1. Η αύξηση των χρόνιων ασθενειών στα ζώα
Σε όλο τον κόσμο, πολλά ζώα – από κατοικίδια όπως σκύλοι και γάτες μέχρι αγροτικά και άγρια είδη – παρουσιάζουν ολοένα και συχνότερα χρόνιες παθήσεις που μέχρι πρόσφατα θεωρούνταν αποκλειστικά ανθρώπινες. Καρκίνος, διαβήτης, παχυσαρκία και αρθρίτιδα καταγράφονται πλέον σε πληθώρα ειδών, αποτέλεσμα ενός συνδυασμού γενετικών παραγόντων, περιβαλλοντικών αλλαγών, ρύπανσης, κακής διατροφής και χρόνιου στρες.
Η κατάσταση είναι ανησυχητική, καθώς επιλεκτικά εκτρεφόμενες ράτσες σκύλων και γατών, καθώς και παραγωγικά ζώα, εμφανίζουν σαφώς υψηλότερη συχνότητα νόσων που σχετίζονται με τη γενετική επιβάρυνση.
2. Παράγοντες κινδύνου και ενδεικτικά περιστατικά
Η νέα μελέτη της δρος Αντωνίας Ματαράγκα, δημοσιευμένη στο Risk Analysis, υπογραμμίζει ότι πέρα από τη γενετική προδιάθεση, οι περιβαλλοντικές και ανθρωπογενείς επιδράσεις παίζουν καθοριστικό ρόλο στη ραγδαία αύξηση αυτών των παθήσεων.
Η παχυσαρκία πλήττει πλέον το 50–60% των κατοικιδίων, οδηγώντας σε έξαρση του διαβήτη, ιδίως στις γάτες. Σε αγροτικά ζώα, περίπου το 20% των χοίρων εντατικής εκτροφής εμφανίζει οστεοαρθρίτιδα, ενώ σε θαλάσσια είδη έχουν καταγραφεί καρκίνοι και μυοκαρδιοπάθειες, συχνά συνδεδεμένοι με επιμόλυνση υδάτων και υποβάθμιση οικοσυστημάτων. Οι περιβαλλοντικές αλλαγές, η άνοδος της θερμοκρασίας, η ατμοσφαιρική ρύπανση και η απώλεια βιοποικιλότητας ενισχύουν περαιτέρω τους κινδύνους για όλα τα είδη, συμπεριλαμβανομένων των ζώων συντροφιάς.
3. Η ανάγκη για ολιστική, συντονισμένη αντιμετώπιση
Σύμφωνα με τη μελέτη, η έλλειψη συστηματικών δεδομένων για τις χρόνιες νόσους στα ζώα καθυστερεί την έγκαιρη παρέμβαση. Γι’ αυτό η δρ. Ματαράγκα προτείνει ένα νέο μοντέλο εκτίμησης κινδύνου που συνδυάζει τις φιλοσοφίες One Health και EcoHealth, αναδεικνύοντας την αλληλεξάρτηση ανθρώπων, ζώων και περιβάλλοντος.
Η προσέγγιση αυτή στοχεύει στη βελτίωση της επιτήρησης και της έγκαιρης διάγνωσης, προκειμένου να εντοπίζονται έγκαιρα οι τάσεις αύξησης χρόνιων ασθενειών και να εφαρμόζονται αποτελεσματικές παρεμβάσεις πριν οι επιπτώσεις γίνουν μη αναστρέψιμες.
Πιθανές πηγές
-
Risk Analysis – περιοδικό όπου δημοσιεύτηκε η μελέτη
-
World Health Organization (WHO) – δεδομένα για χρόνια νοσήματα στον άνθρωπο
-
OIE / WOAH (World Organisation for Animal Health) – πληροφορίες για υγεία ζώων
-
FAO – περιβαλλοντικοί και ζωικοί δείκτες
-
Εργαστήριο Ανατομίας & Φυσιολογίας Αγροτικών Ζώων, Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών
