φοιτητριών που φοιτούσαν σε πέντε κυπριακά πανεπιστήμια, καταγράφηκε ότι περίπου το 70% των φοιτητριών αδυνατούσε να απαντήσει σωστά σε βασικές ερωτήσεις οικονομικού περιεχομένου, έναντι 55% των φοιτητών. Το έμφυλο αυτό χάσμα πιθανόν δεν αποτελεί απλώς ένα στατιστικό εύρημα, αλλά ενδέχεται να αντανακλά βαθύτερες ανισότητες στην πρόσβαση στην οικονομική γνώση, στις ευκαιρίες επαγγελματικής ενδυνάμωσης και, τελικά, στη δυνατότητα οικονομικής αυτονομίας.
  • Η ηλικία δεν προστατεύει από την άγνοια. Οι έρευνες καταγράφουν ότι το πρόβλημα είναι εντονότερο στους νέους, ακόμη και μεταξύ αυτών που έχουν λάβει πανεπιστημιακή εκπαίδευση. Οι νέοι, παρά τη γενική εξοικείωσή τους με την τεχνολογία, εμφανίζουν κενά στην κατανόηση βασικών χρηματοοικονομικών εννοιών.
  • Η οικονομική παιδεία φαίνεται να έχει και ταξικές διαστάσεις. Στις σχετικές μελέτες διαπιστώνεται ότι η σοβαρότητα του προβλήματος αυξάνεται όσο μειώνεται το οικογενειακό εισόδημα. Συγκεκριμένα, τα αποτελέσματα δείχνουν ότι σε νοικοκυριά με ετήσιο εισόδημα έως €20.000, το ποσοστό χρηματοοικονομικού αναλφαβητισμού φθάνει έως και το 70%.
  • Η εκπαίδευση λειτουργεί ως ασπίδα και εργαλείο λήψης καλών αποφάσεων. Ένα από τα πλέον ενδιαφέροντα ευρήματα των ερευνών αφορά την επίδραση της οικονομικής εκπαίδευσης στο επίπεδο χρηματοοικονομικής γνώσης. Όσοι είχαν την ευκαιρία να παρακολουθήσουν μαθήματα οικονομικών στο σχολείο εμφανίζουν αισθητά υψηλότερα επίπεδα κατανόησης και δεξιοτήτων. Αυτό το εύρημα συνάδει με τη διεθνή βιβλιογραφία, σύμφωνα με την οποία η χρηματοοικονομική εκπαίδευση συμβάλλει θετικά στη διαμόρφωση σωστής οικονομικής συμπεριφοράς από νεαρή ηλικία.

Τόσο από τις μελέτες του ΤΕΠΑΚ όσο και από τη διεθνή βιβλιογραφία προκύπτει ότι ο χρηματοοικονομικός αλφαβητισμός δεν είναι πολυτέλεια, αλλά βασική προϋπόθεση για την οικονομική ευημερία, την κοινωνική συμμετοχή και την προστασία από μορφές οικονομικής εκμετάλλευσης. Πολίτες χωρίς βασικές γνώσεις διαχείρισης προσωπικών οικονομικών είναι πιο ευάλωτοι σε υπερχρέωση, καθυστερούν να προγραμματίσουν τη συνταξιοδότησή τους, διστάζουν να χρησιμοποιήσουν ψηφιακές τραπεζικές υπηρεσίες και είναι περισσότερο επιρρεπείς σε οικονομικές απάτες. Αντίθετα, οι χρηματοοικονομικά εγγράμματοι πολίτες είναι πιο πιθανό να αποταμιεύουν, να επενδύουν υπεύθυνα, να διαχειρίζονται το χρέος τους αποτελεσματικά και να λαμβάνουν καλύτερες αποφάσεις για το οικονομικό τους μέλλον.

Να σημειωθεί ότι πέρα από τις συστηματικές μελέτες του ΤΕΠΑΚ, αντίστοιχα ευρήματα προκύπτουν και από τις έρευνες που έχει εκπονήσει η Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου οι οποίες επιβεβαιώνουν την εκτεταμένη έλλειψη βασικών χρηματοοικονομικών γνώσεων στον πληθυσμό. Η πρόκληση πλέον είναι η μετάβαση από τη διαπίστωση στη δράση. Η χάραξη της Εθνικής Στρατηγικής για την Προώθηση του Χρηματοοικονομικού Αλφαβητισμού το 2022 και η ενεργοποίηση της Κυπριακής Επιτροπής Χρηματοοικονομικού Αλφαβητισμού και Παιδείας (ΚΕΧΑΠ) είναι θετικά βήματα. Παρόλο που η Κύπρος έχει διανύσει ήδη σημαντική απόσταση ως προς τη διαμόρφωση στρατηγικής, στον τομέα της υλοποίησης απομένει ακόμη μακρύς δρόμος. Γι’ αυτό, απαιτείται επιτάχυνση, εμβάθυνση και ουσιαστική διείσδυση στη βάση της κοινωνίας.

Η ανάγκη για άμεση και ουσιαστική δράση γίνεται ακόμη πιο επιτακτική αν αναλογιστούμε ότι ο χρηματοοικονομικός αναλφαβητισμός δεν είναι πρόβλημα των «άλλων» ή μια απειλή που ενδέχεται να εμφανιστεί στο μέλλον. Είναι ένα υπαρκτό, καθημερινό φαινόμενο που δρα υποδόρια και υπονομεύει την ατομική ευημερία, τη σταθερότητα των νοικοκυριών και, τελικά, την ανθεκτικότητα της ίδιας της κοινωνίας. Πρόκειται για έναν «καθρέφτη» που, ανάμεσα σε άλλα, αντανακλά τις αδυναμίες του εκπαιδευτικού μας συστήματος (από το οποίο απουσιάζει ένα θεσμοθετημένο και αυτόνομο μάθημα χρηματοοικονομικής παιδείας) αλλά και τη συνεχιζόμενη δυσκολία πρόσβασης σε αξιόπιστη οικονομική γνώση.

Καταλήγοντας, το ερώτημα «Πιστεύεις ότι ξέρεις να διαχειρίζεσαι τα οικονομικά σου;» αποκτά ακόμη μεγαλύτερη βαρύτητα μέσα από τα επιστημονικά ευρήματα. Και αυτό γιατί η πλειοψηφία των πολιτών στην Κύπρο παρουσιάζει σημαντικά κενά γεγονός που δεν πρέπει να μας αφήνει αδιάφορους. Η χρηματοοικονομική παιδεία δεν είναι μόνο κρίσιμο ζήτημα ευθύνης και κοινωνικής συνοχής, αλλά είναι και ένα συλλογικό αγαθό. Μια κοινωνία που επενδύει σε αυτό δημιουργεί ισχυρότερες οικονομικές βάσεις, μειώνει τις ανισότητες και προετοιμάζει τις επόμενες γενιές για μια πορεία βιώσιμης ανάπτυξης.

Δημοσιευμένες μελέτες του Τεχνολογικού Πανεπιστημίου Κύπρου (ΤΕΠΑΚ)

Andreou, P.C. and Philip, D. (2018). Financial knowledge among university students and implications for personal debt and fraudulent investments. Cyprus Economic Policy Review, 11(2), 3–23.

Andreou, P.C. and Anyfantaki, S. (2021). Financial literacy and its influence on internet banking behavior. European Management Journal, 39(5), pp.658-674.

Andreou, P.C., Anyfantaki, S. and Atkinson, A. (2023). Financial literacy for financial resilience: Evidence from Cyprus during the pandemic period. Cyprus Economic Policy Review, 17, 27–54.

Γράφει: Δρ. Παναγιώτης Χ. Ανδρέου

Αναπληρωτής Καθηγητής Χρηματοοικονομικής στο Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο Κύπρου

Πρόεδρος του Financial Wellbeing Institute

close